Fellows of the Academy of Arts and Sciences in Kraków and the Jagiellonian University in Georg-August Univeristy in Göttingen in the period 1891–1914. Mathematics
DOI:
https://doi.org/10.4467/2543702XSHS.20.012.12568Keywords:
Georg-August University in Göttingen, Felix Klein, scholarship funds, Jagiellonian University, Academy of Arts and Sciences in Kraków, history of mathematics in 19th and 20th centuries, history of Polish mathematiciansAbstract
The main goal of the research project is an evaluation of the impact of studies and scientific visits of Polish scientists in the world mathematical centre, which was Georg-August Univeristy in Göttingen, on their careers.
The results presented in this report focuses on the scholarship holders of the Academy of Arts and Sciences in Kraków and the Jagiellonian University. A time-frame for the article are the dates of visit of the first and the last scholarship holders in Göttingen. A brief history of the Osławski’s Fund, Dr. Władysław Kretkowski’s and Kazimierz Klimowski’s Fund and the fellows – mathematicians: Leon Chwistek, Antoni Hoborski, Stanisław Kępiński, Stanisław Ruziewicz, Włodzimierz Stożek, Władysław Ślebodziński and Franciszek Włodarski are presented in the article. The archival documents cited in the article are presented in print for the first time.
An analysis of the reasons that urged young Polish scholars to choose Göttingen for their foreign studies is given. An evaluation of the impact of their studies in Göttingen on their future research areas was done.
An introduction to the article is a very brief history of mathematicians, mathematics and mathematical education in Georg-August University in Göttingen in the period 1885–1914.
Author Biography
Danuta Ciesielska, Institute for the History of Science, Polish Academy of Sciences, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa, Poland
References
ARCHIWALIA
Archiwum PAN. Spuścizna Wacława Staszewskiego, 203–III, j.a. 35.
Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie. PAU, KSG: sygn. 219/07, 220/07, 231/09, 248/10, 270/11, 612 /14, 231/12, 227/14, 500/14, 612/14.
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wydział Filozoficzny, sygn. II 103.
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Senat Akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego 1849–1939. Sygn. S II 1144, S II 1151.
Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego, Dział Rękopisów. Spuścizna Samulea Dicksteina, sygn. 476.
Göttingen University Archives. Matricula in studiosorum Academia Georgicae Augusta nr sygn. 1890/91,1909/10, 1912/13, 1913/14.
Göttingen University Archives. Felix Klein, Hörerverzeichnisse der Vorlesungen F. Klein 1871–1920, Cod. Ms. F. Klein 7E.
MATERIAŁY DRUKOWANE
Alexander, Daniel S. 1995: Gaston Darboux and the history of complex dynamics. Historia Mathematica 22 (2), ss. 179–185. Dostęp online (22.07.2020): https://core.ac.uk/download/pdf/82339595.pdf.
Bečvářová, Martina; Netuka, Ivan 2010: Jarník’s notes of the lecture course Punktmengen und reelle Funktionen by P. S. Aleksandrov (Göttingen 1928). Praha: Matfyzpress. ISBN: 978-80-7378-113-2 (“Dějiny matematiky” vol. 40). Czech Digital Mathematical Library. Dostęp online (28.03.2020): https://dml.cz/handle/10338.dmlcz/400999.
von Brill, Alexander; Nöther, Max 1877: Ueber die algebraischen Functionen und ihre Anwendung in der Geometrie. Clebsch Annalen 7, ss. 269–316. DOI: 10.1007/BF02104804.
von Brill, Alexander W. 1923: Max Noether. Jahresberichte der Deutschen Mathematiker-Vereinigung 32, ss. 211–233. Dostęp online (20.03.2020): http://www.digizeitschriften.de/dms/img/?PID=PPN37721857X_0032%7Clog33.
Brzozowski, Stanisław M. 1978: Nikliborc Władysław Michał (1899–1948). [W:] Polski słownik biograficzny 23, ss. 120–121. Dostęp online (22.07.2020): https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/wladyslaw-michal-nikliborc
Castelnuovo, Guido 1947: Commemorazione del socio Federigo Enriques. Atti della Accademia Nazionale dei Lincei. Serie Ottova. Rendiconti. Classe di Scienze Risiche, Matematiche e Naturali 2, ss. 3–21.
Ciesielska, Danuta 2016: Rola funduszu im. dra W. Kretkowskiego w kształtowaniu krakowskiego ośrodka matematycznego. Studia Historiae Scientiarium 15, ss. 159–194. DOI: 10.4467/23921749SHS.16.007.6150. Dostęp online: http://pau.krakow.pl/SHS/shs-15-2016-7.pdf.
Collingwood, Edward 1959: Émile Borel. Journal of the London Mathematical Society 34, ss. 488–512. DOI doi.org/10.1112/jlms/s1-34.4.488. Dostęp online (22.07.2020): https://academic.oup.com/jlms/article-abstract/s1-34/4/488/839985.
Colbois, Bruno; Riedtmann, Christine; Schroeder Viktor (pod redakcją) 2010: Schweizerisch Mathematische Gesellschaft – Société Mathématique Suisse – Swiss Mathematical Society 1910–2010. ISBN 978-3-03719-089-0. The European Mathematical Society Publishing House. DOI 10.4171/089.
Corpus 2006: Corpus studiosorum Universitatis Iagellonicae in saeculis XVIII–XX. Tomus III:1850/1851–1917/1918, E–J. Pod redakcją Krzysztofa Stopki. Kraków: Archiwum UJ. ISBN 83-88737-34-4. („Z prac Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego”. Seria C. Tom 3).
Corpus 2009: Corpus studiosorum Universitatis Iagellonicae in saeculis XVII–XX. Tomus III: 1850/1851–1917/1918, K–L. Pod redakcją Krzysztofa Stopki. Kraków: Archiwum UJ. ISBN 978-83-88737-04-6. („Z prac Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego”. Seria C. Tom 3).
Corpus 2014: Corpus studiosorum Universitatis Iagellonicae in saeculis XVII–XX. Tomus III: 1850/1851–1917/1918, S–Ś. Pod redakcją Krzysztofa Stopki. Kraków: Archiwum UJ ISBN 978-83-7638-418-4. („Z prac Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego”. Seria C. Tom 3).
Crowe, Michael J. 1967: A history of vector analysis. New York: Notre Dame University Press.
Duda, Roman 2012: Matematycy XIX i XX wieku związani z Polską. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. ISBN 978-83-2293-316-9. („Acta Universitatis Wratislaviensis” nr 3427).
Duda, Roman 2007: Lwowska szkoła matematyczna. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. ISBN 978-83-2292-868-4. (Acta Universitatis Wratislaviensis nr 2949).
Dybiec, Julian 1979: Finansowanie nauki i oświaty w Galicji 1860–1918. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. („Rozprawy habilitacyjne” nr 35).
Dybiec, Julian 2003: Studia zagraniczne Polaków w latach 1795–1918 i wydawnictwo raportów o ich przebiegu. Prace Komisji Historii Nauki Polskiej Akademii Umiejętności 5, ss. 61–74.
Ebel, Wilhelm 1962: Catalogus Professorum Gottingensium 1734–1962. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Enriques, Federigo 1898: Lezioni di geometria proiettiva, Bologna: Zanichelli.
Enriques, Federigo 1903: Vorlesunen über projetive Geometrie. Tłum. Hermann Fleischer. Leipzig: Taubner.
Enriques, Federigo 1917: Wykłady z geometryi rzutowej. Za upoważnieniem autora z trzeciego wydania przetłumaczył Franciszek Włodarski. Warszawa: E.Wende i Spółka. (Z zapomogi Kasy Pomocy dla Osób Pracujących na Polu Naukowem im. Dra Józefa Mianowskiego).
Exodus Professorum 1989: Exodus Professorum. Akademische Feier zur Enthüllung einer Ehrentafel für die zwischen 1933 und 1945 Entlassenen und Vertriebenen Professoren und Dozenten der Georgia Augusta am 18. April 1989. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht („Göttinger Universitätsreden” 86).
Fréchet, Maurice 1965: Notices sur la vie et l’oeuvre d’Emile Borel, L’Enseignement mathématique 14. Géneve: Université. ISSN 0768-2050.
Frei, Gunther 1988: Heinrich Weber and the emergence of the class field theory, 425–450. [W:] The history of modern mathematics. Vol. II Institutions and applications. Pod redakcją Davida Rowe, Johna MacCleary. New York: Academic Press.
Fuchs, Lazarus 1880: Ueber eine Klasse von Funktionen mehrerer Variablen, welche durch Umkehrung der Integrale von Lösungen der linearen Differentialgleichungen mit rationalen Coeffizienten entstehen. Crelles Journal 89, ss. 151–169.
Fuchs, Lazarus 1882: Ueber Functionen, welche durch lineare Substitutionen unverändert bleiben. Nachrichten von der Königl. Gesellschaft der Wissenschaften und der Georg-Augusts-Universität zu Göttingen, ss. 81–84. Dostęp online (14.03.2020): http://resolver.sub.uni-goettingen.de/purl?PPN252457072_1882.
von Gernet, Nadeschda 1902: Untersuchung zur Variationsrechnung: über eine neue Methode in der Variationsrechnung. Inaugurel–Dissertation. Göttingen: Dietrich’schen Universitäts-Buchdruckerei.
Grassmann, Hermann 1844: Die Lineale Ausdehnungslehre, ein neuer Zweig der Mathematik, Leipzig: Vigrad. Reprint 2012, Cambridge: Cambridge University Press.
ISBN 9781139237352. Cambridge Core. Dostęp online (28.03.2020): https://doi.org/10.1017/CBO9781139237352.
Grassmann, Hermann E. 1909: Projektive Geometrie der Ebene unter Benutzung der Punktrechnung dargestellt. Erster Band: Binäres. Leipzig: Teubner.
Gołąb, Stanisław 1969: Antoni Hoborski organizator polskiej szkoły geometrycznej, Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Seria 2. Wiadomości Matematyczne 12, ss. 33–48. DOI: 10.14708/wm.v12i1.2040. Dostęp online (22.07.2020): https://wydawnictwa.ptm.org.pl/index.php/wiadomosci-matematyczne/article/view/2040.
Hilbert, David 1920: Gaston Darboux. Acta Mathematica 42, ss. 269–273. DOI: 10.1007/BF02404409. Dostęp online (22.07.2020): https://projecteuclid.org/euclid.acta/1485887521.
Hoborski, Antoni 1930: Teoria ciągłych i skończonych grup przekształceń Lie’go. Kraków: Nakładem Kółka matematyczno-fizycznego U.U.J. (Spisali Aleksander Orłowski, Stefan Sedlak, Florjan Szozda).
Huskowski, Tadeusz 1967: Władysław Ślebodziński. Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego Seria 2. Wiadomości Matematyczne 9(2), ss. 169–173. DOI: 10.14708/wm.v9i2.2222. Dostęp online (14.03.2020): https://wydawnictwa. ptm.org.pl/index.php/wiadomosci-matematyczne/article/view/2222/2095.
Kahane, Jean-Pierre 1991: Jaques Hadamard. The Mathematical Intelligencer 13(1), ss. 23–29. DOI: 0.1007/BF03024068.
Kempinsei [Kępiński], Stanislaus 1896: Ueber Fuchs’sche Functionen zweier Variabeln. Mathematische Annalen 47(4), ss. 573–588. DOI: 10.1007/BF01445803. Dostęp online (20.03.2020): https://doi.org/10.1007/BF01445803.
Klemp-Dyczek, Bogumiła 2012: Juliusz Rudnicki (1881–1948), Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Seria 6. Antiquitates Mathematicae 6, ss. 53–84. DOI 10.14708/1m.v6i0.556.
Klein, Felix 1899: Studya matematyczne w Getyndze. [W:] Klein, Felix, Odczyty o matematyce miane w Evanston od 28 sierpnia do 9 września 1893 r. dla członków kongresu matematycznego, odbytego w czasie wystawy wszechświatowej w Chicago, spisane przez A. Ziweta, tłum. S. Dickstein. Warszawa: Wiadomości Matematyczne, ss. 93–99. Dostęp online (12.02.2020): https://rcin.org.pl/dlibra/show-content/publication/edition/1825?id=1825.
Królikowski, Lech 1989–1991: Rudnicki Juliusz (1881–1948). Polski słownik biograficzny 32, ss. 634–635. Dostęp online (20.03.2020): IPSB, https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/juliusz-rudnicki
Mandelbrojt, Szolem 1942: Émile Picard, 1856–1941. American Mathematical Monthly 49, ss. 277–278. DOI: 10.1080/00029890.1942.11991223.
Mandelbrojt, Szolem; Schwartz, Laurent 1965: Jaques Hadamard (1865–1963). Bulletin of the American Mathematical Society 71, ss. 107–129. DOI: 10.1090/S0002-9904-1965-11243-5. Dostęp online (22.07.2020): https://www.ams.org/journals/bull/1965-71-01/S0002-9904-1965-11243-5/
Maligranda, Lech; Strelcyn, Jan Maria 2017: Franciszek Włodarski (1889–1944).
Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Seria 6. Antitquitates Mathematicae 11, ss. 3–35. DOI: 10.14708/am.v11i0.1920.
Maligranda, Lech; Piotrowski, Walerian 2017: Aleksander Rajchman (1890–1940).
Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Seria 2. Wiadomości Matematyczne 53 (1), ss. 43–82. Dostęp online (14.03.2020): https://wydawnictwa.ptm.org.pl/index.php/wiadomosci-matematyczne/article/view/6419.
Mazurkiewcz, Stefan 1919: O potrzebach matematyki w Polsce, Nauka Polska. Jej potrzeby, organizacja i rozwój 2, ss. 1–5. Dostęp online (22.07.2020): https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/21602/edition/18916/content.
Nedza, Marta Julita 1978: Polityka stypendialna Akademii Umiejętności w Krakowie. Fundacje Gałęzowskiego, Pileckiego i Osławskiego. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Instytut Historii Nauki Oświaty i Techniki PAN, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN („Monografie z dziejów nauki i techniki” vol. 121).
Lehto, Olli: 1998. Mathematics without borders: A history of the International Mathematical Union. New York: Springer. ISBN 978-1461268406. (“History of Mathematical Sciences”).
Obiturary 1910: Louis Raffy. L’Enseignement Mathématique 12 (1), ss. 323–324.
Olesiak, Zbigniew S., Sułym, G.A.2001: Władysław Michał Nikliborc (1899–1948), Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 43,(3), ss. 113–124. Dostęp online (20.07.2020): http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r2001-t46-n3/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r2001-t46-n3-s113-124/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r2001-t46-n3-s113-124.pdf.
Parshall, Karen Hunger; Rowe David E. The Emergence of the American Mathematical Research Community, 1876–1900: J.J. Sylvester, F. Klein and E. H. Moore. Providence: American Mathematical Society, London: London Mathematical Society. ISSN 0899-2428. (“History of Mathematics”, vol. 8).
Pawlikowska-Brożek, Zofia 1975: Mazurkiewicz Stefan (1888–1945). [W:] Polski słownik biograficzny 20, ss. 313–314. Dostęp online (20.03.2020): https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/stefan-mazurkiewicz.
Piersa, Henryk 2003–2004: Staszewski Wacław (1892–1970). [W:] Polski słownik biograficzny 43, ss. 536–537. Dostęp online (22.07.2020): iPSB https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/waclaw-staszewski.
Piotrowski, Walerian 2013: Doktoraty z matematyki i logiki na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1915 – 1939. [W:] Dzieje matematyki polskiej II. Pod redakcją Witolda Więsława. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. ISBN 978-8391005583, ss. 97–132.
Pogoda, Zdzisław 2007: Początki geometrii różniczkowej w Polsce. Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Seria 6. Antiquitates Mathematicae 1, ss. 11–130. DOI: 10.14708/am.v1i1.486.
Prytuła, Jarosław 2013: Doktoraty z matematyki na Uniwersytecie Lwowskim 1877–1917. [W:] Dzieje matematyki polskiej II. Pod redakcją Witolda Więsława. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. ISBN 978-8391005583, ss. 133–150.
Przeniosło, Małgorzata 2007: Włodzimierz Stożek (1883–1941) – profesor Politechniki Lwowskiej. Wrocławskie Studia Wschodnie 11, ss. 119–134.
Rosenblatt, Alfred 1942: Émile Picard 1856–1941. Revista de Ciencias. Sequnda Epoca 44. Universidad Nacional Mayor de San Marcos, Lima, ss. 311–356.
Rowe, David 1989: Klein, Hilbert, and the Göttingen mathematical tradition. Osiris 5(2), ss. 186–213.
Siciak, Józef 1982: Franciszek Leja (1885–1979). Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego Seria 2, Wiadomości Matematyczne 24(1), ss. 65–90. DOI: 10.14708/wm.v24i01.3853 Dostęp online (22.07.2020): https://wydawnictwa.ptm.org.pl/index.php/wiadomosci-matematyczne/article/view/3853.
Słupecki, Jerzy 1972: Jan Łukasiewicz, Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego Seria 2, Wiadomości Matematyczne 15(1), ss. 73–78. DOI: 10.14708/wm.v15i1.931. Dostęp online (22.07.2020): https://wydawnictwa.ptm.org.pl/index.php/wiadomosci-matematyczne/article/view/931.
Sierpiński, Wacław 1938–1946: Wspomnienie pośmiertne: Stanisław Ruziewicz. Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego 31–38, ss. 244–245.
Steinhaus, Hugo 1992: Wspomnienia i zapiski. Londyn: Aneks.
Stożek, Włodzimierz 1908: O całkowaniu równań różniczkowych zwyczajnych rzędu drugiego. Prace Matematyczno-Fizyczne 19, ss. 1–16. Dostęp online (29.07.2020): http://matwbn.icm.edu.pl/ksiazki/pmf/pmf19/pmf1911.pdf.
Ślebodziński, Władysław 1928: Sur une classe d’espaces riemanniens à trois dimensions. Annales de la Société Plonaise de Mathématique 6, ss. 54–82. Dostęp online (29.07.2020): http://cybra.lodz.pl/Content/6198/AnnSocPolMathe_t.VI_1927.pdf.
Tobies, Renate 2020: Internationality: Women in Felix Klein’s Courses at the University of Göttingen (1893–1920). [W:] Against all Odds. Women’s ways to mathematical research since 1800. Pod redakcją Nicoli Oswald, Evy Kauholtz-Soldat, ss. 9–38. ISBN 978-3-030-47609-0. Springer Nature („Women in the history of philosopy and sciences”).
Tobies, Renate 1996: The reception of H. Grassmann’s mathematical achievements by A. Clebsch and his school. [W:] Hermann Günther Grassmann (1809–1877): visionary mathematician, scientist and neohumanist scholar. Pod redakcją Gerta Schubringa. Dordrecht: Kluwer Academic Press. ISSN 0792342615 ss. 117–130. (“Boston Studies in the Philosophie of Science” 187).
Trautman, Andrzej 2008: Remarks on the history of the notion of Lie differentiation. [W:] Variations, Geometry and Physics: In honour of Demeter Krupka’s sixty-fifth birthday. Pod redakcją Olgi Krupkovej, Davida Johna Saundersa. New York: Nova Science Publishers, Inc. ISBN 978-1604569209.
Tropp, Henry S. 1970-1990: Édouard, Jean-Baptiste. Dictionary of Scientific Biography. New York: Charles Scribner’s Sons. Dostęp online (22.07.2020): https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/DSB/Goursat.pdf.
Weber Heinrich 1891: Elliptische functionen und algebraische Zhalen. Braunschweigen: F. Vieweg und sohn. Weyl, Hermann: 1913. Die Idee der Riemannschen Fläche. Leipzig und Berlin: Taubner.
Internet Archive. Dostęp online (28.03.2020): https://archive.org/details/dieideederrieman00weyluoft/page/n6/mode/2up.
Weyl, Hermann: 1918. Raum – Zeit – Materie. Vorlesungen über allgemeine. Leipzig und Berlin: Taubner.
Więsław, Witold 2004: Listy Wacława Sierpińskiego do Stanisława Ruziewicza. Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego Seria 2, Wiadomości Matematyczne 40(2), ss. 139–168. DOI: 10.14708/wm.v40i01.4980. Dostęp online (14.03.2020): https://wydawnictwa.ptm.org.pl/index.php/wiadomosci-matematyczne/article/view/4980/4553.
Wilson, Edwin Bidwell 1901: Vector Analysis, based on the Lectures of J.W. Gibbs. New York: Charles Scribner’s Sons.
Włodarski, Franciszek 1914: Krzywe ogniskowe na powierzchni kuli w rachunku wektorów. Wiadomości Matematyczne 18, z. 1–4, ss. 133–143. Dostęp online (22.07.2020): https://crispa.uw.edu.pl/.
Włodarski, Franciszek 1913: Przyczynek do teoryi krzywych kołowych jednobieżnych rzędu trzeciego. Wektor 3, ss. 164–167. Dostęp online (22.07.2020): https://crispa.uw.edu.pl/.
Materiały cyfrowe
Archivinformationssystem Niedesachen und Bremen, Windthorst-Gymnasium Meppen. Dostęp online (20.03.2020): https://www.arcinsys.niedersachsen.de/arcinsys/detailAction.action?detailid=b3592.
Baer, Werner Siegbert 2020: Kurzbiographien. Deutsche Mathematikier-Vereinigung. Dostęp online (20.07.2020): https://www.mathematik.de/kurzbiographien?view=form.
Kuns, Max-Albert 2020: Heinrich Burkhardt. Historisches Lexikon der Schweiz (HLS). Dostęp online (24.07.2020): https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/043107/2003-04-15/.
Number theory 2020: Obituaries: Arthur Josef Alwin Wieferich. Dostęp online (22.07.2020): http://www.numbertheory.org/obituaries/OTHERS/wieferich.html.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2020 Danuta Ciesielska
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
