Boris Hessen (1893‒1936), „Społeczne i ekonomiczne korzenie Principiów Newtona” i paradoksalna historia historiografii nauki
DOI:
https://doi.org/10.4467/2543702XSHS.22.017.15983Słowa kluczowe:
Boris Hessen, historia historiografii nauki, II Międzynarodowy Kongres Historii Nauki i Techniki w Londynie w 1931 r., Principia Newtona, hermeneutyka badawcza, recepcja, bernalizm, (Brytyjskie) Towarzystwo na rzecz Wolności w Nauce, Harvardzka grupa J.B. Conanta Kształcenia Ogólnego w Zakresie Nauk Ścisłych i Przyrodniczych, marksistowskie badania nauki, społeczna historia nauki, naukoznawstwoAbstrakt
Artykuł komentuje słynny referat Borisa Hessena „Społeczne i ekonomiczne korzenie Principiów Newtona” przedstawiony podczas II Międzynarodowego Kongresu Historii Nauki i Techniki w Londynie w 1931 r.
Komentarz ten czyniony jest w świetle rozważań z metodologii historiografii nauki, w tym autorskich idei hermeneutyki badawczej i hermeneutyki badawczej historiografii nauki, biografii Borisa Hessena, historii historiografii nauki, historii nauki oraz historii naukoznawstwa.
Artykuł syntetycznie przedstawia hermeneutykę badawczą Hessena i wskazuje jej zasadnicze wady.
Opisuje recepcję referatu Hessena na Zachodzie: zarówno szerzej znaną pozytywną recepcję (bernaliści i ich następcy, m.in. zwolennicy marksistowskich badań nauki i społecznej historii nauki), jak i o wiele mniej znaną negatywną recepcję (członkowie (Brytyjskiego) Towarzystwa na rzecz Wolności w Nauce, członkowie Harvardzkiej grupy J.B. Conanta Kształcenia Ogólnego z Zakresu Nauk Empirycznych).
Przedstawia także zmienne losy recepcji myśli Hessena w ZSSR i Rosji w latach 1930–2020.
Wskazuje również różne historiograficzne mity związane z „Borisem Hessenem”, w tym mit jakoby polskie naukoznawstwo powstało później lub w tym samym czasie co rosyjskie naukovedenie.
Ułomność hermeneutyki badawczej Hessena, z jednej strony, i recepcja jego poglądów na Zachodzie oraz w ZSSR i w Rosji od lat 30. XX wieku do lat 20. XXI wieku, w tym mity historiograficzne związane z Hessenem, z drugiej strony, pokazują jak paradoksalna może być historia historiografii nauki i dowodzą konieczności pielęgnowania zdolności krytycznego myślenia wśród badaczy interpretujących naukę (historyków nauki, filozofów nauki, socjologów wiedzy naukowej itp.).
Bibliografia
Aronova, Elena 2011: The politics and contexts of Soviet science studies (Naukovedenie): Soviet philosophy of science at the crossroads. Studies of East European Thought 63, pp. 175–202. DOI: 10.1007/s11212-011-9146-y. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/41477730.
Aronova, Elena 2021: Scientific History: Experiments in History and Politics from the Bolshevik Revolution to the End of the Cold War. Chicago: University of Chicago Press.
Baker, John Randal 1939: Counterblast to Bernalism. New Statesman and Nation, 29 July 1939, p. 174.
Bajerski, Artur 2016: Szkolnictwo wyższe międzywojennej Polski. Ujęcie geograficzne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. ISBN 978-83-232-3122-6. Seria „Geografia” nr 97. URL: https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/17421/3/A_Bajerski_2016_Szkolnictwo_wy%c5%bcsze_miedzywojennej.pdf (dostęp: 15.06.2022). Baker, John Randal 1942: The Scientific Life. London: George Allen and Unwin, Ltd.
Baker, John Randal 1945: Science and the Planned State. London: George Allen and Unwin, Ltd.
Ballestrem, Karl G. 1963: Soviet historiography of philosophy. Studies in Soviet Thought 3, pp. 107–120. DOI: 10.2307/20098061. Stable URL: http://www.jstor.org/stable/20098061.
Bassala, George (ed.) 1968: The rise of modern science: external or internal factors? Lexington, Mass. USA: D.C. Heath.
Bernal, John Desmond 1931: Science and society. Sресtаtоr № 5376 (11 July 1931). URL: http://archive.spectator.co.uk/article/11th-july-1931/7/science-and-society&usg=AOvVaw1pxlDNrmyoCe2M-zAHIYAt (dostęp: 15.06.2022).
Bernal, John Desmond 1936(?): Engels and Science. Labour Monthly Pamphlets 6. URL: https://www.marxists.org/archive/bernal/works/1930s/engels.htm (dostęp: 15.06.2022).
Bernal, John Desmond 1939 /1967: The Social Function of Science. London: George Routledge and Sons, Ltd. Reprinted 1967: Cambridge, Mass.
Bernal, John Desmond 1952: Marx and Science. “Marxism Today Series” No. 9.
Bernal, John Desmond 1953: Stalin as Scientist. Modern Quarterly 8(3). URL: http://mugu.com/haldane/bernal/bernal-1953-stalin-as-scientist.html (dostęp: 15.06.2022).
Bernal, John Desmond 1954/1957: Science in History. Vol. 1, The Emergence of Science, ISBN 0-262-52020-6. Vol. 2, The Scientific and Industrial Revolution, ISBN 0-262-52021-4. Vol. 3, The Natural Sciences in Our Time, ISBN 0-262-52082-6. Vol.4, The Social Sciences: Conclusion, ISBN 0-262-52023-0. Faber & Faber. / Pol. tłum. 1957: Nauka w dziejach. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Bernal, John D.; Mackay, Alan L. 1966: Towards a Science of Science. Organon 3, pp. 9‒17 [Lecture presented at the Opening Session of the XIth International Congress of the History of Science, Warsaw August 24, 1965]. URL: https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Organon/Organon-r1966-t3/Organon-r1966-t3-s9-17/Organon-r1966-t3-s9-17.pdf (dostęp: 15.06.2022). Biblioteka Russkoy Filosofii 2022: Deborin Abram Moiseyevich. URL: https://runivers.ru/philosophy/lib/authors/author199475/.
Birkenmajer, Ludwik 1897: Wiadomość o postępie prac krakowskiej komisji akademickiej, zajmującej się wydaniem dzieł, biografii i bibliografii Mikołaja Kopernika. Wiadomości Matematyczne 1(4‒5), ss. 178‒182. URL: https://crispa.uw.edu.pl/api/object/322254/data/download?s3Key=a1cca9be-71d1-4ad7-a68f-6f09d6e86466./efcb6e9a-f50a-4957-aead-430eddc67730.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Borichevskij, Ivan Adamovič 1926/2013: Naukovedenie kak tochnaja nauka. Vestnik znanija № 12. Reprinted in Sociology of Science and Technology 4(3), pp. 11‒17. URL: http://sst.nw.ru/wp-content/uploads/2017/02/naukovedenie-kak-tochnaya-nauka.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Bukharin 1921/1925, 1927: Tieorija istoriczeskogo matierializma. Popularnyj uczebnik marksistskoj socjologii. Moskva /1925: Historical Materialism: A System of Sociology. New York: International Publishers. URL: https://www.marxists.org/archive/bukharin/works/1921/histmat/index.htm (dostęp: 15.06.2022) / 1927: Teorja materjalizmu historycznego. Warszawa: Wydawnictwo „Książka”.
Bukharin, N.I.; et al. 1931 / 2nd ed. 1971 (repr. 2017): Science at the Cross Roads: Papers Presented to the International Congress of the History of Science and Technology Held in London from June 29th to July 3rd, 1931 by the Delegates of the U.S.S.R. London: Kniga (England) Limited. URL: https://ia801602.us.archive.org/34/items/in.ernet.dli.2015.51669/2015.51669.Science-At-The-Cross-Roads-1931.pdf (dostęp: 15.06.2022). / 2nd ed. 1971: With a new Foreword by Joseph Needham (pp. vii-x) and a new Introduction by Gary Werskey (pp. xi‒xxix). ‟The Social History of Science” 23. London: Frank Cass & Co. Reprinted in 2017: “Routledge Revivals”, Routledge.
Bunge, Mario 1999 (2nd ed. 2013): The Sociology-Philosophy Connection. With a foreword by Raymond Boudon. “Science and Technology Studies”. New Brunswick (U.S.A.), London (U.K.): Transaction Publishers. URL: https://books.google.pl/books?id=k5IwZv2QDzMC (dostęp: 15.06.2022).
Cipolla, Carlo M. 1987: The basic laws of human stupidity. Illustrations by James Donnelly. Whole Earth Review Spring 1987, pp. 2‒7. URL: http://harmful.cat-v.org/people/basic-laws-of-human-stupidity/ (dostęp: 15.06.2022).
Clark, George N. 1937a: Social and Economic Aspects of Science. Economic History 3; reprinted as a chapter 3 in Clark 1937b, pp. 60‒91.
Clark, George N. 1937b: Science and Social Welfare in the Age of Newton. Oxford: Clarendon Press.
Coenen, Christopher 2021: The Soviet Delegation’s Participation in the 1931 Congress as a Liberating Act and Big Bang of Science and Technology Studies in Britain. 36th S.A. Kugel International School for Sociology of Science And Technology ‟Social Studies of Science: History and the Present” (to the 90th anniversary of the participation of the Soviet delegation in the Second International Congress of the History of Science in London), Sant Petersburg, December 2–3, 2021.
Cohen, H. Floris. 1994. The Scientific Revolution. Chicago: Chicago University Press.
Cohen, I. Bernard (ed.) 1990: Puritanism and the Rise of modern Science. The Merton Thesis. New Brunswick, NJ & London: Rutgers University Press.
Cohen, I. Bernard; Watson, Fletcher G. (eds.). 1952/2013: General Education in Science. Cambridge, MA and London, England: Harvard University Press. 2nd ed. 2013. URL: https://doi.org/10.4159/harvard.9780674283596 (dostęp: 15.06.2022).
Cohen, Stephen F. 1970: Marxist Theory and Bolshevik Policy: The Case of Bukharin’s Historical Materialism. Political Science Quarterly 85(1), Mar., 1970, pp. 40‒60. DOI: 10.2307/2147557. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/2147557.
Cohen, Steven F. 1971: Bukharin and the Bolshevik Revolution A Political Biography 1888‒1938. New York: Vintage Books.
Cohen, Steven F. 1984: Rethinking the Soviet Experience. Politics and history since 1917. New York—Oxford: Oxford University Press.
Conant, James Bryant 1945: „Foreword”. [In:] General Education in a Free Society. The Report of the Harvard Committee. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Printing Office wyd. I: 1945, wyd. XVI: 1958.
Conant, James Bryant 1947: On Understanding Science. An Historical Approach, Yale: Yale University Press. Wyd. II [1951a].
Conant, James Bryant 1950: Science and Politics in the Twentieth Century. Foreign Affairs 28(2), pp. 189‒202. DOI: 10.2307/20030241. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/20030241.
Conant, James Bryant 1951: Science and Common Sense. New Haven: Yale University Press, London: Geoffrey Cumberlege: Oxford University Press 1951. Wyd. VI [1956].
Conant, James Bryant 1952a: Modern science and Modern Man. New York: Columbia University Press. Wyd. II 1955: Doubleday Anchor Books: Garden City, New York: Doubleday & Company, Inc.
Conant, James Bryant 1952b: „Foreword”. [In:] Cohen, Watson (eds.) 1952.
Conant, James Bryant 1960a: History in the Education of Scientists. Harvard Library Bulletin 14(3), pp. 315‒333. URL: https://dash.harvard.edu/bitstream/handle/1/37363838/History%20in%20the%20education%20of%20scientists.pdf?sequence=1&isAllowed=y (dostęp: 15.06.2022).
Conant, James Bryant 1960b: History in the Education of Scientists. American Scientist 48(4), pp. 528‒543. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/27827649.
Conant, James Bryant 1970: My Several Lifes. Memoirs of a Social Inventor. New York: Harper& Row.
Conant, James Bryant; Roller, Duane (eds.) 1948, 1950, 1952, 1953, 1954, 1957: Harvard Case Histories in Experimental Science. Cambridge, (Mass., USA): Harvard University Press.
Crowther, James Gerald 1941 (repr. 1967): The Social Relations of Science. London: Macmillan. Deborin, A. M. 1922: Vvedeniye v filosofiyu dialekticheskogo materializma (Introduction to the Philosophy of Dialectical Materialism). Deborin, A. M. 1926: Filosofija i Marksizm (Philosophy and Marxism). Moskva-Leningrad. Deborin, A. M. 1929: Sovremennyye problemy filosofii marksizma. Doklad A. M. Deborina. Preniya po dokladu i zaklyuchitel’noye slovo. Trudy Vtoroy Vsesoyuznoy Konferentsii Marksistsko-Leninskikh nauchnykh uchrezhdeniy. Vypusk 1. Moskva: Izdatel’stvo Kommunisticheskoy Akademii.
Delokarov, Kadyrbeč Hadžumarovič 1978: B.M. Gessen i filosofskie problemy estestvoznaniia. Vestnik Akademii nauk SSSR 12, ss. 75–85. Demidov, Sergey 2021: Nikolai Nikolaevich Luzin at the crossroads of the dramatic events of the European history of the first half of the 20th century. Studia Historiae Scientiarum 20, pp. 317–335. DOI: 10.4467/2543702XSHS.21.012.14043.
Dennis, M.A. (1997). Historiography of science: An American perspective. [In:] J. Krige, & D. Pestre (eds.), Science in the twentieth century. Amsterdam: Harwood (pp. 1–26).
Dialetis, Dimitrios 2010: Elements of the Life and Work of Boris Hessen. [In:] Marxism and the Sciences: Historiographical and Philosophical Approaches, ed. D. Dialetis (Athens: Nefeli, 2010), pp. 313–377 [in Greek].
Dobrov, G.M. 1973: Science Policy and Assessment in the Soviet Union. International Social Science Journal XXV(3), pp. 305–325.
Есаков, В.Д. Неосуществленный проект Академии наук. Вестник РАН. 1997. № 12. [Yesakov V.D. Neosushchestvlennyy proyekt Akademii nauk. Vestnik RAN. 1997. № 12.]
Encyclopaedia Judaica 2022: Deborin (Joffe), Abram Moiseyevich. URL: https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/deborin-joffe-abram-moiseyevich (dostęp: 2.08.2022).
Filosofskiy khronograf 2022: Vtoraya Vsesoyuznaya konferentsiya marksistsko-leninskikh nauchnykh uchrezhdeniy 1929: Moskva, c 8 po 13 aprelya 1929 g., Kommunisticheskaya Akademia. URL: https://runivers.ru/philosophy/chronograph/154933/ (dostęp: 2.08.2022).
Findeinsen, Władysław; Hubner, Piotr; Piskurewicz, Jan; Zasztowt, Leszek 2011: Zarys historii Kasy im. Józefa Mianowskiego. ss. 105‒174. [W:] L. Zasztowt (red.), Kasa Mianowskiego 1881‒2011. Warszawa: Kasa im. Józefa Mianowskiego ‒ Fundacja Popierania Nauki. URL: https://rcin.org.pl/Content/191933/WA248_226543_2011_findeisen-zarys_o.pdf (dostęp: 15.06.2022). Freudenthal, Gideon [1984] 1988: Towards a Social History of Newtonian Mechanics. Boris Hessen and Henryk Grossmann Revisited. [In:] Scientific Knowledge Sozialized, Selected Proceedings of the 5th Joint International Conference on the History and Philosophy of Science Organized by the IUHPS Veszprém, 1984. ed. by I. Hronsky, M. Fehér und B. Dajka, Dordrecht: Kluwer (Boston Studies in the Philosophy of Science, vol. 108), pp. 193–212. Freudenthal, Gideon 1987: Introductory Note to ‘The Social Origins of the Mechanistic World-Picture and Manufacture’ by Henryk Grossmann. Science in Context 1(1), pp. 105–108. DOI: 10.1017/s0269889700000077. URL: https://www.academia.edu/39596613/ .
Freudenthal, Gideon 2005: The Hessen-Grossman Thesis: An Attempt at Rehabilitation. Perspectives on Science 13(2), pp. 166–193. DOI: 10.1162/106361405774270575. URL: https://www.researchgate.net/profile/Gideon-Freudenthal/publication/240678004_The_Hessen-Grossman_Thesis_An_Attempt_at_Rehabilitation/links/59098f9a0f7e9b1d08148090/The-Hessen-Grossman-Thesis-An-Attempt-at-Rehabilitation.pdf (dostęp: 27.07.2022). Freudenthal, Gideon 2009: Vozniknoveniye mekhaniki: marksistskiy vzglyad (The Emergency of Mechanics: A Marxist View). Epistemology & Philosophy of Science 21(3), ss. 14–40. Ros. tłum.: O.Ye. Stolyarova. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/vozniknovenie-mehaniki-marksistskiy-vzglyad/pdf (dostęp: 27.07.2022).
Freudenthal, Gideon; McLaughlin, Peter (eds.) 2009a: The social and economic roots of the scientific revolution. Texts by Boris Hessen and Henryk Grossmann. Springer. “Boston Studies in the Philosophy and History of Science” vol. 278. DOI: 10.1007/978-1-4020-9604-4. URL: https://www.researchgate.net/publication/41555079_The_social_and_economic_roots_of_the_scientific_revolution_texts_by_Boris_Hessen_and_Henryk_Grossmann (dostęp: 15.06.2022).
Freudenthal, Gideon; McLaughlin, Peter 2009b: Classical Marxist Historiography of Science: The Hessen-Grossman-Thesis. [In:] Gideon Freudenthal, Peter McLaughlin (eds.) 2009: The social and economic roots of the scientific revolution. Texts by Boris Hessen, Henryk Grossmann. Springer. “Boston Studies in the Philosophy and History of Science” vol. 278, pp. 1‒40. DOI: 10.1007/978-1-4020-9604-4_1. URL: https://www.researchgate.net/publication/227012513_Classical_Marxist_Historiography_of_Science_The_Hessen-Grossmann-Thesis (dostęp: 27.07.2022).
Freudenthal, Gideon; McLaughlin, Peter 2009c: Boris Hessen: In Lieu of a Biography. [In:] Gideon Freudenthal, Peter McLaughlin (eds.) 2009: The social and economic roots of the scientific revolution. Texts by Boris Hessen, Henryk Grossmann. Springer. “Boston Studies in the Philosophy and History of Science” vol. 278, pp. 253–256. DOI: 10.1007/978-1-4020-9604-4_7. URL: https://www.researchgate.net/publication/226335007_Boris_Hessen_In_Lieu_of_a_Biography.
Gerovitch, Slava 1996: Perestroika of the History of Technology and Science in the USSR: Changes in the Discourse. Technology and Culture 37(1), pp. 102‒134. DOI: 10.2307/3107203. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/3107203.
Gerovitch, Slava 1997–2002: Virtual Guide to the History of Russian Science and Technology. URL: https://web.mit.edu/slava/guide/Biblio/2.htm (dostęp: 15.06.2022). Gindilis, Natal’ya L’vovna 2011: Stanovleniye naukovedeniya v SSSR (seredina 60-kh godov KHKH V.). Naukovedcheskiye issledovaniya № 2011, cc. 217‒272. [Гиндилис, Наталья Львовна 2011: Становление науковедения в СССР (середина 60-х годов ХХ В.). Науковедческие исследования № 2011, cc. 217‒272.] URL (18.11.2021): https://cyberleninka.ru/article/n/stanovlenie-naukovedeniya-v-sssr-seredina-60-h-godov-hh-v (dostęp: 15.06.2022). Gindilis, Natal’ya L’vovna 2011b: Naukovedeniye glazami yego sozdateley. Vestnik Instita Sotsiologii 2, cc. 149‒159. [Гиндилис, Наталья Львовна 2011b: Науковедение глазами его создателей. Вестник Инстита Социологии 2, cc. 149‒159.] URL: https://www.vestnik-isras.ru/files/File/Vestnik_2011_02/Gindilis.pdf (dostęp: 15.06.2022). Gindilis, Natal’ya L’vovna 2014: S. A. Kugel’ i naukovedeniye. Sotsiologiya Nauki i Tekhnologiy 5(4), cc. 22‒25. [Гиндилис, Наталья Львовна 2014: С.А. Кугель и науковедение. Социология Науки и Технологий 5(4), cc. 22‒25.] URL: https://cyberleninka.ru/article/n/s-a-kugel-i-naukovedenie/pdf (dostęp: 15.06.2022).
Gindilis, Natal’ya L’vovna 2015: Stanovleniye i razvitiye naukovedeniya v XX veke. [Гиндилис, Наталья Львовна 2015: Становление и развитие науковедения в ХХ веке]. Sociology of Science and Technology 6(1), ss. 98‒104. URL: http://sst.nw.ru/wp-content/uploads/2017/02/stanovlenie-i-razvitie-naukovedeniya-v-hh-veke.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Goldsmith, Maurice 1967: The Science of Science. Journal of the Royal Society of Arts 115(5131), June 1967, pp. 518‒532. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/41371619.
Goldsmith, Maurice; Mackay, Alan (eds.) 1964: The Science of Science: Society in Technological Age. London: Souvenir Press Ltd. / Russian translation: Stoletov, V.N. (red.) 1966: Nauka o nauke: (Sbornik statey): Perevod s angliyskogo. Obshch. red. i poslesl. V.N. Stoletova. [Столетов, В.Н. (ред.) 1966: Наука о науке: (Сборник статей): Перевод с английского. Общ. ред. и послесл. В.Н. Столетова.] Goldsmith, Maurice 1980: Sage: A life of J.D. Bernal. London: Hutchinson.
Gorelik, G. E. 1992: Moskva, fizika, 1937 god. VIET 1, pp. 15–32.
Gorelik, Gennady 1995: „Meine antisowjetische Tätigkeit...” Russische Physiker unter Stalin. Braunschweig: Vieweg.
Graham, Loren R. 1964: Bukharin and the planning of science. The Russian Review 23(2), pp. 135‒148. DOI: 10.2307/126518. Stable URL: http://www.jstor.org/stable/126518.
Graham, Loren R. 1967: The Soviet Academy of Sciences and the Communist Party, 1927‒1932. Princeton.
Graham, Loren R. 1975: The development of science policy in the Soviet Union. [In:] T. Dixon Long, Christopher Wright (eds.), Science policies in Industrial Nations. New York: Praeger Publishers, 1975, p. 12‒58.
Graham, Loren R. 1985/1993: The socio-political roots of Boris Hessen: Soviet Marxism and the History of Science. Social Studies of Science 15, pp. 705‒722. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/285401. Tłum. ros.: Grehem, Loren [Graham, Loren R.] 1993: Sotsial’no-politicheskii kontekst doklada B. M. Gessena o N’iutone. Voprosy Istorii Estestvoznaniia i Tekhni 2, pp. 20–31. URL: http://russcience.chat.ru/papers/grah93v.htm (dostęp: 15.06.2022).
Grossmann, Henryk 1935/1987: Die gesellschaftlichen Grundlagen der mechanistischen Philosophie und die Manufaktur. Zeitschrift fur Sozialforschung 4(2), ss. 161–231. / Tłum. ang. The Social Foundation of Mechanistic Philosophy and Manufacture. Science in Context 1(1), pp. 129–180. DOI: DOI: 10.1017/S0269889700000090.
Grossmann, Henryk 1938: Review of G.N. Clark, Science and Social Welfare in the Age of Newton (1937) and George Sarton, The History of Science and the New Humanism (1937) Zeitschrift für Sozialforschung 7, pp. 233–237. [In:] Gideon Freudenthal, Peter McLaughlin (eds.) 2009: The social and economic roots of the scientific revolution. Texts by Boris Hessen, Henryk Grossmann. Springer. “Boston Studies in the Philosophy and History of Science” vol. 278, pp. 231–235.
Gukovskii, M.A. 1934: Tseli i zadachi istorii nauki. Vestnik Akademii nauk SSSR 1, p. 39.
Haldane, John B.S. 1938: The Marxist Philosophy and the Sciences. London: Allen and Unwin.
Hall, A. Ruppert 1949: Ballistics in the 17th century: A study of the relations of science and war, with reference principally to England. Ph.D. thesis, University of Cambridge.
Hall, A. Ruppert 1952: History of Science Committee. Report on activities, 1936–1952. Whipple Museum Papers, Whipple Museum for the History of Science, C63.
Hall, A. Ruppert 1963: Merton revisited or science and society in the seventeenth century. History of Science 2, pp. 1–16.
Hall, A. Ruppert 1969: Can the history of science be history? British Journal for the History of Science 4(3), pp. 207–220. DOI: 10.1017/s0007087400009924.
Hall, A. Rupert 1975: Review of Science at the Cross Roads. Papers Presented to the International Congress of the History of Science and Technology, 1931. By the Delegates of the U. S. S. R. The British Journal for the Philosophy of Science 26 (3), pp. 265–267. DOI:10.1093/bjps/26.3.265. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/686284.
Harvard Committee on General Education in a Free Society 1950: General Education in a Free Society. Report of the Harvard Committee. With an introduction by James Bryant Conant. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. URL: https://archive.org/download/generaleducation032440mbp/generaleducation032440mbp.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Hessen, Boris 1927a/2021a: Predislovie k stat’iam A. Einshteina i Dzh. Dzh. Tomsona. Pod znamenem marksizma 4, ss. 152‒165. / Ang. tłum. Sean Winkler 2019: Foreword to the Articles by A. Einstein and J.J. Thomson URL: https://socpol.uvvg.ro/docs/2019-1/5.Hessen.pdf (dostęp: 15.06.2022). / Ang. tłum. 2021a: On the Bicentenary of Isaac Newton’s Death. Foreword to the Articles by A. Einstein and J. J. Thomson. [In:] Talbot, Pattison (eds., translators) 2021, ss. 43‒59.
Hessen, Boris 1927b/2021b: Marian Smolukhovskii (k desiatiletiiu so dnia smerti). Pod znamenem marksizma 9, 144‒148. / Tłum. ang. 2021b: Marian Smoluchowski (On the Tenth Anniversary of His Death). [In:] Talbot, Pattison (eds., translators) 2021, ss. 61‒67.
Hessen, Boris 1928a / 2021b, 2021c, 2021d: Mekhanicheskii materializm i sovremennaia fizyka. Pod znamenem marksizma 7/8, ss. 5‒47. / Tłum. ang. 2021b: Mechanical Materialism and Modern Physics. Section 1, Section 2, Section 3. [In:] Talbot, Pattison (eds., translators) 2021, ss. 69‒81, 83‒97, 99‒111.
Hessen, Boris 1928b: Osnovnye idei teorii otnosite’nosti. Moscow: Moscow Worker.
Hessen, Boris 1929a: Idealisticheskie techeniia v sovremennoi fizike i bor’ba s nimi. Molodaia gvardiia 3.
Hessen, Boris 1929b: Teoretiko-veroiatnostnoe obosnovanie ergodicheskoi gipotezy. Uspekhi fizicheskikh nauk 9, pp. 600‒629.
Hessen, Boris 1929c: Statisticheskii metod v fizike i novoe obosnovanie teorii veroiatnostei R. Mizesam. Estestvoznanie i marksizm 1, pp. 3‒58.
Hessen, Boris 1931/1933: The Social and Economic Roots of Newton’s Principia. [In:] Nicolai I. Bukharin et al., Science at the Crossroads. London 1931. URL: https://surplusvalue.org.au/Science_Environment/Hessen%20Social%20&%20Economic%20Roots%20Newtons%20Principia.pdf (dostęp: 15.06.2022). (Reprint New York 1971), pp. 151–212. / Ros. tłum.: Gessen, B.M. 1933: Sotsial’no-enonomicheskiye korni mekhaniki N’yutona. Doklady sovetskikh delegatov na 2-m mezhdunarodnom kongresse po istorii nauki i tekhniki. Gosudarstvennoye tekhniko-teoreticheskoye izdatel’stvo. Moskva-Leningrad. URL: http://www.ihst.ru/projects/sohist/books/hessen.pdf (dostęp: 15.06.2022). Hessen, Boris 2017: Le radici sociali ed economiche della meccanica di Newton. A cura di Gerardo Ienna, traduzione dal russo di Giulia Rispoli. Saggio introducttivo di Gerardo Ienna e Giulia Rispoli. Postfazione di Pietro Daniel Omodeo. Rome: Castelvecchi. URL: https://books.google.pl/books?id=DAEkDwAAQBAJ&printsec=frontcover&hl (dostęp: 15.06.2022).
Hessen, Boris; Egorshin, Vasilii P. 1927a/2021a: Piatyi s’ezd russkikh fizikov. Pod znamenem marksizma 1./ Ang. tłum. The Fifth Congress of Russian Physicists. [In:] Talbot, Pattison (eds., translators) 2021, ss. 15-28.
Hessen, Boris; Egorshin, Vasilii P. 1927b/2021b: Ob otnoshenii tov. Timiriazeva k sovremennoi nauke. Pod znamenem marksizma 2‒3, pp. 188‒199. Ang. tłum. The Fifth Congress of Russian Physicists. [In:] Talbot, Pattison (eds., translators) 2021, ss. 29‒42.
Hessen, B.; Luppol, I.K. 1928a: O kruzhkakh po izucheniiu dialekticheskogo materializma sredi molodykh nauchnykh rabotnikov. Kommunisticheskaia revoliutsiia 14.
Hessen, B.; Podvolotskii, I. 1929: Filosofskie korni pravogo opportunizma. Pod znamenem marksizma 9, pp. 1‒29.
Huerga Melcón, Pablo 1999: La ciencia de la encrucijada: Análisis crítico de la célebre ponencia de Boris Mijailovich Hessen, „Las raíces socioeconómicas de la mecánica de Newton”, desde las coordenadas del materialismo filosófico. Oviedo: Pentalfa Ediciones.
Huerga Melcón, Pablo 2001: Raíces filosóficas de Boris Mijailovich crítica al mito del externalism de Boris Hessen. Illull 24, pp. 347–395. URL: https://dialnet.unirioja.es/descarga/articulo/460350.pdf (dostęp: 15.06.2022). Ienna, Gerardo; Rispoli, Giulia 2017: Boris Hessen al bivio tra scienza e ideologia. [In:] Boris Hessen, Le radici sociali ed economiche della meccanica di Newton (Rome: Castelvecchi, 2017). URL: https://books.google.pl/books?id=DAEkDwAAQBAJ&printsec=frontcover&hl (dostęp: 15.06.2022).
Ienna, Gerardo; Rispoli, Giulia 2019: Boris Hessen at the Crossroads of Science and Ideology. Society and Politics 13 (1(25)), pp. 37–63. URL: https://www.academia.edu/39159699 (dostęp: 15.06.2022).
Ienna, Gerardo; Rispoli, Giulia 2021: The 1931 London Congress: The Rise of British Marxism and the Interdependencies of Society, Nature and Technology. HoST - Journal of History of Science and Technology 15(1), pp. 107‒130 DOI: 10.2478/host-2021-0005. URL: https://pure.mpg.de/rest/items/item_3326896/component/file_3327035/content (dostęp: 15.06.2022).
Il’ichev, F.; Fedoseyev, P.N. 1983: Naukovedenie. [In:] Filosofskiy entsiklopedicheskiy slovar’. Mockva: Sovetckaya Entsiklopediya, pp. 406‒407. / Ильичев, Ф.; Федосеев, П.Н. 1983: Науковедениe. [B:] Философский энциклопедический словарь. Мocквa: Совeтcкaя Энциклопедия, cc. 406‒407.
Joravsky, David 1955: Soviet Views on the History of Science. Isis 46(1), pp. 3‒13. DOI: 10.2307/226819. Stable URL: http://www.jstor.org/stable/226819.
Joravsky, David 1961 2008: Soviet Marxism and Natural Science, 1917‒1932. London: Rutledge and Kegan Paul.
Josephson, Paul R. 1988: Science Policy in the Soviet Union, 1917‒1927. Minerva 26(3), September 1988, pp. 342‒369. DOI: 10.1007/bf01096401. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/41820731.
Josephson, Paul 1991: Physics and Politics in Revolutionary Russia. Berkeley, Los Angeles, Oxford: University of California Press. “California Studies in the History of Science” vol. 7.
Кирсанов, В.С. 1994: Возвратиться к истокам? (Заметки об Институте истории науки и техники АН СССР, 1932‒1938 гг.). Вопросы истории естествознания и техники 1994(1), ss. 3‒19. URL: http://www.ihst.ru/projects/sohist/papers/viet/1994/1/3-19.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Klein, Ursula 2016: Kuhn in the Cold War. [In:] Alexander Blum, Kostas Gavroglu, Christian Joas and Jürgen Renn (eds.): Shifting Paradigms: Thomas S. Kuhn and the History of Science. “Max Planck Research Library for the History and Development of Knowledge Proceedings” 8. URL: http://edition-open-access.de/proceedings/8/; https://www.mprl-series.mpg.de/media/proceedings/8/9/Proc8chap7.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Kojevnikov, Alexei 2008: The Phenomenon of Soviet Science. Osiris 23(1), “Intelligentsia Science: The Russian Century, 1860‒1960”, pp. 115‒135. DOI: https://doi.org/10.1086/591871. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/10.1086/591871.
Kokowski, Michał 1996: Copernicus and the Hypothetico-Deductive Method of Correspondence Thinking. Theoria et Historia Scientiarum 5, pp. 7‒101. DOI: 10.12775/ths.1996.002.
Kokowski, Michał 2001: Thomas S. Kuhn (1922–1996) a zagadnienie rewolucji kopernikowskiej [Thomas S. Kuhn (1922–1996) and the issue of the Copernican revolution]. Warszawa: Wydawnictwa IHN PAN. ISBN 83-86062-02-9; pp. 397. URL: https://kpbc.umk.pl/dlibra/doccontent?id=41760 (dostęp: 15.06.2022).
Kokowski, Michał 2004: Copernicus’s Originality: Towards Integration of Contemporary Copernican Studies. Warsaw – Cracow: Instytut Historii Nauki PAN. ISBN 83-86062-27-4 (Paper); pp. XIV + 314, ilus., tabl., bibls., apps., indexes.
Kokowski, Michał 2015a: A sketch on the current debate on scientometrics and bibliometrics versus the forgotten science of science (in Polish). Prace Komisji Historii Nauki PAU XIV (2015), ss. 101–118. DOI: 10.4467/23921749PKHN_PAU.16.007.5263.
Kokowski, Michał 2015b:What kind of scientometrics and bibliometrics do we need in Poland? (in Polish). Prace Komisji Historii Nauki PAU XIV (2015), ss. 119–168. DOI: 10.4467/23921749PKHN_PAU.16.008.5264.
Kokowski, Michał 2015c: Scientometric, bibliometric and informetric bibliography (Selection). Prace Komisji Historii Nauki PAU XIV (2015), ss. 169–204. DOI: 10.4467/23921749PKHN_PAU.16.009.5265.
Kokowski, Michał 2015d: The science of science (naukoznawstwo) in Poland: the changing theoretical perspectives and political contexts ‒ a historical sketch from the 1910s to 1993. Organon 47, pp. 147–237. URL: https://home.cyf-kr.edu.pl/~n1kokows/Kokowski-Organon-2015.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Kokowski, Michał 2015e: Nota na temat pojmowania uogólnionej zasady korespondencji / Note on the understanding of the generalized correspondence principle. PKHN PAU XIV, pp. 327–329 / pp. 330–331. DOI: 10.4467/23921749PKHN_PAU.16.015.5271.
Kokowski, Michał 2016: The Science of Science (naukoznawstwo) in Poland: Defending and Removing the Past in the Cold War. [In:] Science Studies during the Cold War and Beyond. Paradigms Defected. Edited by Elena Aronova, Simone Turchetti. Palgrave Macmillan, 2016. “Palgrave Studies in the History of Science and Technology”, pp. 149–176. DOI: 10.1057/978-1-137-55943-2_7. URL: https://www.researchgate.net/publication/308604190_The_Science_of_Science_naukoznawstwo_in_Poland_Defending_and_Removing_the_Past_in_the_Cold_War/link/5e5e17ee92851cefa1d6c9dc/download (dostęp: 15.06.2022).
Kokowski, Michał 2019: Dwudziestolecie Komisji Historii Nauki PAU [20th anniversary of the PAU Commission on the History of Science] (presentation). Komisja Historii Nauki PAU, 23.10.2019. DOI: 10.5281/zenodo.4444847.
Kokowski, Michał 2021a: The turning points in the history of science of science and their current importance… 26th International Congress of History of Science and Technology. “Giants and Dwarfs in Science, Technology and Medicine”. Prague, July 25‒31, 2021.
Kokowski, Michał 2021b: Boris Hessen and a paradoxical history of the historiography of science. A commentary on Hessen’s famous paper delivered at the Second International Congress on the History of Science and Technology in London in 1931. 36th S.A. Kugel International School for Sociology of Science And Technology ‟Social Studies of Science: History and the Present” (to the 90th anniversary of the participation of the Soviet delegation in the Second International Congress of the History of Science in London), Sant Petersburg, December 2–3, 2021.
Kokowski, Michał 2021c: Boris Hessen i paradoksalna historia historiografii nauki. Komentarz do słynnego referatu Hessena przedstawionego podczas II Międzynarodowego Kongresu Historii Nauki i Techniki w Londynie w 1931 r. Seminarium „Naukoznawstwo: historia i współczesność”. Spotkanie online; posiedzenie wspólne Komisji Historii Nauki PAU i Pracowni Naukoznawstwa IHN PAN, 17 grudnia 2021.
Kolchinsky, Eduard 2010: Liberalising international cooperation in the history and sociology of sciennce in Leningrad / St. Petersburg. [In:] Liberalizing Research in Science and Technology: Studies in Science Policy. Edited by Nadia Asheulova, Binay Kumar Pattnaik, Eduard Kolchinsky, Gregory Sandstrom. St. Persburg: Politechnika, pp. 31‒46. URL: http://ihst.nw.ru/Files/User/Asheulova/Liberalizing%20Research%20in%20Sciences%20and%20Technology.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Kol’man, Arnst 1982/2011: My ne dolzhny byli tak zhit! (We shouldn’t have lived like this!). New York: Chalidze Publications, pp. 172‒177. Korsakov, S.N.; Kozenko, A.V.; Gracheva, G.G. 2015: Boris Mikhaylovich Gessen (1893–1936). Sostaviteli S.N. Korsakov, A.V. Kozenko, G.G. Gracheva Avtory vstupitel'noy stat'i S.N. Korsakov, A.V. Kozenko. Moskva: Nauka. Rossiyskaya Akademiya Nauk “Materialy k biobibliografii uchenykh”. URL: Filosofiya Vyp. URL: https://iphras.ru/uplfile/sov_ph/Gessen-1_222.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Kotarbiński, Tadeusz 1929 (1961, 1986): Elementy teorji poznania, logiki formalnej i metodologji nauk. Lwów: Zakład im. Ossolińskich; 2nd ed. 1961 (Wrocław: Zakład im. Ossolińskich); 3rd ed. 1986 (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe). Kovaly, Pavel 1972: Arnoŝt Kolman: Portrait of a Marxist-Leninist philosopher. Studies in East European Thought 12, pp. 337–366. DOI: 10.2307/2500418. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/20098522.
Koyré, A. 1948: Les philosophes et la machine. Review of P.-M. Schuhl, Machinisme et philosophie (2nd ed.). Paris: Presses Universitaires de France, 1946. Critique 4, pp. 324–333, 610–629.
Koyré, A. 1950: The significance of the Newtonian synthesis [paper presented at the University of Chicago, 3 November 1948]. Archives Internationales d’Histoire des Sciences 29, pp. 291–311; The Journal of General Education 4(4), pp. 256‒268. DOI: 10.2307/27795317. Stable URL: http://www.jstor.org/stable/27795317. Kuhn, Rick 2006: Henryk Grossman and the Recovery of Marxism. Urbana and Chicago, USA: University of Illinois Press.
Kuhn, Rick 2009: Henryk Grossman: A Biographical Sketch. [In:] Gideon Freudenthal, Peter McLaughlin (eds.): The social and economic roots of the scientific revolution. Texts by Boris Hessen and Henryk Grossmann. Springer, 2009. “Boston Studies in the Philosophy and History of Science” vol. 278. pp. 239–252. DOI: 10.1007/978-1-4020-9604-4_6. URL: https://www.researchgate.net/publication/226228249_Henryk_Grossman_A_Biographical_Sketch (dostęp: 27.07.2022).
Kuhn, Thomas S. 1968/1977a: The History of Science. International Encyclopedia for Social Sciences vol. 14 (New York: Crowell Crollier and Macmillian, 1968), pp. 74‒83 / Reprinted in 1977: Thomas S. Kuhn, The Essential Tensions. Selected Studies in Scientific Traditions (Chicago and London: Chicago University Press), chap. 5, pp. 105‒126.
Kuhn, Thomas S. 1976/1977b: Mathematical versus Experimental Traditions in the Development of Physical Sciences. The Journal of Interdisciplinary History 7, pp. 1‒31 / Reprinted in 1977: Thomas S. Kuhn, The Essential Tensions. Selected Studies in Scientific Traditions (Chicago and London: Chicago University Press), chap. 3, pp. 31‒65.
Kuhn, Thomas S. 1983: Reflections on Receiving the John Desmond Bernal Award. 4S Review 1(4), pp. 26‒30. Stable URL: http://www.jstor.org/stable/690305. Kupriyanov, Viktor Aleksandrovich; Smagina, Galina Ivanovna 2021: II Kongress po istorii nauki i tekhniki v Londone v istoriografii nauki pervoy poloviny XX v. (institutsional’nyy i kognitivnyy aspekty). 36th S.A. Kugel International School for Sociology of Science And Technology ‟Social Studies of Science: History and the Present” (to the 90th anniversary of the participation of the Soviet delegation in the Second International Congress of the History of Science in London), Sant Petersburg, December 2–3, 2021.
Lakatos, Imre 1970: History of Science and its Rational Reconstructions. Philosophy of Science Association (PSA) 1970, pp. 91‒136. DOI: 10.1007/978-94-010-3142-4_7.
Laudan, L. (1970). Comment. In R. H. Stuewer (Ed.), Historical and philosophical perspectives of science (pp. 127–132). Minneapolis: University of Minnesota Press.Lenin, Vladimir Ilich 1909: Materialism and Empirio-Criticism. Critical Comments on a Reactionary Philosophy. Moskva: Zveno Publishers. URL: https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1908/mec/ (dostęp: 15.06.2022).
Lenin, Vladimir Ilich 1918: The Immediate Task of the Soviet power. April 28, 1918 in Pravda No. 83 and Izvestia VTsIK No.85. URL: https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1918/mar/x03.htm (dostęp: 15.06.2022). Levin, Aleksey E. 1990: “Anatomy of a public campaign: Academician Luzin’s case” in Soviet political history. Slavic Review 49 (1), pp. 90–108. DOI:10.2307/2500418. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/2500418.
Mackay, Alan L. 2007: J D Bernal: his legacy to science and to society. Journal of Physics: Conference Series 57, pp. 1–16. URL: https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1742-6596/57/1/001/pdf (dostęp: 15.06.2022).
Mayer, A.-K. (2000). Setting up a discipline: Conflicting agendas of the Cambridge History of Science Committee, 1936–1950. Studies in History and Philosophy of Science 31, pp. 665–689. DOI: 10.1016/s0039-3681(00)00026-1.
Mayer, Anna-K. 2004: Setting up a discipline. II: British history of science and ‘‘the end of ideology’’, 1931–1948. Studies in History and Philosophy of Science 35, pp. 41–72. DOI: 10.1.1.533.3413. URL: https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.533.3413&rep=rep1&type=pdf (dostęp: 15.06.2022).
Mayer, Anna K. 2002: Fatal Mutilations: educationism and the British Background to the 1931 International Congress for the History of Science and Technology. History of Science 40, pp. 445–472. DOI: 10.1177/007327530204000404.
Mayer, Anna K. 2004: Setting up a Discipline, II: British History of Science and the End of Ideology, 1931–1948. Studies in History and Philosophy of Science 35(1), pp. 1–72. DOI: 10.1016/j.shpsa.2003.12.010.
McGucken, William 1978: On Freedom and Planning in Science: The Society for Freedom in Science, 1940-46. Minerva 16(1), pp. 42‒72. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/41827223.
Mendelsohn, E. 1999: Science at a crossroads: Defining and prescribing an uncertain future. Paper presented in the session on ‘The history of the discipline, c. 1930–1950’, at the 75th Annual Meeting of the History of Science Society in Pittsburgh, 3–7 November.
Merton, Robert K. 1938 (2nd ed.1970)/1984: Science, Technology and Society in Seventeenth-Century England. Osiris, pp. 362‒632; 2nd ed. 1970: New York: Harper and Row. / Tłum. hiszp.: Ciencia Tecnologia y Sociedad en la Inglaterra del siglo XVII. Madrid: Alianza. Trad. de Néstor Mínguez.
Merton, Robert K. 1939: Science and the Economy of Seventeenth-Century England. Science and Society 3, pp. 3–27. Stable URL: http://www.jstor.org/stable/40399194.
Mikulinsky, S.R., La science de la science: problèmes et recherches des années 1970. [In:] Salomon, J.-J. and Spiegel-Rösing, I. (eds.), Science Policy Studies (Tokyo: International Commission for Science Policy Studies, 1974), pp. 186‒200.
Mikulinskiy, S. i drugiye (red.) 1985: Osnovy naukovedeniya. Moskva: Nauka [Микулинский, С. и другие (ред.) 1985: Основы науковедения. Moсква: Наука.] Mikulinskiy, S.R.; Mirskiy, E.M. 1974: Naukovedeniye. Bol’shaya sovetskaya entsiklopediya 17, s. 331. [Микулинский, С.Р.; Мирский, Э.М. 1974: Науковедение. Большая советская энциклопедия 17, С. 331.] URL: https://biblioclub.ru/index.php?page=dict&termin=720874 (dostęp: 15.06.2022). Mikulinskiy, S.R.; Rodnyy, N.I. 1966: Nauka Kak Predmet Spetsial’nogo Issledovaniya. Voprosy Filosofii 5, ss. 25‒38. [Микулинский, С.Р.; Родный, Н.И. 1966: Наука Как Предмет Специального Исследования. Вопросы Философии 5, Cc. 25‒38.]
Mirsky, E.M. 1972: Science Studies in the USSR (History, Problems, Prospects). Science Studies 2(3), pp. 281‒294. DOI: 10.1177/030631277200200304. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/284519. Reproduced from Voprosy Istorii Estestvoznaniya i Tekhniki (Problems of the History of Science and Technology) 3‒4, 1971, pp. 86‒97). Mirskiy, E.M. 2018: Naukovedeniye. Elektronnaya biblioteka IF RAN. Novaya filosofskaya entsiklopediya. URL: https://iphlib.ru/library/collection/newphilenc/document/HASHad66c06a4897ab1de87aad (dostęp: 15.06.2022).
Mulkay, Michael 1979: Science and the Sociology of Knowledge. “Routledge Library Editions: Social Theory”, vol. 60. London, New York: Routledge.
Наука и научные работники CCCP (справочник / Акад. наук СССР; сост. Комис. „Наука и науч. работники СССР” под наблюдением и непосредств. рук. С.Ф. Ольденбурга, Е.Ф. Карского. - Л., 1925–1934. [Nauka i nauchnyye rabotniki CCCP (spravochnik / Akad. nauk SSSR; sost. Komis. „Nauka i nauch. rabotniki SSSR” pod nablyudeniyem i neposredstv. ruk. S.F. Ol’denburga, Ye. F. Karskogo. - L.,]. URL: http://elib.shpl.ru/ru/nodes/46510-nauka-i-nauchnye-rabotniki-sssr-spravochnik-l-1925-1934 (dostęp: 15.06.2022).
Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój 1918‒1947.
Needham, Joseph 1934: A history of embryology. Cambridge: The University Press. URL: https://books.google.pl/books?redir_esc=y&hl=pl&id=Fsg5AAAAIAAJ (dostęp: 15.06.2022)
Needham, Joseph 1938: Capitalism and Science (review of Clark’s Science and Social Welfare). Economic History Review 8, 198–199. DOI: 10.2307/2590831. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/2590831.
Needham, Joseph 2004: Science & Civilisation in China, vol. VII: PART II: General Conclusions and Reflections. K.G. Robinson (ed.). Cambridge University Press.
Ogurcov, A.P. 2009a/2021a: Naukovedenie. [In:] Ènciklopedija èpistemologii i filosofii nauki. Kasavin I.T. (main ed.) «Kanon +» ROOI «Reabilitacija». ISBN: 978-5-88373-089-3. URL: https://gufo.me/dict/epistemology_encyclopedia/науковедение; Nacional’naja Filosofskaja Ènciklopedija β, https://terme.ru/termin/naukovedenie.html (dostęp: 15.06.2022).
Ogurcov, A.P. 2009b/2021b: Naukovedenie kak točnaja nauka. [In:] Ènciklopedija èpistemologii i filosofii nauki. Kasavin I.T. (chief ed.) «Kanon +» ROOI «Reabilitacija». ISBN: 978-5-88373-089-3. URL: https://gufo.me/dict/epistemology_encyclopedia/_Науковедение_как_точная_наука; Nacional’naja Filosofskaja Ènciklopedija β. URL: https://terme.ru/termin/naukovedenie-kak-tochnaja-nauka.html (dostęp: 15.06.2022).
Omodeo, Pietro D. 2017: L’eredità di Boris Hessen: per un approccio socio-politico alla scienza in età moderna. [In:] Boris Hessen, Le radici sociali ed economiche della meccanica di Newton, ed. Gerardo Ienna (Rome: Castelvecchi, 2017), ss. 119–150.Ossowska, Maria; Ossowski, Stanisław 1935/1936, 1964, 1982: Nauka o nauce [The Science of Science]. Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój 20, pp. 1–12. Engl. transl. The Science of Science. Organon 1, 1936, pp. 1–12, reprinted [In:] Minerva 3, 1/1964, pp. 72–82 & Walentynowicz (ed.) 1982, pp. 82–95.
Paul, Harry W. 1976: Scholarship and Ideology: The Chair of the General History of Science at the College de France, 1892‒1913. Isis 67(3), pp. 376‒397. URL: https://www.jstor.org/stable/230680.
Petrov, Mikhail Konstantinovich 1967: Filosofskiye problemy «nauki o nauke». Avtoref. diss… kand. filos. nauk. – Rostov-na-Donu. – 24 s. (Петров, Михаил Константинович 1967: Философские проблемы «науки о науке». Автореф. дисс… канд. филос. наук. – Ростов-на-Дону. – 24 с.)
Petrov, Mikhail Konstantinovich 2006: Filosofskiye problemy «nauki o nauke». Predmet sotsiologii nauki. “Filosofy Rosii XX veka”. Moskva: Rossiyskaya politicheskaya entsiklopediya (ROSSPEN). (Петров, Михаил Константинович 2006: Философские проблемы «науки о науке». Предмет социологии науки. “Филосoфы Росии XX века”. Москва: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН).)
Piskurewicz Jan 1989: Refleksja naukoznawcza w środowisku uczonych II Rzeczypospolitej. Zagadnienia Naukoznawstwa 3–4, ss. 601–612. Polak, Paweł 2021: Samuel Dickstein (1851–1939) – zapomniany prekursor filozofii nauki i naukoznawstwa w Polsce. Seminarium „Naukoznawstwo: historia i współczesność”. Spotkanie online; posiedzenie wspólne Komisji Historii Nauki PAU i Pracowni Naukoznawstwa IHN PAN, 10 listopada 2021.
Polanyi, Michael 1935: USSR Economics ‒ Fundamental Data, Systems and Spirit. The Manchester School of Economic and Social Studies 6, pp. 67‒89.
Polanyi, Michael 1939: The Rights and duties of science. Manchester School of Economic and Social Studies 10, pp. 175‒193. Polanyi, Michael 1940: The Contempt of Freedom: The Russian Experiment and after. London: Watts and Co., Ltd. Polanyi, Michael 1941: The Growth of Thought in Society. Economica 8(32), pp. 428-456. DOI: 10.2307/2550108. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/2550108.
Poradnik dla samouków 1898–1911: Edycja pierwsza. Wydawcy: Aleksander Heflich, Stanisław Michalski. Warszawa: Kasa Mianowskiego. URL: http://hint.org.pl/hid=A5037 (dostęp: 15.06.2022).
Poradnik dla samouków. Wskazówki metodyczne dla studiujących poszczególne nauki 1915–1932: Edycja druga (tzw. wydanie nowe). Wydawcy: Aleksander Heflich, Stanisław Michalski. Warszawa: Kasa Mianowskiego. URL: http://hint.org.pl/kat/HID=A5040 (dostęp: 15.06.2022).
Porter, R. 1990: The history of science and the history of society. [In:] R.C. Olby, G. N. Cantor, J.R.R. Christie & M.J.S. Hodge (eds.), Companion to the history of modern science. London & New York: Routledge, pp. 32–46.
Rabkin, Yakov 1976: Naukovedenie: The Study of Scientific Research in the Soviet Union. Minerva 14(1), pp. 61‒78. Stable URL: http://www.jstor.org/stable/41820265.
Rabkin, Yakov 1977: Science Studies as an Area of Scientific Exchange. [In:] J.R. Thomas and U. Kruse-Vaucienne (eds.), Soviet Science and Technology: Domestic and Foreign Perspectives (Washington, D.C.: National Science Foundation, 1977), pp. 69-82.
Ravetz, Jerome; Westfall, Richard S. 1981: Marxism and the History of Science. Isis 72(3), pp. 393–405. DOI: 10.2307/230257. Stable URL: http://www.jstor.org/stable/230257.
Rée, J. 1984: Dialectical materialism and the scientists. [In:] J. Rée, Proletarian philosophers: Problems in socialist culture in Britain, 1900–1940. Oxford: Clarendon Press, pp. 79–105. Rodin, Andrey 2013: “Nachala” N’yutona i ikh marksistskiy analiz u Gessena. [Родин, Андрей 2013: “Начала” Ньютона и их марксистский анализ у Гессена.] Andrei Rodin’s blog about History and Philosophy of Mathematics. Philomatica.org. URL: http://philomatica.org/wp-content/uploads/2013/01/rodin_hessen.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Rose, Hilary; Rose, Steven (eds.)1976: The Radicalisation of Science. Ideology of/in the Natural Sciences. MacMillan Press LTD.
Rose, Hilary; Rose, Steven 1976: The Radicalisation of Science. [In:] Rose, Hilary; Rose, Steven (eds.)1976, pp. 1‒31.
Rubinsteyn, Modest 1931: O poyezdke na Mezhdunarodnyy Kongress v London po Istorii Nauki i Tekhniki. Vestnik Kommunisticheskoy Akademii 8‒9 (Avgust ‒ Sentyabr’), pp. 93‒100. URL: https://www.mediafire.com/?bju0byylrpxycsk (dostęp: 15.06.2022).
Reinisch, Jessica 2000: The Society for Freedom in Science, 1940 – 1963. M.Sc. Dissertation, September 2000, Imperial College, London. URL: https://www.academia.edu/1088487/The_Society_for_Freedom_in_Science_1940_1965 (dostęp: 15.06.2022).
Rull, Valentí 2016: Free science under threat. EMBO Reports 17(2), pp. 131–135. DOI: 10.15252/embr.201541377. URL: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5290810/pdf/EMBR-17-131.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Schaffer, Simon 1984: Newton at the Crossroads. Radical Philosophy 37, pp. 23–28. URL: https://www.radicalphilosophyarchive.com/issue-files/rp37_article3_schaffer_newton.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Schäfer, Wolf 1988a: Boris Hessen and the Politics of the Sociology of Science. Thesis Eleven 21, pp. 103‒116. DOI: 10.1177/072551368802100107.
Schäfer, Wolf 1988b: Äussere Umstände des Externalismus über Boris Hessen und das Projekt einer Geschichte der Wissenschaftsforschungs-Geschichte. [In:] Hans Poser, Clemens Burricher, Die geschichtliche Perspektive in den Disziplinen der Wissenschaftsforschung: Kolloquium an der TU Berlin, Oktober 1988, Technische Universität Berlin, Berlin: T.U.B. (TUB-Dokumentation Kongresse und Tagungen H. 39), pp. 7–46.
Shapin, Steven 1980: A Course in the Social History of Science. Social Studies of Science 10(2), May, 1980, pp. 231‒258. DOI: 10.2307/284566. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/284566.
Shapin, Steven 1982: Hessen thesis. Dictionary of the History of Science (ed. by W.F. Bynum, E.J. Browne, Roy Porter). London: Macmillan, pp. 185‒186.
Skalska-Zlat, Marta 2001: Nalimov and the Polish way towards science of science. Scientometrics 52 (2), pp. 211–223. DOI: 10.1023/A:1017911722525.
Skarbek, Janusz 1968: Koncepcja nauki w pozytywizmie polskim. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN: Zakład Historii Nauki i Techniki Polskiej Akademii Nauk.
Skvortsov-Stepanov, Ivan Ivanovich 1928: Диалектический материализм и школа Деборина. Мoсква, Ленинград: Государственное Издательство. [Dialekticheskiy materializm i shkola Deborina. Moskva, Leningrad: Gosudarstvennoye Izdatel’stvo. Dialectical Materialism and the Deborin School. Moscow-Leningrad: Gosizdat]. URL: https://istmat.org/files/uploads/59978/i._stepanov._dialekticheskiy_materializm_i_deborinskaya_shkola._1928.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Smagina, Galina I. 2016: «Достойным образом представить русскую науку». К 100-летию создания Комиссии по изданию сборника «Русская наука». Sociology of Science and Technology 7(1), ss. 9‒22. URL: http://sst.nw.ru/wp-content/uploads/2017/02/dostoynym-obrazom-predstavit-russkuyu-nauku-k-100-letiyu-sozdaniya-komissii-po-izdaniyu-sbornika-russkaya-nauka.pdf (dostęp: 15.06.2022). Smagina, Galina I. 2020: „Poznat’ nauku istoricheski…”: rossiyskaya istoriya nauki v pervyye desyatiletiya XX veka. Otv. red. chlen-korrespondent RAN YU.M. Baturin. Sankt-Peterburg: Rostok. (“To understand science historically …:” Russian history of science in the first decades of the XX century. Edited by Yuri M. Baturin (RAS, Corresponding Member). Sankt Petersburg: Rostok). ISBN: 978-5-94668-307-4.
Society for Social Studies of Science (4S) 2022: Homepage. URL: https://www.4sonline.org/ (dostęp: 15.06.2022).
Sociologist of Science. Special Issue 1975. URL: http://4sonline.org/files/SpecialIssueJune1975.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Stolyarova, Ol’ga Yevgenyevna 2017: Idei B. M. Gessena i otechestvennaya filosofiya. The Philosophy Journal 10(3), pp. 112–132. DOI: 10.21146/2072-0726-2017-10-3-112-132. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/idei-b-m-gessena-i-otechestvennaya-filosofiya/pdf.
Struik, Dirk 2008: Further Thoughts on Merton in Context. Science in Context 3(1), Spring 1989, pp. 227‒238. DOI: 10.1017/S0269889700000788.
Szahaj, Andrzej 1995: O tak zwanym mocnym programie socjologii wiedzy szkoły edynburskiej. Kultura współczesna 1/2, ss. 51-67. URL: https://repozytorium.umk.pl/bitstream/handle/item/893/A.%20Szahaj%2C%20O%20tak%20zwanym%20mocnym%20programie%20socjologii%20wiedzy....pdf?sequence=1 (dostęp: 15.06.2022).
Talbot, Chris 2021: Introduction. [In:] Chris Talbot, Olga Pattison (eds., translators), Boris Hessen: Physics and Philosophy in the Soviet Union, 1927–1931: Neglected Debates on Emergence and Reduction. Edited and translated by Chris Talbot, Olga Pattison. Springer Nature, 2021, pp. 1–14.
Talbot, Chris; Pattison, Olga (eds., translators) 2021: Boris Hessen: Physics and Philosophy in the Soviet Union, 1927–1931: Neglected Debates on Emergence and Reduction. Edited and translated by Chris Talbot, Olga Pattison. Springer Nature.
Tansley, Arthur George 1942a: The values of science to humanity. Nature 150 (3795) (July 25), pp. 104‒110. URL: https://www.nature.com/articles/150104a0.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Tansley, Arthur George 1942b: Planned Research. CORRESPONDENCE. Electronic Engineering 15 (November 2), p. 260. URL: https://worldradiohistory.com/UK/Electronic-Engineering/40s/Electronic-Engineering-1942-11-S-OCR.pdf (dostęp: 15.06.2022).
Thackray, A. 1970: Science: Has its present past a future? [In:] R.H. Stuewer (Ed.), Historical and philosophical perspectives of science, pp. 112–127, 132–133. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Thomas, Paul 1976: Marx and science. Political Studies XXIV(1), pp. 1‒23.
Thomas, Paul 2008: Marxism & Scientific Socialism: From Engels to Althusser. Routledge.
Toulmin, Stephen 1977: From Form to Function: Philosophy and History of Science in the 1950s and Now. Daedalus 106(3) “Discoveries and Interpretations: Studies in Contemporary Scholarship”, vol. I (Summer, 1977), pp. 143‒162. DOI: 10.2307/20024498. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/20024498.
Trisokkas, Ioannis 2019: Boris Hessen and Newton’s God. Society and Politics 13(1(25)), pp. 64–86. URL: https://philarchive.org/archive/TRIBHA-2 (dostęp: 27.07.2022).
Тункина И.В. 2003: К истории сборника «Русская наука». Комиссия по истории знаний. СПб. [Tunkina, I.V. 2003: K istorii sbornika «Russkaya nauka». Komissiya po istorii znaniy. SPb.]
Tyrowicz, Marjan 1933: Science at the Cross Roads. Papers presented to the International Congress of the History of Science and Technology held in London from June 29th to July 3rd, l931, by the Delegates of the U. S. S. R. — Kniga (England) Ltd. Bush House. Aldwych, London. W. C. 2. 1931. S. 4nlb. + 23 +4 + 24 + 12 + 12 + 10 (mapa) + 4 + 31 + 62 + 15 + 3. Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój XVII, ss. 330‒337.
Vucicnich, Alexander 1980: Soviet Physicists and Philosophers in the 1930s: Dynamics of a Conflict. Isis 71 (2), pp. 236–250.
Vucinich, Alexander 1982: Soviet Marxism and the History of Science. Russian Review 41(2), pp. 123‒143. DOI: 10.2307/129668.
Vucinich, Alexander 2001: Einstein and Soviet Ideology. Stanford, California USA: Stanford University Press.
Walentynowicz, Bohdan (ed.) 1982: Polish Contributions to the Science of Science. Warsaw – Boston: PWN–Polish Scientific Publishers – D. Reidel Publ. Comp.
Werskey, P. Gary 1971a: Introduction. On the Reception of Science at the Cross Roads in England. [In:] Gideon Freudenthal, Peter McLaughlin (eds.) 2009: The social and economic roots of the scientific revolution. Texts by Boris Hessen, Henryk Grossmann. Springer. “Boston Studies in the Philosophy and History of Science” vol. 278, pp. xi‒xxix.
Werskey, Paul Gary 1971b: British Scientists and ‘Outsider’ Politics, 1931‒1945. Science Studies 1(1), pp. 67–83. DOI: 10.2307/370197. Stable URL: https://www.jstor.org/stable/370197.
Werskey, Gary 1978a: The Visible College. The Collective Biography of British Scientific Socialists in the 1930s. London: Allen Lane; New York: Holt, Rinehart and Winston; 2nd ed. London: Free Association Books, 1988.
Werskey, Gary 1978b: The Visible College revisited: second opinions on the Red scientists of the 1930s’. Minerva 45(3), pp. 305–319.
Werskey, Gary 2007: The Marxist Critique of Capitalist Science: A History in Three Movements? Science as Culture 16(4), pp. 397–461.
Wikipedia 2022a: Henryk Grossman. URL: https://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Grossmann (dostęp: 15.07.2022).
Wikipedia 2022b: Ernst Kolman. URL: https://en.wikipedia.org/wiki/Ernst_Kolman (dostęp: 15.06.2022). Wikipedia 2022c: Timiriazev, Arkadij Kliment’evych. URL: https://ru.wikipedia.org/wiki/Тимирязев,_Аркадий_Климентьевич (dostęp: 15.07.2022). Yushkevich, Adol’f Pavlovich 1961: Istoriya matematiki v sredniye veka. Otvet·stvennyy redaktor V.A. Rozenfel’d. Moskva: Gosudarstvennoye izdatel’stvo fiziko-matematicheskoy literatury. Akademiya nauk SSSR. Institut istorii yestestvoznaniya i tekhniki. Matematika do epokhi vozrozhdeniya. / Юшкевич, Адольф Павлович 1961: История математики в средние века. Ответственный редактор В.А. Розенфельд. Москва: Государственное издательство физико-математической литературы. Академия наук СССР. Институт истории естествознания и техники. Математика до эпохи возрождения). [Djv-10.7M] URL: http://publ.lib.ru/ARCHIVES/YU/YUSHKEVICH_Adol%27f_(Andrey)_Pavlovich/Yushkevich_A.P._Istoriya_matematiki_v_srednie_veka.(1961).%5bdjv-fax%5d.zip (dostęp: 15.06.2022). Yushkevich, Adol’f Pavlovich (red.) 1970: Istoriya matematiki s drevneyshikh vremen do nachala XIX stoletiya. Tom 1. Istoriya matematiki s drevneyshikh vremen do nachala novogo vremeni. Avtorskiy kollektiv toma: I.G. Bashmakova, E.I. Berezkina, A.I. Volodarskiy, B.A. Rozenfel’d, Adol’f Pavlovich Yushkevich. Pod redaktsiyey Adol’fa Pavlovicha Yushkevicha. Moskva: Izdatelʹstvo «Nauka». Akademiya nauk SSSR. Institut istorii yestestvoznaniya i tekhniki. / Юшкевич, Адольф Павлович (ред.) 1970: История математики с древнейших времен до начала XIX столетия. Том 1. История математики с древнейших времен до начала нового времени. Авторский коллектив тома: И.Г. Башмакова, Э.И. Березкина, А.И. Володарский, Б.А. Розенфельд, Адольф Павлович Юшкевич. Под редакцией Адольфа Павловича Юшкевича. Москва: Издательство «Наука». Академия наук СССР. Институт истории естествознания и техники. [Djv-5.8M] URL: http://publ.lib.ru/ARCHIVES/YU/YUSHKEVICH_Adol%27f_(Andrey)_Pavlovich/Yushkevich_A.P..._Istoriya_matematiki._T.1.(1970).%5bdjv-fax%5d.zip (dostęp: 15.06.2022). Pol. tłum.: Juszkiewicz, A.P. 1975 (red.): Historia matematyki. Od czasów starożytnych do początku XIX wieku. T.1 Od czasów najdawniejszych do początku czasów nowożytnych, w tłumaczeniu Stanisława Dobrzyckiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Yushkevich, Adol’f Pavlovich (red.) 1970: Istoriya matematiki s drevneyshikh vremen do nachala XIX stoletiya. Tom 2. Matematika XVII stoletiya. Avtorskiy kollektiv toma: I.G. Bashmakova, L.Ye. Maystrov, B.A. Rozenfel’d, M.V. Chirikov, O.B. Sheynin, Adol’f Pavlovich Yushkevich. Pod redaktsiyey Adol’fa Pavlovicha Yushkevicha. Moskva: Izdatel’stvo «Nauka». Akademiya nauk SSSR. Institut istorii estestvoznaniya i tekhniki. / Юшкевич, Адольф Павлович (ред.) 1970: История математики с древнейших времен до начала XIX столетия. Том 2. Математика XVII столетия. Авторский коллектив тома: И.Г. Башмакова, Л.Е. Майстров, Б.А. Розенфельд, М.В. Чириков, О.Б. Шейнин, Адольф Павлович Юшкевич. Под редакцией Адольфа Павловича Юшкевича. Москва: Издательство «Наука». Академия наук СССР. Институт истории естествознания и техники. [Djv-10.6M]. URL: http://publ.lib.ru/ARCHIVES/YU/YUSHKEVICH_Adol%27f_(Andrey)_Pavlovich/Yushkevich_A.P..._Istoriya_matematiki._T.2.(1970).%5bdjv-fax%5d.zip (dostęp: 15.06.2022). Pol. tłum.: Juszkiewicz, A.P. 1976 (red.): Historia matematyki. Od czasów starożytnych do początku XIX wieku. T. 2 XVII wiek, w tłumaczeniu Stanisława Dobrzyckiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Yushkevich, Adol’f Pavlovich (red.) 1970: Istoriya matematiki s drevneyshikh vremen do nachala XIX stoletiya. Tom 3. Matematika XVIII stoletiya. Avtorskiy kollektiv toma: V.I. Antropova, I.G. Bashmakova, A.V. Dorofeyeva, L.Ye. Maystrov, Ye.P. Ozhigova, B.A. Rozenfel’d, N.I. Simonov, O.B. Sheynin, Adol’f Pavlovich Yushkevich. Pod redaktsiyey Adol’fa Pavlovicha Yushkevicha. Moskva: Izdatel’stvo «Nauka». Akademiya nauk SSSR. Institut istorii yestestvoznaniya i tekhniki. / Юшкевич, Адольф Павлович (ред.) 1970: История математики с древнейших времен до начала XIX столетия. Том 3. Математика XVIII столетия. Авторский коллектив тома: В.И. Антропова, И.Г. Башмакова, А.В. Дорофеева, Л.Е. Майстров, Е.П. Ожигова, Б.А. Розенфельд, Н.И. Симонов, О.Б. Шейнин, Адольф Павлович Юшкевич. Под редакцией Адольфа Павловича Юшкевича. Москва: Издательство «Наука». Академия наук СССР. Институт истории естествознания и техники. [Djv-7.4M] URL: http://publ.lib.ru/ARCHIVES/YU/YUSHKEVICH_Adol%27f_(Andrey)_Pavlovich/Yushkevich_A.P..._Istoriya_matematiki._T.3.(1972).%5bdjv-fax%5d.zip (dostęp: 15.06.2022). Pol. tłum.: Juszkiewicz, A.P. 1977 (red.): Historia matematyki. Od czasów starożytnych do początku XIX wieku. T. 3 XVIII wiek, w tłumaczeniu Stanisława Dobrzyckiego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Yushkevich, Adol’f Pavlovich 1989: Delo Akademika N. N. Luzina. Vestniik Akademii Nauk SSSR 4, pp. 102–113.
Zamecki, Stefan 1977: Koncepcja nauki w szkole lwowsko-warszawskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich: Polska Akademia Nauk. Zakład Historii Nauki, Oświaty i Techniki.
Zasztowt, Leszek (red.) 2011/2013: Kasa Mianowskiego 1881‒2011. Warszawa: Kasa im. Józefa Mianowskiego ‒ Fundacja Popierania Nauki. / Ang. przekład A History of the Józef Mianowski Fund, translated and edited by J. Soszyński, Warszaw: Kasa im. Józefa Mianowskiego ‒ Fundacja Popierania Nauki 2013. URL: https://rcin.org.pl/Content/190887/download/ (dostęp: 15.06.2022).
Znaniecki, Florian 1925: Przedmiot i zadania nauki o wiedzy [The subject and tasks of the science of knowledge]. Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój 5, pp. 1–78. Reprinted in: Znaniecki 1984, pp. 1–109; 1987, pp. 297–400. Engl. transl.: The Subject Matter and Tasks of the Science of Knowledge, transl. by C. Kasparek. [In:] Walentynowicz (ed.) 1982, pp. 1–81].
Znaniecki, Florian 1984: Społeczne role uczonych. Edited by Jerzy Szacki. Warszawa: PWN
Znaniecki, Florian 1987: Pisma Filozoficzne, vol. 1: „Myśl i rzeczywistość” i inne pisma filozoficzne. Edited by Jerzy Wocial. Warszawa: PWN.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
