Westium and Ruthenium against the background of the history of chemistry
DOI:
https://doi.org/10.4467/2543702XSHS.19.010.11016Keywords:
Jędrzej Śniadecki, Vilnius University, crude platinum, platinum metals, Vestium, RutheniumAbstract
Is the chemical element Vestium discovered by Jędrzej Śniadecki the same as the Ruthenium? The dispute on this subject has been going on for more than one hundred years. At present, this dispute over recognition of the priority of discovery is very difficult to resolve. However, from the point of view of the history of chemistry, another aspect is more important in all this. In this context, it turns out that Jędrzej Śniadecki was the first researcher who tried to prove the existence of the sixth platinum metal. Time showed that Śniadecki was right. The confirmation of this was the subsequent separation of the metallic ruthenium by Karl Ernst Claus.
References
Archives des découvertes et des inventions nouvelles 1808, T. 1, s. 61. Dostęp online: https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015056699229;view=1up;seq=11.
Boyle, Robert 1661:The Sceptical Chymist or Chymico-Physical Doubts and Paradoxes Touching the Experiments Whereby Vulgular Spagyrists are wont to Endavour to Evince their Salts, Sulphur and Mercury to be the True Principles of Things. Oxford. Dostęp online: https://archive.org/details/scepticalchymis00BoylA/page/n5.
Fonberg, Ignacy 1825: Słownik wyrazów chemicznych. Wilno. Dostęp online:
http://winntbg.bg.agh.edu.pl/skrypty3/ 0382/.
Fonberg, Ignacy 1827–1829: Chemia z zastosowaniem do sztuk i rzemiosł, ułożona przez… Wilno, t. 1–3. Dostęp online: t. 1: http://ebuw.uw.edu.pl/Content/16040/directory.djvu; t. 2: http://ebuw.uw.edu.pl/Content/16041/directory.djvu; t. 3: http://ebuw.uw.edu.pl/Content/16042/directory.djvu.
Fourcroy, Antoine F. 1792: Philosophie chmique, ou vérités fondamentales de la chimie moderne, disposées dans un nouvel ordre. Paris. Dostęp online: https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k15100791.image.
Guyton de Morveau, Luis Bernard; Lavoisier, Antoine Laurent; Berthollet, Claude Louis; Fourcroy, Antoine François 1787: Méthode de nomenclature chimique on y a joint un nouveau Systême de Caractères Chimiques, adaptés à cette Nomenclature, par MM. Hassenfratz & Adet. Paris. Dostęp online: https://books.google.com.pk/books?id=Fbg5AAAAcAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false.
Journal de Physique, de Chimie et d’Histoire Naturelle 1808, t. 67, s. 71. Dostęp online: https://www.biodiversitylibrary.org/item/29678#page/9/mode/1up.
Journal de Physique, de Chimie et d’Histoire Naturelle 1809, t. 68, s. 29. Dostęp online: https://www.biodiversitylibrary.org/item/29676#page/7/mode/1up.
Kączkowski, Wacław 1907: Nowy metal Jędrzeja Śniadeckiego. Chemik Polski 7/15–17, ss. 363–365. Dostęp online: http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/docmetadata?id=23843&from=publication.
Kłos, Juliusz1937:Wilno. Przewodnik krajoznawczy. Wilno.Dostęp online: http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=1660.
Koskowski, Bronisław 1938: Słowo wstępne. [W:] Inwentarz Zakładu Chemii dawnego Uniwersytetu Wileńskiego zapoczątkowany przez Jędrzeja Śniadeckiego w roku 1797 i doprowadzony do końca przez Ignacego Fonberga. Materiał archiwalny zebrał i do druku opracował Kazimierz Sławiński. W hołdzie Jędrzejowi Śniadeckiemu w stuletnią rocznicę jego śmierci dokument ten wydaje Polskie Powszechne Towarzystwo Farmaceutyczne. Wilno 1938, ss. 9–10. Dostęp online: https://polona.pl/item/inwentarz-zakladu-chemii-dawnego-uniwersytetu-wilenskiego-zapoczatkowany-przez-jedrzeja,ODI3NjM5Mzk/4/#in.
Lavoisier, Antoine L. 2001: Traktat podstawowy chemii, przedstawiony w nowym układzie i na podstawie nowoczesnych odkryć z ilustracjami, przez … członka Akademii, Towarzystwa Lekarskiego, Towarzystw Rolniczych Paryża i Orleanu, Towarzystwa Londyńskiego, Instytutu Bolońskiego, Szwajcarskiego Towarzystwa w Bazylei, Towarzystwa w Filadelfii, Harlemie, Manchesterze, Padwie itd. Tłumaczenie tomu pierwszego i fragmentów drugiego wykonał na zlecenie Polskiego Towarzystwa Chemicznego Roman Mierzecki. Analecta. Studia i Materiały z DziejówNauki 10/1, ss. 7–122.
Dostęp online: http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Analecta_studia_i_materialy_z_dziejow_nauki/ Analecta_studia_i_materialy_z_dziejow_nauki-r2001-t10-n1_(19)/ Analecta_studia_i_materialy_z_dziejow_nauki-r2001-t10-n1_(19)-s7-122/ Analecta_studia_i_materialy_z_dziejow_nauki-r2001-t10-n1_(19)-s7-122.pdf.
Marshall, James L.; Marshall, Virginia 2010: Reinvestigating Vestium, One of the Spurious Platinum Metals. Bulletin for the History of Chemistry 35(1), ss. 33–39. Dostęp online: http://acshist.scs.illinois.edu/bulletin_open_access/v35-1/v35-1%20p33-39.pdf.
Mierzecki, Roman 2011: Sylwetki uczonych.Jędrzej Śniadecki i ruten. Wiadomości Chemiczne 65/5–6, ss. 510–527. Dostęp online:http://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-article-BUS8-0017-0020/c/Mierzecki.pdf.
Pleśniewicz, Stanisław; Sarnecki, Kazimierz 1938: Dotychczasowe poglądy na sprawę westu. Przemysł Chemiczny 4, ss. 88–92. Dostęp online: http://bcpw.bg.pw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=6790&from=publication.
Siemion, Ignacy Z. 2009: Wilno chemiczne do połowy XIX stulecia. Warszawa: Komitet Historii Nauki i Techniki PAN.
Sioda, Roman Edmund 2011a: Różnorodność czy identyczność Vestium/Ruten? Wiadomości Chemiczne 65/7–8, ss. 706–709. Dostęp online: http://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-article-BUS8-0017-0027?q=bwmeta1.element.baztech-volume-0043-5104-wiadomosci_chemiczne-2011-z_65_7-8;6&qt=CHILDREN-STATELESS.
Sioda, Roman Edmund 2011b: Vestium vel Ruten. Wiedza i Życie 2, ss. 42–45.
Sioda, Roman Edmund 2011c: Jędrzej Śniadecki i jego spotkanie z gwiazdami pierwiastkami. Wiadomości Chemiczne 65/1–2, ss. 151–155.
Sioda, Roman Edmund 2012: Odkrycie Vestium/Rutenu. Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki 21/1–2 (40–41), ss. 203–226.
Sławiński, Kazimierz 1933: Jędrzej Śniadecki. Odczyt wypowiedziany na VIII-ym Zjeździe Kół Chemików w Wilnie. Wilno. Dostęp online: http://bcpw.bg.pw.edu.pl/Content/4649/ksjs.pdf.
Smeaton, William Arthur 1962: Fourcroy Chemist and Revolutionary 1755–1809. Cambridge, England.
Sołowiew, Jurij Iwanowicz 1985: Istoria chimii w Rossji. Moskwa: Akademia Nauk CCCR.
Spielmann, Jakub 1791: Nauka chymiczna sławnego Jakóba Spielmanna Professora Sztrażburskiego stosownie do lekcyy akademickich podana z łacińskiego na polski język przełożona przez Józefa Krumłowskiego, Aptekarza w Mieście Kazimierzu przy Krakowie. Kraków. Dostęp online: http://dlibra.umcs.lublin.pl/Content/15607/St4801_directory.djvu.
Szabadváry, Ferenc 1966: History of Analytical Chemistry. Oxford–London–Edinburgh–New York–Toronto–Paris–Frankfurt: Pergamon Press.
Śniadecki, Jędrzej 1800: Początki chemii: stosownie do teraźniejszego tey umiejętności stanu dla pożytku uczniów i słuchaczów ułożony y za wzór lekcyi akademickich służyć mające. Wilno. [Na końcu, po s. 326 został zamieszczony Słownik chemiczny, liczący ponad 30 s. nieliczbowanych]. Dostęp online: https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=163690.
Śniadecki, Jędrzej 1808: Rosprawa o nowym metallu w surowey platynie odkrytym przez filozofii i medycyny doktora, chemii w Wileńskim Imperatorskim Uniwersytecie zwyczaynego publicznego profesora, Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie, Medycznego w Wilnie członka. Czytana na publicznem posiedzeniu Imperatorskiego Uniwersytetu Wileńskiego dnia 28 czerwca 1808 d. s. nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego, Akademii zwyczaynego drukarza. Wilno. Dostęp online: http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=5049.
Śniadecki, Jędrzej 1809: O nowom mietalle, najdiennom w ziernach płatiny. Tiechnołogiczeskij Żurnał4, ss. 81–98.
Śniadecki, Jędrzej 1810: Sur un nouveau métal trouvé dans les grains du Platine et nommé Vestium; par Mr. André Sniadecki. Mémoires et autres ouvrages manuscrits présentés à l’académie. Mémoires de l’Académie Impériale des Sciences de St. Pétersburg 2, s. 30. Dostęp online: https://www.biodiversitylibrary.org/item/38633#page/39/mode/1up.
Śniadecki, Jędrzej; Fonberg, Ignacy; Sławiński Kazimierz 1938: Inwentarz Zakładu Chemii dawnego Uniwersytetu Wileńskiego zapoczątkowany przez Jędrzeja Śniadeckiego w roku 1797 i doprowadzony do końca przez Ignacego Fonberga. Materiał archiwalny zebrał i do druku opracował Kazimierz Sławiński. W hołdzie Jędrzejowi Śniadeckiemu w stuletnią rocznicę jego śmierci dokument ten wydaje Polskie Powszechne Towarzystwo Farmaceutyczne. Wilno 1938, ss. 9–10. Dostęp online: https://polona.pl/item/inwentarz-zakladu-chemii-dawnego-uniwersytetu-wilenskiego-zapoczatkowany-przez-jedrzeja,ODI3NjM5Mzk/4/#in.
Walden, Paul 1917: Oczerk istorii chemii w Rossii. Odessa.
Zahorski, Władysław 1927: Przewodnik po Wilnie. Wilno. Dostęp online: http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=14108.
Zawidzki, Jan 1909: Die Einführung der Lavoisierischen Theorie in Polen. Diergart Beitrage aus der geschichte der Chemie, ss. 509–514.
Znaczko-Jaworski, Igor 1967: Jędrzej Śniadecki a Petersburska Akademia Nauk. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 12/1, ss. 47–59. Dostęp online: http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki/ Kwartalnik_Historii_Nauki_ i_Techniki-r1967-t12-n1/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_ Techniki-r1967-t12-n1-s47- 59/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r1967-t12-n1-s47-59.pdf.
Żurawska, Elżbieta; Konieczyńska Janina 1970: Jędrzej Śniadecki 1768–1838. Bibliografia w wyborze. Żnin: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2019 Halina Lichocka
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
