Polish mathematicians and mathematics in World War I. Part I: Galicia (Austro-Hungarian Empire)
DOI:
https://doi.org/10.4467/2543702XSHS.18.003.9323Keywords:
Polish mathematical community, World War I, Austro-Hungarian Empire, Mathematics Subject Classification, 01A60, 01A70, 01A73, 01A74Abstract
In this article we present diverse experiences of Polish mathematicians (in a broad sense) who during World War I fought for freedom of their homeland or conducted their research and teaching in difficult wartime circumstances. We discuss not only individual fates, but also organizational efforts of many kinds (teaching at the academic level outside traditional institutions, Polish scientific societies, publishing activities) in order to illustrate the formation of modern Polish mathematical community.
In Part I we focus on mathematicians affiliated with the existing Polish institutions of higher education: Universities in Lwów in Kraków and the Polytechnical School in Lwów, within the Austro-Hungarian empire.
Author Biographies
Stanisław Domoradzki, Faculty of Mathematics and Natural Sciences, University of Rzeszów (Rzeszów)
Małgorzata Stawiska, Mathematical Reviews (Ann Arbor)
References
Aubin, David; Goldstein, Catherine 2014: Placing World War I in the history of mathematics. [In:] The war of guns and mathematics. Mathematical practices and communities in France and its western allies around World War I. Edited by David Aubin and Catherine Goldstein. Providence RI: American Mathematical Society. ISBN: 978-1-4704-1469-6, pp. 1–55 (“History of Mathematics”, 42).
Baranowicz, Zofia 1975: Polska awangarda artystyczna 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe (“Style, Kierunki, Tendencje” 4).
Bartnicka, Kalina 2014: Access to higher education and study for Poles in the second half of the 19th century, Technical Transactions 1-NP (7), pp. 13–35.
Beckett, Ian F. W. 2001/2009: The Great War 1914–1918. Harlow: Pearson Education Limited. ISBN 978-0582322486 (“Modern Wars in Perspective”). Polish translation by Rafał Dymek 2009: Pierwsza wojna światowa 1914–1918. Warszawa: Książka i Wiedza.
Burde, Gerhard; Schwarz, Wolfgang; Wolfart, Jürgen 2002: Max Dehn und das Matematische Seminar, Frankfurt am Main. Available online (24.01.2018): https://www.yumpu.com/de/document/view/6453522/max-dehn-und-das-mathematische-seminar-institut-fur-mathematik.
Chwalba, Andrzej 2014: Samobójstwo Europy. Wielka Wojna 1914–1918. Kraków: Wydawnictwo Literackie. 978-83-08-05303-4.
Ciesielska, Danuta 2016: Rola Funduszu im. dra W. Kretkowskiego w kształtowaniu krakowskiego ośrodka matematycznego. Studia Historiae Scientiarum 15, pp. 157–192. Available online: http://pau.krakow.pl/SHS/shs-15-2016-7.pdf.
Ciesielska, Danuta; Ciesielski, Krzysztof 2013: Banach in Kraków: a case reopened. The Mathematical Intelligencer 35/3, pp. 64–68.
Ciesielska, Danuta; Ciesielski, Krzysztof 2017: Banach and Nikodym on the bench in Kraków again. European Mathematical Society, Newsletter 104, pp. 25–29.
Ciesielska, Danuta; Maligranda, Lech Alfred Rosenblatt (1880–1947). Wiadomości Matematyczne 50 (2014), no. 2, pp. 221–259.
Czeżowski, Tadeusz 1977: Wspomnienia (Zapiski do autobiografii). Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 22/3, pp. 427–440. Available online: http://www.wiw.pl/wielcy/kwartalnik/CzezowskiTadeusz.asp.
Dawidowiczowa, Alina z Chwistków 1989: Zeschnięte liście i kwiat. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Domoradzki, Stanisław 2011: The growth of mathematical culture in the Lvov area in the autonomy period (1870–1920), Prague: MatfyzPress (“History of Mathematics” 47).
Domoradzki, Stanisław 2012: Stanisław Zaremba (1863–1942). Fragmenty biografii w 120-lecie doktoratu. Prace Komisji Historii Nauki PAU XI, pp. 79–102. Available online: http://pau.krakow.pl/PKHN-PAU/pkhn-pau-XI-2012-5.pdf.
Domoradzki, Stanisław; Pawlikowska-Brożek, Zofia; Węglowska, Danuta 2003: Słownik biograficzny matematyków polskich. PWSZ Tarnobrzeg.
Domoradzki, Stanisław; Stawiska, Małgorzata 2014: Lucjan Emil Böttcher and his mathematical legacy. [In:] P. Pardalos, T. Rassias (eds.), Mathematics without boundaries. Surveys in pure mathematics. Berlin-New York: Springer-Verlag,
pp. 127–161.
Domoradzki, Stanisław; Stawiska, Małgorzata 2015: Distingushed graduates in mathematics of the Jagiellonian University in Kraków in the years 1918-1939, Part I and Part II, Technical Transactions (Czasopismo Techniczne), Fundamental Sciences (Nauki Podstawowe), Cracow University of Technology, 2-NP, 112, pp. 98–115, 117–141.
Domoradzki, Stanisław; Stawiska, Małgorzata 2019: Polish mathematics and Polish mathematicians during World War I. Part II: (The Russian Empire and other countries). [To appear].
Duda, Roman 2012: Matematycy XIX i XX wieku związani z Polską. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. ISBN: 978-83-229-3316-9.
Duda, Roman 2014: Katedry matematyczne i ich obsada na Politechnice Lwowskiej do 1945 r. Antiquitates Mathematicae 8, pp. 47–74.
Fuliński, Andrzej 1998: On Marian Smoluchowski’s life and contribution to physics. Acta Physics Polonica B 29/6, pp. 1523–1536.
Gołąb, Stanisław 1964: Zarys dziejów matematyki w UJ w XX w. [In:] Studia z dziejów katedr Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii, Kraków: Uniwersytet Jagielloński (inprint), pp. 75–86.
Gołąb, Stanisław 1969 Antoni Hoborski organizator polskiej szkoły geometrycznej. Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego Seria II: Wiadomości Matematyczne XII, pp. 33–48.
Gudowska-Nowak, Ewa; Lindenberg, Katja; Metzler, Ralf 2017: Preface: Marian Smoluchowski’s 1916 paper-a century of inspiration. Journal of Physics. A. Mathematical and Theoretical 50/38, 380301, 8 pp.
Jakimowicz, Emilia 2011: A remarkable life. [In:] Emilia Jakimowicz, Adam Miranowicz (eds.), Stefan Banach. remarkable life, brilliant mathematics. Third edition. Gdańsk: Gdańsk University Press, ISBN: 978-83-7326-827-2, pp. 1–22.
Jakubowski, Krzysztof 2008: Rok 1918: Kraków był pierwszy. Gazeta Wyborcza. Magazyn Krakowski 30 października 2008. Available online (25.01.2018): http://krakow.wyborcza.pl/krakow/1,42699,5867037,Rok_1918__Krakow_byl_pierwszy.html.
Janiszewski, Zygmunt 1917/1963: O potrzebach matematyki w Polsce. Nauka Polska, jej potrzeby, organizacja i rozwój. Warszawa 1917; reprint Wiadomości Matematyczne 7, pp. 146–155.
Jewsiewicki, Władysław 1974: Dr Edward Stamm – zapomniany polski uczony i wychowawca (1886-1940), Zapiski Ciechanowskie, z. 2, Ciechanów, pp. 55-82.
Kałuża, Roman 1992: Stefan Banach. Warszawa: Wydawnictwo GZ. English translation: The life of Stefan Banach. Through a reporter’s eyes. Translated from the Polish, edited and with a preface by Ann Kostant and Wojbor Woyczyński. Boston, MA: Birkhäuser Boston, Inc., 1996. x+137 pp. ISBN: 0-8176-3772-9.
Kalbarczyk, Sławomir 2015: Kazimierz Bartel (1882–1941). Uczony w świecie polityki. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, ISBN: 9788376298597.
Kiepurska, Halina 1981: Wykładowcy TKN (1906–1915). [In:] Ryszarda Czepulis-Rastenis (ed.), Inteligencja polska pod zaborami. Studia. Instytut Historii, Polska Akademia Nauk. Warszawa: PWN, pp. 261–309.
Kleiner, Witold 1985: Franciszek Leja. Annales Polonici Mathematici 46, pp. 1–11.
Knaster, Bronisław 1960: Zygmunt Janiszewski (w 40-lecie śmierci). Wiadomości Matematyczne IV, pp. 1–9.
Kragh, Helge 2011: An early explanation of the periodic table: Lars Vegard and Xray spectroscopy. Available online (02/06/2018): https://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/1112/1112.3774.pdf.
Kutrzeba, Stanisław 1988: Polska odrodzona 1914–1939 (przejrzał, uzupełnił i do druku przygotował Stanisław Grodziski). Wydanie pierwsze (piąte), Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak. ISBN: 83-7006-092-7.
Łukasiewicz, Dariusz 2018: Tadeusz Czeżowski. In: A. Garrido, U. Wybraniec-Skardowska (eds.), The Lvov-Warsaw School: Past and Present. “Studies in Universal Logic”. Springer International Publishing AG, https://doi.org/10.1007/978-3-319-65430-08.
Maligranda, Lech 2007: Stefan Kaczmarz (1895–1939). Antiquitates Mathematicae 1, pp. 15–61.
McFarland, Andrew; McFarland, Joanna; Smith, James (eds.) 2014: Alfred Tarski: Early Work in Poland–Geometry and Teaching. With a bibliographic supplement. Foreword by Ivor Grattan-Guinness. New York: Birkhäuser/Springer. ISBN: 978-1-4939-1473-9; 978-1-4939-1474-6.
[NN1] 2007: Tadeusz Czeżowski. Polish Philosophy Page, ed. by F. Coniglione. Available online (24.01.2018): https://web.archive.org/web/20070607202654/, http://www.fmag.unict.it/~polphil/PolPhil/Czez/CzezEngl.html.
[NN2] 2010: Jan Norbert Kroo. Mathematical Genealogy Project. Available online (02/06/2018): https://www.genealogy.math.ndsu.nodak.edu/id.php?id=73798.
Nikonowicz, Disan 1992: Stefan Banach (1892–1945). Matematyka 45/2, pp. 68–89.
Nowik Grzegorz 2010 Zanim złamano Enigmę rozszyfrowano Rewolucję. Polski radiowywiad podczas wojny z bolszewicką Rosją 1918–1920. Warszawa:Wydawnictwo Rytm. ISBN 978-83-7399-425-6.
Pabich, Bronisław 2004: Edward Stamm. [In:] W. Więsław (ed.), Matematyka abelowa – w dwóchsetlecie urodzin Nielsa Henrika Abela (1802–1829). XVII Ogólnopolska Szkoła Historii Matematyki. Nowy Sącz: PWSZ, pp. 157–170.
Pawlikowska-Brożek, Zofia 1982: Wykaz profesorów i docentów matematyki pracujących w polskich uczelniach w latach 1919–1939. Wiadomości Matematyczne XXIV, pp. 219–223.
Polak, Paweł 2015: Jan Sleszyński – pionier polskiej logiki w Krakowie. Blog Filozoficzny Kraków, 20 stycznia 2015. Available online (25.01.2018): https://filozoficznykrakow.wordpress.com/2015/01/20/jan-sleszynski-pionier-polskiej-logiki-w-krakowie/.
Polak, Paweł 2017: Fizyk, alpinista, romantyk nauki (Marian Smoluchowski). Blog Filozoficzny Kraków, 5 września 2017. Available online (25.01.2018): https://filozoficznykrakow.wordpress.com/2017/09/05/fizyk-alpinista-romantyk-nauki-marian-smoluchowski/.
Popławski, Zbysław 1992: Dzieje Politechniki Lwowskiej 1844–1945. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich.
Prytuła, Jarosław 2013: Doktoraty z matematyki na Uniwersytecie Lwowskim w latach 1877–1917. [In:] W. Więsław (ed.), Dzieje matematyki polskiej II. Wrocław 2013, pp. 133–141.
Rzewuski, Paweł 2014: Leon Chwistek – baron Brummel de Buffadero Bluff. Available online (25.01.2018): https://histmag.org/Leon-Chwistek-baron-Brummel-de-Buffadero-Bluff-7479.
Siciak, Józef 1982: Franciszek Leja (1885–1979). Wiadomości Matematyczne 24/1, pp. 65–90.
Steinhaus, Hugo 1992: Wspomnienia i zapiski. Londyn: Wyd. Aneks. English translation: Mathematician for all seasons–recollections and notes. Vol. 1 (1887–1945). With a foreword by Kazimierz Dziewanowski. Translated from the Polish by Abe Shenitzer. Edited and with an introduction by Robert G. Burns, Irena Szymaniec and Aleksander Weron. Birkhäuser/Springer, Cham, 2015. (“Vita Mathematica” 18) xiii+491 pp. ISBN: 978-3-319-21983-7; 978-3-319-21984-4.
Ślebodziński, Władysław 1948: Władysław Nikliborc et son oeuvre scientifique. Colloquium Mathematicum 1, pp. 322–330.
Ślebodziński, Władysław 1956: L’oeuvre scientifique de Kazimierz Żorawski. Colloquium Mathematicum 4, pp. 74–88.
Średniawa, Bronisław 1961: W dwudziesţa rocznicę śmierci prof. Witolda Wilkosza. Postępy Fizyki 12/4, pp. 389–391. Available online: Historia fizyki polskiej we wspomnieniach http://www.ifpan.edu.pl/ON-1/Historia/art/28wil.pdf.
Tatarkiewicz, Krzysztof 1995: Materiały do historii mechaniki w Polsce. Warszawa: (unpublished).
Tatarkiewicz, Krzysztof 1998: Co to są matematycy polskiego pochodzenia na obczyźnie? Uniwersytet Szczeciński. Materiały Konferencje 30, pp. 281–283.
Wachułka, Adam 1980: Edward Stamm (1886–1940). [In:] E. Żarnecka-Biały (ed.), Logika i jej nauczanie w dziejach Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków: Uniwersytet Jagielloński (inprint), pp. 79–81.
Więsław, Witold 2004: Listy Wacława Sierpińskiego do Stanisława Ruziewicza. Wiadomości Matematyczne 40, pp. 139–167.
Woleński, Jan 1995: Mathematical logic in Poland 1900–1939: people, circles, institutions, ideas. Modern Logic 5/4, pp. 363–405.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2018 Stanisław Domoradzki, Małgorzata Stawiska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
