Szkic aktualnej debaty nad naukometrią i bibliometrią w Polsce i zapomniane naukoznawstwo
DOI:
https://doi.org/10.4467/23921749PKHN_PAU.16.007.5263Słowa kluczowe:
naukometria, bibliometria, informetria, metodologia naukometrii, nadużycia metod naukometrycznych, naukoznawstwo, polityka naukowa, polskie i międzynarodowe standardy naukometriiAbstrakt
W toczonej w Polsce w ostatnich trzech dekadach debacie na temat naukometrii i bibliometrii popełniono bardzo poważny błąd metodyczny: pominięto refleksję naukoznawczą, szczególnie historyczno‑metodologiczną. Artykuł rozważa to pominięte zagadnienie.
Aby zrealizować ten cel, posłużono się metodą badań interdyscyplinarnych z zakresu naukoznawstwa i historii naukoznawstwa. Zastosowano tę metodę do analizy wybranych najważniejszych publikacji na temat naukometrii i bibliometrii ostatnich trzech dekad, ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu polskiego.
Artykuł omawia: a) kontekst aktualnej debaty na temat naukometrii i bibliometrii w Polsce; b) historię polskich analiz naukometrycznych opartych na zagranicznych bazach indeksacyjnych; c) aktualną dyskusję na temat naukometrii i bibliometrii w Polsce oraz d) pominięty w aktualnej debacie kluczowy aspekt – nierozerwalny związek naukometrii i bibliometrii z naukoznawstwem.
Wnioskiem z przeprowadzonych badań jest postulat powrotu w Polsce do badań informetrycznych (naukometrycznych, bibliometrycznych, webometrycznych, …), świadomiem rozwijanych w kontekście zintegrowanego naukoznawstwa. Wiedzę tę należy wykorzystać w kształtowaniu aktualnej polityki naukowej: struktury organizacyjnej nauki i szkolnictwa wyższego oraz formowania zasad oceny dorobku naukowego instytucji i poszczególnych pracowników oraz czasopism naukowych.
Biogram autora
Michał Kokowski - Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów PAN
Bibliografia
Odnośniki dotyczące literatury z zakresu naukometrii – bibliometrii – informetrii, zob. Kokowski 2015.
Aguillo, Isidro; Bar-Ilan, Judit; Levene, Mark; Ortega, José 2010: Comparing university rankings. Scientometrics 85(1), pp. 243–256. DOI:10.1007/s11192-010-0190-z. Available online: http://www.akademiai.com/doi/abs/10.1007/s11192-010-0190-z.
Bastow, Simon; Dunleavy, Patrick; Tinkler, Jane 2014: The Impact of the Social Sciences: How Academics and their Research Make a Difference. Sage. ISBN 978-4462-7509-2. Available online: http://uk.sagepub.com/sites/default/files/upm-binaries/59598_Bastow__Impact_of_the_social_sciences.pdf.
Bloomberg Rankings 2014: Most Innovative in the World 2014: Countries. Available online: http://images.businessweek.com/bloomberg/pdfs/most_innovative_countries_2014_011714.pdf.
Cameron, William Bruce 1963: Informal Sociology: A Casual Introduction to Sociological Thinking. New York: Random House. Available online: https://books.google.pl/books/about/Informal_sociology.html?id=I6JIAAAAMAAJ.
Center for World-Class Universities of Shanghai Jiao Tong University (CWCU) 2015: Academic Ranking of World Universities. Available online: http://www.shanghairanking.com/.
Centre for Science and Technology Studies, Leiden University 2015: CWTS Leiden Ranking. Available online: http://www.leidenranking.com.
Cieśliński, Piotr 2012: Polska w naukowym ogonie Europy – tylko jeden grant na 536! Gazeta Wyborcza 11 września 2012 r., s. 1. Publikacja dostępna w Internecie: http://wyborcza.pl/1,76842,12461333,Polska_w_naukowym_ogonie_Europy___tylko_jeden_grant.html#ixzz3vRSoMeQ6.
Cybermetrics Lab (CCHS), A Unit of the Spanish National Research Council (CSIC) 2015: Ranking Web of World Universities. Available online: http://www.webometrics.info/.
Dryzek, Helena 2011: Punktacja za publikacje [w latach 2001–2011]. Publikacja dostępna w Internecie: http://www.mini.pw.edu.pl/~dryzek/www/?S%B3ownik:Punktacja_za_publikacje.
Higher Education Evaluation and Accreditation Council of Taiwan 2015: Performance Ranking of Scientific Papers for World Universities. Available online: http://ranking.heeact.edu.tw/.
Jackowski, Stefan; Krawczyk, Magdalena; Opala, Paweł 2010: Jak świat widzi polskie uczelnie? 02/2010. Publikacja dostępna w Internecie: https://prenumeruj.forumakademickie.pl/fa/2010/02/jak-swiat-widzi-polskie-uczelnie/.
Kokowski, Michał 2001: Thomas S. Kuhn (1922–1996) a zagadnienie rewolucji kopernikowskiej. Warszawa: Wydawnictwa IHN PAN. ISBN 83-86062-02-9. Publikacja dostępna w Internecie: Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa; http://kpbc.umk.pl/dlibra/doccontent?id=41760.
Kokowski, Michał 2015: Bibliografia naukometryczno-bibliometryczno-informetryczna. Wybór. Prace Komisji Historii Nauki PAU 14, ss. 183–264. Publikacja dostępna w Internecie: http://pau.krakow.pl/PKHN-PAU/pkhn-pau-XIV-2015-9.pdf.
Krajowa Sekcja NSZZ „Solidarność” PAN, Inicjatywa Obywatelska Instytutów PAN 2012: Projekt nowelizacji ustawy o PAN. Publikacja dostępna w Internecie: http://www.ioi.pan.pl/nowelizacja.
Kwiek, Marek 2014: Internationalization and Research Productivity: “Internationalists” and “Locals” in Polish Universities. The Higher Education in Russia and Beyond 2, Fall 2014, pp. 13–15. Available online: http://www.cpp.amu.edu.pl/kwiek/pdf/Kwiek_HERB_Fall_2014.pdf.
Kwiek, Marek 2015: Uniwersytet w dobie przemian. Instytucje i kadra akademicka w warunkach rosnącej konkurencji. Warszawa; Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lewicki, Jacek 2015: Polskie uczelnie w rankingach. Wszystko co najważniejsze. Publikacja dostępna w Internecie: https://wszystkoconajwazniejsze.pl/jacek-lewicki-polskie-uczelnie-w-rankingach/.
Limpert, Eckhard; Stahel, Werner A.; Abbt, Markus 2001: Log-normal Distributions across the Sciences: Keys and Clues. BioScience 51(5) (May 2001), pp. 341–352. Available online: DOI: http://dx.doi.org/10.1641/0006-3568(2001)051[0341:LNDATS]2.0.CO;2. http://stat.ethz.ch/~stahel/lognormal/bioscience.pdf.
Mojasocjologia.pl 2014: Metoda biograficzna. [W:] Portal "MojaSocjologia.pl". Publikacja dostępna w Internecie: http://www.mojasocjologia.pl/metoda-biograficzna/.
O’Toole, Garson 2010: Not Everything That Counts Can Be Counted. The Quote Investigator. Exploring the Origins of Quotations. May 26, 2010. Available online: http://quoteinvestigator.com/2010/05/26/everything-counts-einstein/.
QS Quacquarelli Symonds Limited 2015: QS World University Rankings. Available online: http://www.topuniversities.com/university-rankings/.
Scimago Lab 2009–2015: Scimago Institutions Ranking. Available online: http://www.scimagoir.com.
Scimago Lab 1996–2014: Country Rankings. Available online: http://www.scimagojr.com/countryrank.php.
Times Higher Education 2015: The World University Rankings. Available online: http://www.timeshighereducation.co.uk/world-university-rankings/.
TVN 24 2015: Ranking najlepszych uniwersytetów na świecie. Polskie uczelnie daleko. TVN 24 16.09.2015. Publikacja dostępna w Internecie: http://tvn24bis.pl/ze-swiata,75/ranking-najlepszych-uniwersytetow-na-swiecie,577690.html.
Wolff, Stefan L. 2003: Physicists in the “Krieg der Geister”: Wilhelm Wien’s “Proclamation”. Historical Studies in the Physical and Biological Sciences 33, No. 2 (2003), pp. 337–368. Available online: http://www.jstor.org/stable/10.1525/hsps.2003.33.2.337. The earlier German version: Physiker im “Krieg der Geister“ (Arbeits Papier/ Working Paper); http://www.mzwtg.mwn.de/arbeitspapiere/Wolff_01.pdf.
Wprost 2013: 400 najlepszych uczelni na świecie. Tylko jedna z Polski. Wprost 4.10.2013. Publikacja dostępna w Internecie: http://www.wprost.pl/ar/419453/400-najlepszych-uczelni-na-swiecie-Tylko-jedna-z-Polski/.
Zenderowski, Radosław 2008: Plagiat. Istota – rodzaje – skutki (w odniesieniu do prac pisemnych na studiach wyższych). Warszawa: Instytut Politologii Uniwersytet Kard. Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Publikacja dostępna w Internecie: http://www.zenderowski.republika.pl/plagiat.pdf (29.11.2014).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 Michał Kokowski
Praca jest udostępniana na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 3.0 Unported License.
