Ludzie wobec wyzwań epoki: anglistyka w Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1945–1952 – zarys problematyki
DOI:
https://doi.org/10.4467/2543702XSHS.18.007.9327Słowa kluczowe:
anglistyka, Uniwersytet Jagielloński, kadra naukowa, Fundacja KościuszkowskaAbstrakt
Artykuł dotyczy problemów kadrowych anglistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1945–1952. Autor przedstawia stan osobowy katedry filologii angielskiej, omawia zakres obowiązków pracowników dydaktycznych i problemy, z jakimi zetknęli się w nowej powojennej rzeczywistości. Śmierć pierwszego kierownika katedry, prof. Romana Dyboskiego, i aresztowanie jego następcy, prof. Władysława Tarnawskiego ze Lwowa, sprawiły, że kadra anglistyczna składała się głównie z pomocniczych pracowników naukowych. Pod względem naukowym nie prowadzono zatem żadnych poważnych badań. Mimo wielu problemów lokalowych i logistycznych, kierunek rozwijał się jednak dynamicznie, głównie dzięki ogromnemu napływowi studentów. Dzięki pomocy Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku uzyskano nie tylko kilka tysięcy książek do zbiorów katedry, ale i wsparcie kadrowe. Kilku wybitnych młodych uczonych i studentów wyjechało w tym czasie na studia do Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych (m.in. Przemysław Mroczkowski i Alfred Reszkiewicz). W 1952 r. władze doprowadziły do zamknięcia kierunku.
Biogram autora
Tomasz Pudłocki - Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii, Zakład Historii Kultury i Edukacji Historycznej, Kraków
Bibliografia
ŹRÓDŁA ARCHIWALNE
Archiwum Nauki Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie (AN PAU/PAN): sygn. KSG 176/45.
Archiwum Nauki Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie (AN PAU/PAN): sygn. SG 644/46.
Archiwum Uniwersyteckie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (AKUL): A 293 Przemysław Mroczkowski.
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego (AUJ): WHm70 Katedra i Seminarium Filologii Angielskiej 1945–1951.
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego (AUJ): WHm 71 Katedra i Seminarium Filologii Romańskiej 1945–1951.
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego (AUJ): WHm 72 Katedra i Seminarium Filologii Niemieckiej 1945–1951.
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego (AUJ): WHm 73 Katedra i Seminarium Filologii Orientalnej 1945–1951.
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego (AUJ): WHm 90 Lektoraty 1945–1951.
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego (AUJ): WHm 91 Lektoraty języków obcych – angielski 1945–1951.
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego (AUJ): S II 619 Kleczkowski Adam, Michalik Krystyna.
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego (AUJ): S III 76 Katedry i Zakłady filologiczne 1945–1953. Zakład filologii angielskiej (Seminarium filologii angielskiej), III 1945 – III 1953.
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego (AUJ): S III 246 Mroczkowski Przemysław, Tarnawski Władysław.
Archiwum Uniwersytetu Wrocławskiego: sygn. 138/Krzyżanowski Juliusz.
The Kosciuszko Foundation Archives in New York City (KFA): KF XXXII.32 Scholarship application from Poland. Przemysław Mroczkowski, 1946–1963.
The Kosciuszko Foundation Archives in New York City (KFA): KF XXXII.35 Grantees from Poland. Maria Laskowska-Michalska, 1959–1960. List Marii Laskowskiej do Stephena Mizwy [niedatowany, przed 26 XI 1945 r.].
The Kosciuszko Foundation Archives in New York City (KFA): J. MacCracken Files. Listy Jamesa MacCrackena do Stephena Mizwy.
The Kosciuszko Foundation Archives in New York City (KFA): Mizwa’s Archives not sorted, James MacCracken Files (dalej: KFA, J. MacCracken Files). List Krystyny Nedelković z domu Michalik do Stephena Mizwy z 17 I 1946 r.
ŹRÓDŁA DRUKOWANE
Lednicki, Wacław 1967: Pamiętniki, t. 2. Londyn.
Macaulay, Thomas Babington 1995: Lord Clive. Przełożył W. Tarnawski. Rocznik Przemyski 31/3 Literatura i Język, ss. 11–52.
Shakespeare, William 1995: Sonety. Przełożył W. Tarnawski. Rocznik Przemyski 31/3 Literatura i Język, ss. 3–9.
ŹRÓDŁA WYWOŁANE
Rozmowa telefoniczna z Joanną Tarnawską. Kraków-Warszawa, 12 XII 2016 r.
OPRACOWANIA
Dybiec, Julian 2000: W odrodzonej Polsce. [W:] K. Stopka, A.K. Banach, J. Dybiec, Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. ISBN 83-233-1374-1, ss. 184–191.
KPrzemek [Kaszubski, Przemysław] 2016: Wspomnienie o Profesorze Wiktorze Jassemie. Dostęp online: http://wa.amu.edu.pl/wa/node/7256.
Kleczkowski, Adam 1948: Germanistyka, anglistyka i skandynawistyka w Polsce. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Knuth, Rebecca 2006: Burning books and leveling libraries. Extremist violence and cultural destruction. Praeger: Westpoint, Connecticut, London. ISBN 0275990079.
Kuźnicka, Danuta 2012: Grzegorz Sinko. Sylwetka badacza i krytyka teatru. Pamiętnik Teatralny 1–2(241–242), ss. 143–210.
Mroczkowski, Przemysław 1964: Historia katedry filologii angielskiej w Uniwersytecie Jagiellońskim. [W:] Wydział Filologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Historia katedr. Red. W. Taszycki i A. Zaręba, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. ISSN 0083-4297, ss. 343–344.
Mazur, Zygmunt 2011: Sto lat Instytutu Filologii Angielskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków: Instytut Filologii Angielskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Perkowska, Urszula 2001: Studenci Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1945–1948/49. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. ISBN 83-233-1527-2.
Podhajecka, Mirosława 2016: A history of Polish-English/English-Polish bilingual lexicography (1788–1947). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. ISBN 978-83-7395-712-1.
Podhajecka, Mirosława, 2018: Lektorzy języka angielskiego w Wilnie i Krakowie w okresie międzywojennym. Próba biograficzna. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne 145/2. W kręgu historii nauki i oświaty. Uniwersyteckie środowiska filologów krakowskich i lwowskich 1850–1939. Red. M. Stinia, T. Pudłocki, ss. 271–301.
Pudłocki, Tomasz 2004: Tarnawski Władysław Hubert. Zeszyty Historyczne WiN-u 22, ss. 207–216.
Pudłocki, Tomasz 2005: Władysław Tarnawski. Cz. 5, Ostatnie lata. Rocznik Przemyski 41/3 Literatura i Język, ss. 97–107.
Pudłocki, Tomasz 2014: Pierwsze stypendystki Fundacji Kościuszkowskiej z Polski w Stanach Zjednoczonych Ameryki (1925–1939). [W:] . Sz. Kozak, D. Opaliński, J. Polaczek, Sz. Wieczorek, W. Zawitkowska (red.), „Człowiek – społeczeństwo – źródło”. Studia dedykowane profesor Jadwidze Hoff. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego. ISBN 978-83-7996-114-6, ss. 119–133.
Pudłocki, Tomasz 2015: Trudna rzeczywistość. Listy Władysława Tarnawskiego z więzienia do rodziny (lata 1947–1948). Rocznik Przemyski 51/2(19) Literatura i Język, ss. 111–124.
Pudłocki, Tomasz 2018a: English and German studies at the Jagiellonian University between the two World Wars: the ideal of a scholar and challenges of reality. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne 145/2. W kręgu historii nauki i oświaty. Uniwersyteckie środowiska filologów krakowskich i lwowskich 1850–1939. Red. M. Stinia, T. Pudłocki, ss. 317–338.
Pudłocki, Tomasz 2018b: Challenging the reality – James MacCracken as a lecturer at the Jagiellonian University (1946–1948), mszps złożony do Prac Polonistycznych.
Rożnowska-Szymczakowa, Jadwiga 1993/1994: Bibliografia prac Władysława Tarnawskiego (1885–1951), Rocznik Przemyski 29–30/4(1) Historia Języka i Literatury, ss. 55–70.
Sroka, Marek 2016: American Books to the Rescue. The American Library Association (ALA) and the Postwar Restoration of Polish Libraries, 1944–1948. The Polish Review 61/4, ss. 19–39.
Tarnawski, Władysław 1997a: Brytyjczycy o Polsce i o Polakach. Rocznik Przemyski 33/1 Literatura i Język, ss. 7–22.
Tarnawski, Władysław 1997b: Szekspir Kasprowicza. Rocznik Przemyski 33/1 Literatura i Język, ss. 3–6.
Wełna, Jerzy 1988–1989: Alfred Reszkiewicz 1920-04-19 – 1973-08-21. Polski Słownik Biograficzny XXXI. Dostęp online: http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/alfred-reszkiewicz.
Windsor Lewis, Jack 2003: The contribution to English phonetic studies of Professor Wiktor Jassem. Dostęp online: htttp://www.yek.me.uk/jassem03.html.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Tomasz Pudłocki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
