Fizycy w Krakowie – w 70. Rocznicę I Międzynarodowej Konferencji Promieni Kosmicznych
DOI:
https://doi.org/10.4467/2543702XSHS.18.015.9335Słowa kluczowe:
historia nauki, historia fizyki w Krakowie, I Międzynarodowa Konferencja Promieni Kosmicznych (1947), fizyka promieni kosmicznych (badania), Instytut Fizyki UJAbstrakt
W artykule nawiązano do niezwykłego wydarzenia, I Międzynarodowej Konferencji Promieni Kosmicznych, która odbyła się w Krakowie w roku 1947, tuż po zakończeniu II wojny światowej. Konferencję zorganizowała grupa fizyków teoretyków z Uniwersytetu Jagiellońskiego i ówczesnej Akademii Górniczej pod przewodnictwem profesora Jana Weyssenhoffa. Przypomniano osiągnięcia polskich fizyków, zwłaszcza uczonych krakowskich, którzy w latach trzydziestych i czterdziestych ubiegłego wieku zajmowali się badaniami promieniowania kosmicznego. Przywołano nazwiska wybitnych fizyków reprezentujących podczas konferencji najbardziej znane ośrodki naukowe z Europy i Stanów Zjednoczonych. Artykuł został wzbogacony fotografiami wykonanymi podczas Konferencji i licznych spotkań nieoficjalnych, które miały miejsce w październiku 1947 r. w Krakowie. Autorem zdjęć był młody naukowiec, Andrzej Hrynkiewicz, późniejszy profesor fizyki jądrowej w Uniwersytecie Jagiellońskim i Instytucie Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk.
Biogram autora
Maria Pawłowska - Uniwersytet Jagielloński, Biblioteka Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, Kraków
Bibliografia
ZBIORY ARCHWIALNE
Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Inwentarz Akt Wydziału Matematyczno-przyrodniczego 1945/46–1950/51. Sprawozdanie z działalności Wydziału 1945/46–950/51. Sygn. WMP-14.
OPRACOWANIA
Adamczewski, Ignacy 1950: Metoda klisz fotograficznych w badaniach fizyki jądrowej i fizyki promieni kosmicznych. Postępy Fizyki. 1, ss. 210–248.
Adamczewski, Ignacy 1951: Metoda klisz fotograficznych w badaniach fizyki jądrowej i fizyki promieni kosmicznych (dokończenie). Postępy Fizyki 2, ss. 6–34.
Dobrotin, N.A. 1958: Promieniowanie kosmiczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Eksperyment Pierre Auger 2018a: Cel badań. Dostęp online (1.06.2018): https://auger.ifj.edu.pl/Auger/index.php?var=0.
Eksperyment Pierre Auger 2018b: Kto realizuje Project Pierre Auger? Dostęp online (1.06.2018): https://auger.ifj.edu.pl/Auger/index.php?var=3.
Eksperyment Pierre Auger 2018c: Historia badań promieni kosmicznych na świecie. Dostęp online (1.06.2018): https://auger.ifj.edu.pl/Historia/Historia-s1.htm.
Eksperyment Pierre Auger 2018d: Historia badań promieni kosmicznych w Krakowie. Dostęp online (1.06.2018): https://auger.ifj.edu.pl/Historia-k/index.php.
Eksperyment Pierre Auger 2018e: Niedoszły lot balonem nad Tatrami. Dostęp online (1.06.2018): https://auger.ifj.edu.pl/Historia-k/index.php?var=1.
Fiałkowski, Krzysztof 2004: Polscy fizycy w Sekcji Teorii CERN-u. [W:] Polska w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych CERN. Red. Małgorzata Święch-Płonka. Kraków: Polska Akademia Umiejętności. ISBN 83-88857-89-4, ss. 23–35.
Hrynkiewicz, Andrzej 2005: Unoszenie żelaznych kurtyn. [W:] 50 lat Instytutu Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk. Pod redakcją Andrzeja Hrynkiewicza. Kraków: Polska Akademia Umiejętności. ISBN 83-60183-06-6 (Monografie Komisji Historii Nauki, t. IX), ss. 15–19.
Hurwic, Józef 2006: Uczeni też ludzie. Sylwetki polskich uczonych. Kraków: Polska Akademia Umiejętności. ISBN 83-60183-13-9 (Monografie Komisji Historii Nauki, t. VIII).
Instytut Fizyki Jądrowej 2018: Zakład Promieni Kosmicznych. Dostęp online (1.06.2018): https://auger.ifj.edu.pl/.
Jongen, H.F. 2018: Clay Jacob (1882–1955). Biografisch Woordenboek van Nederland: 1880–2000. Dostęp online (1.06.2018): http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/b/bwn2/bwn1/claij.
Kobos, Andrzej Michał (red.) 2014: Fizycy wspominają. Zbiór 25 rozmów i wspomnień fizyków polskich opublikowanych pierwotnie w „Postępach Fizyki” i w „Kwartalniku Historii Nauki i Techniki”. Kraków: Polska Akademia Umiejętności. ISBN 978-83-7676-168-8.
Kobos, Andrzej Michał (red.) 2014a: Rozmowa z Janem Wesołowskim. [W:] Fizycy wspominają. Zbiór 25 rozmów i wspomnień fizyków polskich opublikowanych pierwotnie w „Postępach Fizyki” i w „Kwartalniku Historii Nauki i Techniki”. Kraków: Polska Akademia Umiejętności. ISBN 978-83-7676-168-8, ss. 525–531.
Kobos, Andrzej Michał (red.) 2014b: Rozmowa z Marianem Mięsowiczem. [W:] Fizycy wspominają. Zbiór 25 rozmów i wspomnień fizyków polskich opublikowanych pierwotnie w „Postępach Fizyki” i w „Kwartalniku Historii Nauki i Techniki”. Kraków: Polska Akademia Umiejętności. ISBN 978-83-7676-168-8, ss. 287–308.
Kobos, Andrzej Michał (red.) 2014c: Zawsze robiłem to co lubię. Rozmowa z Profesorem Adamem Strzałkowskim. [W:] Fizycy wspominają. Zbiór 25 rozmów i wspomnień fizyków polskich opublikowanych pierwotnie w „Postępach Fizyki” i w „Kwartalniku Historii Nauki i Techniki”. Kraków: Polska Akademia Umiejętności. ISBN 978-83-7676-168-8, ss. 435–466.
Matuszak, Tomasz 2014: „Gwiazda Polski”: próba pierwszego polskiego lotu stratosferycznego. Piotrkowskie Zeszyty Historyczne 6, ss. 141–154. Dostęp online (1.06.2018): http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Piotrkowskie_Zeszyty_Historyczne/Piotrkowskie_Zeszyty_Historyczne-r2004-t6/Piotrkowskie_Zeszyty_Historyczne-r2004-t6-s141-154/Piotrkowskie_Zeszyty_Historyczne-r2004-t6-s141-154.pdf.
Mięsowicz, Marian 1978: Wspomnienie o I Międzynarodowej Konferencji Promieni Kosmicznych w Krakowie. Postępy Fizyki 29(5), ss. 513–517.
Mięsowicz, Marian 1985: The First International Cosmic Ray Conference. [W:] Early History of Cosmic Ray Studies. Personal Reminiscences with Old Photographies. Ed. Y. Sekido, H. Elliot. Dordrecht, Boston, Lancaster: D. Reidel Publishing Company. ISBN 978-94-010-8899-2, ss. 295–298.
Nauka w Polsce 2018: Smartfony mogą badać promieniowanie kosmiczne. Dostęp online (1.06.2018): http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,28021,smartfonymoga-badac-promieniowanie-kosmiczne.html.
Orłowski, Bolesław (red.) 2015: Polski wkład w przyrodoznawstwo i technikę. Słownik polskich i związanych z Polską odkrywców, wynalazców oraz pionierów nauk matematyczno-przyrodniczych i techniki. Tom I–IV. Warszawa: Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk. ISBN 978-83-7629-832-0.
Pierre Auger Observatory 2018a: Who Was Pierre Auger? Dostęp online (1.06.2018): https://www.auger.org/index.php/cosmic-rays/pierre-auger.
Pierre Auger Observatory 2018b: Probing Ever Higher Energies. Dostęp online (1.06.2018): https://www.auger.org/index.php/cosmic-rays.
Powell, C.F.; Occhialini, G.P.S. 1947: Nuclear Physics in Photographs. Tracks of Charged Particles in Photographic Emulsions. Oxford: Clarendon Press.
Powell, C.F. 1950: Mesons. Reports on Progress in Physics 13, ss. 350–424.
Powell, C.F.; Fowler, P.H.; Perkins, D.H. 1959: The Study of Elementary Particles by the Photographic Method. An Account of the Principal Techniques and Discoveries Illustrated by an Atlas of Photomicrographs. London: Pergamon Press.
Proceedings of the International Cosmic Ray Conference ICRC 2018. Dostęp online (1.06.2018): http://particle.astro.ru.nl/goto.html?icrc/icrc.
Przyrowski, Zbigniew (red.) 2002: Słownik uczonych. Warszawa: Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media Horyzont. ISBN 83-7311-430-0.
Rayski, Jerzy 1947: Reportaż z międzynarodowego zjazdu fizyków w Krakowie. Problemy. Miesięcznik poświęcony zagadnieniom wiedzy i życia 3(10/11), ss. 554–560.
Rechenberg, Helmut 1991: Fizyka promieni kosmicznych i narodziny fizyki cząstek elementarnych. Delta 10, ss. 12–15 (Wirtualny Wszechświat). Dostęp online (1.06.2018): http://www.wiw.pl/delta/fizyka.asp.
Rossi, Bruno 1968: Promieniowanie kosmiczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Strugalski, Zbigniew 1993: Promieniowanie kosmiczne. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
Szpecht, Józef 1939: Wśród fizyków polskich. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych.
Średniawa, Bronisław 1947: Międzynarodowy Zjazd Komisji Badań Promieni Kosmicznych. Życie Nauki. Miesięcznik Naukoznawczy 4/19–20, ss. 176–178.
Średniawa, Bronisław 2001: Historia filozofii przyrody i fizyki w Uniwersytecie Jagiellońskim. Warszawa: Wydawnictwo Reteo-Art. ISBN 83-87992-14-3.
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie 2018: 540 lat temu urodził się Mikołaj Kopernik. Dostęp online (1.06.2018): http://www.uj.edu.pl/wiadomosci/-/journal_content/56_INSTANCE_d82lKZvhit4m/10172/14549736.
Wikipedia 2018a: Gwiazda Polski. Dostęp online (1.06.2018): https://pl.wikipedia.org/wiki/Gwiazda_Polski.
Wikipedia 2018b: Louis Leprince-Ringuet. Dostęp online (1.06.2018): https://fr.wikipedia.org/wiki/Louis_Leprince-Ringuet.
Wikipedia 2018c: The International Cosmic Ray Conference. Dostęp online (1.06.2018): https://en.wikipedia.org/wiki/International_Cosmic_Ray_Conference.
Wikipedia 2018d: Elżbieta Umińska. Dostęp online (1.06.2018): https://pl.wikipedia.org/wiki/Eugenia_Umi%C5%84ska.
Wróblewski, Andrzej Kajetan 1993: Fizyka wysokich energii w Polsce. Postępy Fizyki 44(2), ss. 153–199.
Wróblewski, Andrzej Kajetan 2007: Historia fizyki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. ISBN 978-83-01-14635-1.
Zalewska, Agnieszka (red.) 2007: Marian Mięsowicz, życie i dzieło 1907–1992. Kraków: Polska Akademia Umiejętności. ISBN 978-83-60183-66-3.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Maria Pawłowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
