”Internal Security Review" (Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego) Submission Panel

Fake news as a new category of threat to the system of economic security of the state in the era of epidemic crisis
PDF (Język Polski)
PDF

Keywords

fake news
disinformation
economic security
banking sector
pandemic
COVID-19

Abstract

The purpose of the article is to discuss a new category of threat
to the economic security of the state, which is the phenomenon
of creation and dissemination of fake news. The analysis was
conducted during a difficult period of coronavirus spread. This timing
is particularly important as most countries around the world
are experiencing negative economic impacts from the emergence
of COVID-19. Economic systems, including Poland’s, are exposed
to unprecedented challenges. This particular time may favor many
state-level stakeholders or multinational corporations to weaken
the Polish state. In the article the author analyzed fake news that
appeared in the public space after 13 March 2020. Additionally, as
a case study, he presented mechanisms developed in one of the institutions
of the financial safety net in Poland.

PDF (Język Polski)
PDF

References

Bąkowicz K., Fake news jako produkt medialny w dobie postprawdy. Studium przypadku Niebieskiego Wieloryba, Warszawa 2019, rozprawa doktorska obroniona na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Bąkowicz K., Wprowadzenie do definicji i klasyfikacji zjawiska fake newsa, „Studia Medioznawcze” 2019, nr 3 (78), s. 280–289.

Bezpieczeństwo ekonomiczne w ujęciu politologicznym. Wybrane problemy, K. Księżopolski, K. Pronińska (red.), Warszawa 2012.

Flash Eurobarometer 464: Fake News and Disinformation Online, European Union, luty 2018 r.

Gryszczyńska A., Cyberprzestępczość podczas pandemii, w: Internet. Cyberpandemia. Cyberpandemic, A. Gryszczyńska, G. Szpor (red.), Warszawa 2020, s. 115–128.

Jachowicz P., Funt szterling i brytyjska polityka pieniężna w latach 1945–2010, „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. »Studia i Prace«” 2014, nr 2, s. 147–167.

Jastrzębski J., Mroczka K., Stępiński M., Uwarunkowania, zasady i możliwości współpracy Komisji Nadzoru Finansowego z Policją w obszarze bezpieczeństwa ekonomicznego i zwalczania przestępczości gospodarczej – w poszukiwaniu obszarów synergii, „Przegląd

Policyjny” 2021, nr 3, s. 68–103.

Jeffries J., What’s Fake News?, New York 2019.

Kołodziejczyk-Konarska K., Unia gospodarczo-walutowa, Warszawa 2004.

Księżopolski K.M., Bezpieczeństwo ekonomiczne, Warszawa 2011.

Księżopolski K.M., Finansowy wymiar bezpieczeństwa ekonomicznego Polski w dobie kryzysu strefy euroaltantyckiej, „e-Politikon” 2013, nr 11, s. 208–230.

Księżopolski K.M., Ekonomiczne zagrożenia bezpieczeństwa państw. Metody i środki przeciwdziałania, Warszawa 2004.

Mamak K., Karalność medycznych fake newsów, „Filozofia w Praktyce” 2020, t. 6, s. 1–5.

McKinnon C., Endangering humanity: an international crime?, „Canadian Journal of Philosophy” 2017, t. 47, nr 2–3, s. 395–415.

Palczewski M., Fake news. A continuation or rejection of the traditional news paradigm?, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2017, t. 43, nr 5, s. 23–34.

Sulowski S., Państwo i bezpieczeństwo w kazualnym związku, w: Trzy wymiary współczesnego bezpieczeństwa, S. Sulowski, M. Brzeziński (red.), Warszawa 2014, s. 11–25.

Węgrzyńska M.A., Identyfikacja bezpieczeństwa ekonomicznego w literaturze i regulacjach prawnych, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2015, nr 390, s. 261–273.

Żukrowska K., Bezpieczeństwo ekonomiczne, w: Trzy wymiary współczesnego bezpieczeństwa, S. Sulowski, M. Brzeziński (red.), Warszawa 2014, s. 98–118.

Źródła internetowe

A Lie Can Travel Halfway Around the World While the Truth Is Putting On Its Shoes, https://quoteinvestigator.com/2014/07/13/truth/#note-9363-1 [dostęp: 11 IV 2020].

Art. 212 Kodeksu Karnego – jeśli chcecie go zostawić, to go zmieńmy. Debata u Rzecznika, Rzecznik Praw Obywatelskich, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/debata-wolnosc-slowa- a-znieslawienie [dostęp: 30 IV 2020].

Babraj R., Czym jest fact-checking? – zarys inicjatyw na świecie i w Polsce, NASK, 14 X 2019 r., https://cyberpolicy.nask.pl/czym-jest-fact-checking-zarys-inicjatyw-na-swiecie- i-w-polsce/ [dostęp: 30 IV 2020].

Badowski R., Masz oszczędności w banku? Szef PFR wyjawił, co może zrobić rząd, naTemat, 13 IV 2020 r., https://natemat.pl/305599,koronawirus-a-gospodarka-rzad-moze-siegnac-po-pieniadze-polakow-w-bankach#[dostęp: 16 IV 2020].

Badowski R., „Skrajna nieodpowiedzialność”. Ekonomista ocenia słowa szefa PFR o oszczędnościach Polaków, naTemat, 13 IV 2020 r., https://natemat.pl/305621,jankowiak-o-slowach-borysa-o-pieniadzach-polakow-w-bankach [dostęp: 17 IV 2020].

Balcewicz J., Społeczeństwo informacyjne w czasach cyfrowej rewolucji – o zjawisku bańki informacyjnej i jego następstwach, NASK, 14 X 2019 r., https://cyberpolicy.nask.pl/spoleczenstwo-informacyjne-w-czasach-cyfrowej-rewolucji-o-zjawisku-banki-informacyjnej-

i-jego-nastepstwach/ [dostęp: 30 IV 2020].

Błoński M., Algorytm lepiej wykrywa fake newsy niż człowiek, Kopalnia wiedzy, 23 VIII 2018 r., https://kopalniawiedzy.pl/fake-news-falszywa-informacja-algorytm,28686 [dostęp: 30 IV 2020].

Borys P., Anatomia kłamstwa. Jak powstał fake news o zagrożeniu oszczędności Polaków?, Wszystko co najważniejsze, 13 IV 2020 r., https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pawel-borys-stop-gospodarczym-fakenews/ [dostęp: 18 IV 2020].

Coronavirus: How can you stop the spread of misinformation?, BBC, 1 IV 2020 r., https://www.bbc.com/news/av/stories 52118949/coronavirus-how-can-you-stop-the-spreadof-misinformation [dostęp: 18 IV 2020].

Cydzik S., Za rozpowszechnianie fake newsa trudno ukarać, „Rzeczpospolita”, 16 VII2017 r., https://www.rp.pl/Internet/307169924-Za-rozpowszechnianie-fake-newsa-trudno-ukarac.html [dostęp: 11 IV 2020].

Czy media społecznościowe służą dezinformacji i potęgowaniu podziałów? – raport Oxfordu, Stopfake, 22 IX 2019 r., https://www.stopfake.org/pl/czy-media-spolecznosciowe-sluza-dezinformacji-i-potegowaniu-podzialow-raport-oxfordu/ [dostęp: 27 IV 2020].

Drabik P., Polacy masowo zaczęli wypłacać gotówkę. Potwierdziły to dane NBP, Radio Zet, 17 IV 2020 r., https://biznes.radiozet.pl/News/Covid-19.-Polacy-masowo-zaczeli-wyplacac-gotowke [dostęp: 30 IV 2020].

Dziambor A. (@ArturDziambor), Twitter, 13 IV 2020 r., https://twitter.com/Artur-Dziambor/status/1249601787427987459 [dostęp: 16 IV 2020].

Gierej M. (@MariuszGierej), Twitter, 13 IV 2020 r., tweet w odpowiedzi do @Artur-Dziambor, https://twitter.com/MariuszGierej/status/1249628896594624512 [dostęp: 16 IV 2020].

Gillin J., Fact-checking fake news reveals how hard it is to kill pervasive ‘nasty weed’ online, https://www.politifact.com/article/2017/jan/27/fact-checking-fake-news-revealshow-hard-it-kill-p/ [dostęp: 18 IV 2020].

Gotówki wystarczy dla wszystkich klientów banków, Narodowy Bank Polski, 13 III 2020 r., https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/aktualnosci/wiadomosci_2020/13032020.html [dostęp: 20 IV 2020].

Górnicka M., Pierwsza Dama Public Relations z XIX wieku, Portal Spraw Zagranicznych, 12 III 2009 r., http://www.psz.pl/122-opinie/pierwsza-dama-public-relations-z-xix-wieku [dostęp: 4 V 2020].

Jarząbek P., Jak George Soros rozbił Bank Anglii. 27 lat temu osłabił funta o 25% w jeden dzień, Comparic, 16 IX 2019 r., https://comparic.pl/24-lata-temu-george-soros-rozbil-bank-anglii/ [dostęp: 16 IV 2020].

Jaźwiński P., „Przysłowie stare jak świat”. Od 300 lat opisuje fake newsy, Konkret24, 21 IV 2019 r., https://konkret24.tvn24.pl/mity,114/przyslowie-stare-jak-swiat-od-300-lat-opisuje-fake-newsy,928906.html [dostęp: 14 IV 2020].

Jędrzejek P. (@tw_wolfgang), Twitter, 13 IV 2020 r., tweet w odpowiedzi do @P_W_Kuczynski i @PanWaldemar, https://twitter.com/tw_wolfgang/status/1249571374403923970 [dostęp: 18 IV 2020].

Jóźwik T., Rosjanie wywieszają białą flagę w sprawie Azotów. Są gotowi na pozbycie się akcji polskiej firmy, Dziennik.pl, 5 IV 2017 r., https://gospodarka.dziennik.pl/news/artykuly/546742,acron-azoty-akcje-rosja-rosjanie-polska-firma-chemiczna-gospodarka-

-wiaczeslaw-kantor.html [dostęp: 14 IV 2020].

Kisiel M., Czy internetowa plotka może wywołać run na bank?, Bankier.pl, 2 III 2016 r.,

https://www.bankier.pl/wiadomosc/Czy-internetowa-plotka-moze-wywolac-run-na-

-bank-7332704.html [dostęp: 14 IV 2020].

Kisiel M., Gotówka jest i będzie dostępna. Banki i NBP uspokajają, Bankier.pl, 13 III 2020 r., https://www.bankier.pl/wiadomosc/Banki-uspokajaja-gotowka-jest-i-bedzie-dostepna-7838547.html [dostęp: 20 IV 2020].

Korba M., Fake news: Definicja pojęcia, skutki i sposoby walki z nieprawdziwymi informacjami, ANTYFAKE, 25 VIII 2019 r., https://www.antyfake.pl/fake-news-definicja [dostęp: 14 IV 2020].

Kucharczyk K., Fake newsy stają się coraz groźniejsze, „Rzeczpospolita”, 20 V 2019 r.,

https://cyfrowa.rp.pl/it/34291-fake-newsy-staja-sie-coraz-grozniejsze [dostęp: 30 IV

.

Kuczyński P. (@P_W_Kuczynski), Twitter, 12 IV 2020 r., tweet w odpowiedzi do @Pan-Waldemar, https://twitter.com/P_W_Kuczynski/status/1249405963620278272 [dostęp: 18 IV 2020].

Kuczyński W. (@PanWaldemar), Twitter, 12 IV 2020 r., https://twitter.com/PanWaldemar/status/1249404879120072704 [dostęp: 18 IV 2020].

Kulik W., 6 lat więzienia za fake newsy, Benchmark, 1 V 2018 r., https://www.benchmark.pl/aktualnosci/malezja-kara-6-lat-wiezienia-za-fake-newsy.html [dostęp: 22 IV 2020].

Kwiecień M., „Fake news” słowem roku 2017 zespołu słowników Collinsa, Słowa na czasie, 4 XI 2017 r., http://www.slowanaczasie.uw.edu.pl/fake-news-slowem-roku-2017-zespolu-slownikow-collinsa/ [dostęp: 10 IV 2020].

Letkiewicz L. (@ALetkiewicz), Twitter, 12 IV 2020 r., https://twitter.com/ALetkiewicz/status/1249397695602741256 [dostęp: 18 IV 2020].

Malezja likwiduje „lex anty fake”, Stopfake, 16 VIII 2018 r., https://www.stopfake.org/pl/malezja-likwiduje-lex-anty-fake/ [dostęp: 18 IV 2020].

Mering P., Nie, mBank nie złożył wniosku o upadłość. To bardzo kiepski żart, a jego autor prawdopodobnie poniesie surowe konsekwencje, Bezprawnik, 1 IV 2020 r., https://bezprawnik.pl/mbank-upadlosc-zart/ [dostęp: 19 IV 2020].

Olszewski K. (@KrzyOlszewski), Twitter, 1 IV 2020 r., https://twitter.com/KrzyOlszewski/status/1245305725825531906 [dostęp: 19 IV 2020].

Oszuści próbują wykorzystać pandemię. Uważaj na te wiadomości, TVPInfo, 14 III 2020 r., https://www.tvp.info/47125679/oszusci-probuja-wykorzystac-pandemie-uwazaj-na-te-wiadomosci [dostęp: 20 IV 2020].

Palczewski M., Fake news a wolność słowa, Instytut Staszica, 11 II 2019 r., http://instytutstaszica.org/2019/02/11/fake-news-a-wolnosc-slowa/ [dostęp: 1 IV 2020].

Palczewski S., Rosja chce cenzurować fake newsy, CyberDefence, 8 III 2019 r., https://www.cyberdefence24.pl/rosja-chce-cenzurowac-fake-newsy [dostęp: 28 IV 2020].

P. Borys o tarczy finansowej: mówimy o programie bez precedensu co do skali i oddziaływania dla gospodarki w najbliższych miesiącach, Radio Maryja, 10 IV 2020 r., https://www.radiomaryja.pl/informacje/polska-informacje/tylko-u-nas-p-borys-o-tarczy-finansowej-mowimy-o-programie-bez-precedensu-co-do-skali-i-oddzialywania-dla-gospodarki-w-najblizszych-miesiacach/ [dostęp: 19 IV 2020].

Perez-Rosas V. i in., Automatic Detection of Fake News, https://arxiv.org/pdf/1708.07104.pdf [dostęp: 30 IV 2020].

Polska na celowniku dezinformacji, https://www.gov.pl/web/sluzby-specjalne/polska-na-celowniku-dezinformacji [dostęp: 21 IV 2020].

Radzimowski M., Szturm na bank w Grębowie! Klienci obawiają się stracić oszczędności, prezes uspokaja. Panika bankowa zatacza coraz szersze kręgi, Nowiny24, 9 VII 2019 r., https://nowiny24.pl/szturm-na-bank-w-grebowie-klienci-obawiaja-sie-stracic-oszczed

nosci-prezes-uspokaja-panika-bankowa-zatacza-coraz-szersze-kregi/ar/c1-14261933 [dostęp: 14 IV 2020].

Raport NASK PIB „Badanie opinii o (dez)informacji w sieci”. Ponad 26 proc. badanych przyznaje, że nie potrafi rozróżnić informacji prawdziwej od fałszywej, https://www.nask.pl/download/1/1386/RAPORTBEZPIECZNEWYBORY.pdf [dostęp: 30 IV 2020].

Rogalewicz M., Zakrzewski P., Świat: uregulowania prawne w zakresie fałszywych informacji, Stopfake, 16 VIII 2018 r., https://akademia.demagog.org.pl/uregulowaniaprawne-swiat/ [dostęp: 21 IV 2020].

Rymsza A., Phishing dobry na wszystko? Niemiecki rząd przelał miliony euro oszustom, Telepolis, 20 IV 2020 r., https://www.telepolis.pl/fintech/bezpieczenstwo/niemiecki-rzad-phishing-nadrenia-westfalia-covid-19 [dostęp: 21 IV 2020].

Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/mlodziezowe-slowo-roku/haslo/fake-news;6368870.html [dostęp: 6 IV 2020].

Stan wiedzy ekonomicznej Polaków – Raport Instytutu Wolności i Raiffeisen Polbank, Instytut Wolności i Raiffeisen Polbank, lipiec 2014 r., http://instytutwolnosci.pl/wp-content/uploads/2018/07/stan_wiedzy_ekonomicznej_Polakw.pdf [dostęp: 30 IV 2020].

Stan wiedzy i świadomości ekonomicznej Polaków 2015, Narodowy Bank Polski, https:// www.nbportal.pl/__data/assets/pdf_file/0006/54528/Diagnoza-stanu-wiedzy-i-swiadomosci-ekonomicznej-Polakow-2015.pdf [dostęp: 30 IV 2020].

State of the Fact-Checkers 2019, International Fact-Checking Network, @Poynter, https://drive.google.com/file/d/126VfMEOEqtDZ0t-ZsMXKYJzP5JxHtCzK/view [dostęp: 30 IV 2020].

The Real Story of ‘Fake News’. The term seems to have emerged around the end of the 19th century, https://www.merriam-webster.com/words-at-play/the-real-story-of-fake-news [dostęp: 4 IV 2020].

Veritas C., Pilne. Prezes Kaczyński planuje zarekwirować oszczędności obywateli w celu ratowania budżetu, https://www.przekazdnia.pl/2020/04/12/pilne-prezes-kaczynski-planuje-zarekwirowac-oszczednosci-obywateli-w-celu-ratowania-budzetu/ [dostęp: 16 IV 2020].

Zakrzewski P. i in., Praw(n)y sierpowy w starciu z fake newsem. Monitoring w obszarze wprowadzania uregulowań prawnych jako metody walki z fałszywymi informacjami w Internecie, grudzień 2018 r., http://obserwatoriumdemokracji.pl/wp-content/

uploads/2019/01/Raport-aktualizacja-grudzie%C5%84.pdf [dostęp: 17 IV 2020].

Zygiel A., Rosja będzie karać za „fake newsy”. Parlament przyjął projekt ustawy, RMF, 6 III 2019 r., https://www.rmf24.pl/fakty/swiat/news-rosja-bedzie-karac-za-fake-newsy-parlament-przyjal-projekt-u,nId,2870038[dostęp: 28 IV 2020].

Akty prawne

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

w dniu 16 lipca 1997 r. (DzU z 1997 r. nr 78 poz. 483, ze zm.).

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Zwalczanie dezinformacji w internecie: podejście europejskie, Bruksela, 26.04.2018, COM (2018) 236 final.

Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (t.j.: DzU z 2021 r. poz. 177).

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (t.j.: DzU z 2021 r. poz. 2345, ze zm.).

Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (t.j.: DzU z 2018 r. poz. 1914).

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j.: DzU z 2020 r. poz. 1740, ze zm.).

Articles published in "Internal Security Review" are available under the Creative Commons CC BY-NC-SA4.0 (Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International) licence. Read more about the license CC BY-NC-SA 4.0.