Polsko-amerykańskie ślady współpracy. Korespondencja Eileen i Floriana Znanieckich w zbiorach archiwalnych Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku, część 1
DOI:
https://doi.org/10.4467/2543702XSHS.20.014.12570Słowa kluczowe:
Eileen Markley Znaniecka, Florian Znaniecki, Stefan (Szczepan) Mierzwa (Stephen P. Mizwa), Edith Brahmall Cullis-Williams, Fundacja Kościuszkowska, Uniwersytet Poznański, II wojna światowaAbstrakt
Artykuł przedstawia część pierwszą korespondencji Eileen i Floriana Znanieckich, znajdującej się w Archiwum Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku. Pokazuje ona wiele nieznanych wątków z życia Znanieckich, a zwłaszcza Floriana – jednego z najsłynniejszych polskich socjologów, profesora Uniwersytetu Poznańskiego, który wiele lat pracował w Stanach Zjednoczonych Ameryki.
Prezentowana edycja obejmuje listy ze Stefanem Piotrem Mierzwą, który w języku angielskim używał nazwiska Stephen Peter Mizwa, oraz z Edith Brahmall Cullis-Williams.
Mierzwa był założycielem Fundacji Kościuszkowskiej, długoletnim dyrektorem wykonawczym fundacji, a w końcu jej prezesem. Dzięki swojej działalności na rzecz kulturalnego i naukowego zbliżenia Polski i Ameryki stał się jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci w życiu Polonii amerykańskiej w XX w.
Cullis-Williams była założycielką i prezeską Polskiego Instytutu Sztuk Pięknych i Literatury w Nowym Jorku i znaną w środowisku amerykańskim polonofilką.
W zasobach archiwalnych Fundacji Kościuszkowskiej przetrwały kopie listów Mierzwy pisanych do Znanieckich.
Kopie listów Cullis-Williams nie zachowały się w tej kolekcji, ale choćby te, wysłane do niej przez Eileen, prezentowane w niniejszej edycji, doskonale uzupełniają obraz amerykańskich relacji i powiązań towarzyskich małżeństwa Znanieckich, jakie wyłania się z innych źródeł.
Chronologicznie listy obejmują okres 1923–1940 i pokazują początki współpracy Znanieckiego z Fundacją Kościuszkowską, wnoszą trochę nowego światła do obecności Znanieckiego w Nowym Jorku w latach 1931–1933 oraz do pierwszych miesięcy pobytu poznańskiego socjologa w Stanach Zjednoczonych Ameryki w 1940 r.
Bibliografia
ŹRÓDŁA ARCHIWALNE:
The Kosciuszko Foundation Archives in New York City: The Mizwa’s Papers:
KF I.27 Correspondence with Rectors of Polish Universities, 1923–1924.
KF I.43 Correspondence, Florian Znaniecki, 1923
KF XII.55 Correspondence, Florian Znaniecki, 1940–1942.
KF XXXVIII.3 Edith B. Cullis correspondence – letters by Caroline D. Ely, Roman Dyboski, Maria Frankowska, Monica Garnder, Eric P. Kelly, P. Super, E. Znaniecka and others, 1919–1951.
WSPOMNIENIA:
Fred B. Lindstrom, Ronald A. Hardert (red.) 1988: Kimball Young on Founders of the Chicago School. Sociological Perspectives 31(3) “Waving the Flag for Old Chicago”, ss. 269–297.
Mizwa, Stephan P. 1970: The Story of the Kosciuszko Foundation. How it came about. New York: The Kosciuszko Foundation. ISN 1-5739-2035-5.
CZASOPISMA:
Nowy Świat 1933(139), s. 5.
OPRACOWANIA:
Abel, Teodor 1996: O Florianie Znanieckim. Wybór z dziennika. Oprac. Elżbieta Hałas. Lublin: Norbertinum. ISBN 83-85131-98-1.
Alan Mason Chesney Medical Archives 2018: Stanislav Rembski 1896–1998. Portrait Collections. The Johns Hopkins Medical Institutions. Dostęp online: http://portraitcollection.jhmi.edu/artists/stanislav-rembski.
Bossowski, Jan Józef, Pospieszalski, Karol Marian, Tymieniecki, Kazimierz, Wojciechowski, Zygmunt 1955: Uniwersytet Poznański na początku hitlerowskiej okupacji. Przegląd Zachodni 7–8, ss. 385–386, 585–586.
Cisek, Janusz 2009: Oskar Halecki. Historyk – Szermierz Wolności. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. ISBN 978-83-7629-081-2.
Columbia University Libraries. Archival Collections 2020: Louis L. and Nettie S. Horch Papers, 1920s–1960s. Dostęp online: http://www.columbia.edu/cu/lweb/archival/collections/ldpd_6636038/.
Daniels, Elizabeth A. 1994: Bridges to the World: Henry Noble MacCracken and Vassar College. Clinton Corners, NY: Attic Studio Publishing House. ISBN 18-8355-102-1.
Dopierała, Kazimierz 1983: Fundacja Kościuszkowska i jej pomoc dla polskich naukowców w latach 1939–1945. Przegląd Polonijny 9(4), ss. 101–109.
Dopierała, Kazimierz 1992: Fundacja Kościuszkowska. Zarys dziejów. Poznań: Zakład Badań Narodowościowych PAN. ISBN 83-8537-607-0.
Drozdowski, Henryk 2019: Historia przedwojenna fizyki poznańskiej (1919–1939). Dostęp online: http://www.fizyka.amu.edu.pl/__data/assets/pdf_file/0010/387226/WN-Grupa-Historyczna-Drozdowski-Historia-przedwojenna-fizyki-poznanskiej-1919-1939.pdf.
Encyclopeadia Britanica 2005–2020: Oskar Ryszard Lange. Polish economist. Dostęp online: https://www.britannica.com/biography/Oskar-Ryszard-Lange.
Encyklopedia PWN 2020: Tymieniecki Kazimierz. Dostęp online: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Tymieniecki-Kazimierz;3990491.html.
Franz, Maciej, Janicki Tadeisz, Magowska, Anita 2019: Uniwersytet w czasie wojny 1939–1945. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. ISBN 978-83-232-3439-5.
Gąsiorowski, Antoni, Topolski, Jerzy (red.) 1981: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. ISBN 83-01-02722-3.
Grzybowski, Adam; Tebinka, Jacek 2018: Na Wolność przez Lizbonę. Ostatnie okręty polskich nadziei. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu: ISBN 978-83-8098-492-6.
Jakś-Ivanovska, Magdalena 2016: Profesorowie Uniwersytetu Poznańskiego 1919–1939. Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych 76, ss. 341–383.
Jamroziakowa, Anna 2011: Michał Sobeski – życie i dzieło. [W:] M. Sobeski, Wokół filozofii i teorii sztuki, wstęp i dobór tekstów A. Jamroziakowa. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. ISBN 978-83-7654-104-4.
Kaczmarek, Zygmund 1989–1991: Stefan Gottfryd Józef Ropp. Polski słownik biograficzny 32, ss. 33–35. Dostęp online: Internetowy polski słownik biograficzny; https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/stefan-gottfryd-jozef-ropp.
Kaczmarski, Krzysztof , Muszyński, Wojciech J., Sierchuła, Rafał 2017: Generał Józef Haller 1873–1960. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, ISBN 978-83-8098-135-5
Korespondencja Jana Lechonia i Kazimierza Wierzyńskiego 2020: Gidyński Józef Kazimierz (Joseph C.) pseud. Kazimierz Węgrzecki. Dostęp online: http://tei.nplp.pl/entity/343.
Kwilecki, Andrzej (red.) 1975: Florian Znaniecki i jego rola w socjologii. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Musielak, Michał 2013: Heliodor Święcicki (1854–1923). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. ISBN: 978-83-232-2524-9.
Panek, Wacław 1992: Jan Kiepura. Warszawa: „Twój Styl”. ISBN 83-85443-11-8.
Portalski, Stanisław 2009: Zarys Historii Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. Londyn: PTNO. ISBN 18-7002-747-7.
Pudłocki, Tomasz 2013a: Archiwum Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku – zapomniana skarbnica dziejów nie tylko nauki polskiej. Prace Komisji Historii Nauki PAU 12, ss. 67–79. Dostęp online: http://pau.krakow.pl/PKHN-PAU/pkhn-pau-XII-2013-5.pdf.
Pudłocki, Tomasz 2013b: Początki współpracy Fundacji Kościuszkowskiej i Uniwersytetu Jagiellońskiego w świetle źródeł nowojorskich. Prace Komisji Historii Nauki PAU 12, ss. 163–168. Dostęp online: http://pau.krakow.pl/PKHN-PAU/pkhn-pau-XII-2013-10.pdf.
Pudłocki, Tomasz 2014: Pierwsze stypendystki Fundacji Kościuszkowskiej z Polski w Stanach Zjednoczonych Ameryki (1925–1939). [W:] Człowiek – społeczeństwo – źródło. Studia ofiarowane Profesor Jadwidze Hoff. Red. Sz. Kozak, D. Opaliński, J. Polaczek, Sz. Wieczorek, W. Zawitkowska. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, ss. 119–133.
Pudłocki, Tomasz 2015a: Z dziejów relacji polsko-amerykańskich – Roman Dyboski jako wykładowca Uniwersytetu Chicagowskiego. [W:] Amico, socio et viro docto. Księga ku czci profesora Andrzeja Kazimierza Banacha. Red. Tomasz Pudłocki, Krzysztof Stopka, Kraków: Historia Iagellonica, ss. 243–264.
Pudłocki, Tomasz 2015b: Wincenty Lutosławski i jego zainteresowanie Stanami Zjednoczonymi Ameryki w świetle korespondencji z Fundacją Kościuszkowską. Prace Komisji Historii Nauki 14, ss. 159–176. DOI: 10.4467/23921749PKHN_PAU.16.005.5261. Dostęp online: http://pau.krakow.pl/PKHN-PAU/pkhn-pau-XIV-2015-5.pdf.
Pudłocki, Tomasz 2018a: Challenging the reality – James MacCracken as a lecturer at the Jagiellonian University (1946–1948). Prace Polonistyczne 73, ss. 219–245.
Pudłocki, Tomasz 2018b: „Stranger in the Night”? A Canadian on the Czech-Polish Borderland During World War I. The Case of William John Rose. [W:] Intellectuals and World War I. A Central European Perspective. Red. T. Pudłocki, Kamil Ruszała. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, ss. 267–282.
Pudłocki, Tomasz 2019: Poland in 1919 in the Eyes of Edith Brahmall Cullis-Williams. Rocznik Przemyski. History 55, issue 3 (23): “For Your Freedom and Ours”: Polonia and the Struggle for Polish Independence, ed. by Tomasz Pudłocki & Andrew Kier Wise, ss. 157–180.
Rutkowska, Maria 2002: Obóz przesiedleńczy na Głównej (1939–1940). [W:] Kronika Miasta Poznania 2, ss. 300–311.
Sroka, Stanisław Tadeusz 1995–1996: Michał Siedlecki. Polski słownik biograficzny 36, ss. 550–553. Dostęp online: Internetowy polski słownik biograficzny; https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/michal-marian-siedlecki.
Steffen, Wiktor 2000: Od filologii do patrologii (Jan Sajdak 1882–1967). Poznańskie Studia Teologiczne 9, ss. 131–144.
Szklarska-Lohmannowa, Alina 1988–1989: Karol Ripa. Polski słownik biograficzny 31, ss. 302–304. Dostęp online: Internetowy polski słownik biograficzny; https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/karol-ripa.
University of Kentucky 2020: Goble, Prof. G.W. [W:] UKnowledge. College of Law Class of 1920. Dostęp online: https://uknowledge.uky.edu/klapp_1920/23/.
Wikipedia 2020a: W. I. Thomas. Dostęp online: https://en.wikipedia.org/wiki/W._I._Thomas.
Wikipedia 2020b: Albion Woodbury Small. Dostęp online: https://en.wikipedia.org/wiki/Albion_Woodbury_Small.
Wikipedia 2020c: Robert E. Park. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Robert_E._Park.
Wikipedia 2020d: Ernest_Burgess. Dostęp online: https://en.wikipedia.org/wiki/Ernest_Burgess.
Wikipedia 2020e: Jacob Robert Kantor. Dostęp online: https://en.wikipedia.org/wiki/Jacob_Robert_Kantor.
Wikipedia 2020f: Paul Monroe. Dostęp online: https://en.wikipedia.org/wiki/Paul_Monroe.
Wikipedia 2020g: Antoni Alfred Paryski. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Antoni_Alfred_Paryski.
Wikipedia 2020h: David Eugene Smith. Dostęp online: https://en.wikipedia.org/wiki/David_Eugene_Smith
Wikipedia 2020i: Tadeusz Styka. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Styka.
Wikipedia 2020j: Robert Morrison MacIver. Dostęp online: https://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Morrison_MacIver.
Wikipedia 2020k: Adam Hannytkiewicz. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Adam_Hannytkiewicz.
Wikipedia 2020l: Tytus Filipowicz. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Tytus_Filipowicz.
Wikipedia 202ł: Everett Dean Martin. Dostęp online: https://en.wikipedia.org/wiki/Everett_Dean_Martin.
Wikipedia 2020m: Margaret Mead. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Margaret_Mead.
Wikipedia 2020n: Michał Kwapiszewski. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Michal_Kwapiszewski.
Wikipedia 2020ń: Zygmunt Wojciechowski. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Zygmunt_Wojciechowski.
Wikipedia 2020o: Manfred Kridl. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Manfred_Kridl.
Wikipedia 2020ó: Czesław Znamierowski. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Czeslaw_Znamierowski.
Wikipedia 2020p: Wladyslaw Tatarkiewicz. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wladyslaw_Tatarkiewicz.
Wikipedia 2020q: Antoni Zygmund. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Antoni_Zygmund.
Wikipedia 2020r: Bohdan Zawadzki. Dostęp online: http://psych.uw.edu.pl/onas/historia/bohdan-zawadzki/.
Wikipedia 2020s: Józef Birkenmajer. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Jozef_Birkenmajer.
Wikipedia 2020ś: Wacław Lednicki. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Waclaw_Lednicki.
Wikipedia 2020t: Stella Elmendorf Tylor. Dostęp online: https://en.wikipedia.org/wiki/Stella_Elmendorf_Tylor.
Wikipedia 2020u: Stanisława Adamowiczowa. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanislawa_Adamowiczowa.
Wikipedia 2020w: Kazimierz Antoni Wodzicki. Dostęp online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Kazimierz_Antoni_Wodzicki.
Wincławski, Włodzimierz (oprac.), 2011: Listy Eileen i Floriana Znanieckich do Józefa Chałasińskiego z lat 1933–1960. Roczniki Historii Socjologii 1, ss. 159–168.
Wisconsin Historical Society 2020: Edmund I. Zawacki Papers, 1935–1993. Dostęp online: http://digicoll.library.wisc.edu/cgi/f/findaid/findaid-idx?c=wiarchives;cc=wiarchives;view=text;rgn=main;didno=uw-whs-micr0948.
Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego 2020: Bohdan Zawadzki. Dostęp online: http://psych.uw.edu.pl/o-nas/historia/bohdan-zawadzki/.
Znaniecki, Florian, Thomas, William 1918–1920: The Polish Peasant in Europe and America. Boston: Richard G. Badger, The Gorham Press.
Żukowski, Przemysław Marcin 2009: Sułkowski Józef Felicjan (1892–1968). [W:] Polski słownik biograficzny 187. Kraków, ss. 571–573.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Tomasz Pudłocki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.