Akademik Wołodymyr Hryhorowycz Serheiev – projektant systemów sterowania, założyciel szkoły naukowo-projektowej, honorowy obywatel Charkowa (w 110. rocznicę urodzin)
DOI:
https://doi.org/10.4467/2543702XSHS.24.017.19590Słowa kluczowe:
systemy sterowania, inżynieria rakietowa i kosmiczna, historia nauki, baza źródłowa, biografia, współpraca międzynarodowa, Volodymyr Serheiev, szkolenie kadry naukowejUkrainaAbstrakt
5 marca 2024 r. przypadała 110. rocznica urodzin Wołodymyra Hryhorowycza Serheieva, wybitnego naukowca, głównego projektanta systemów sterowania strategicznych rakiet bojowych, rakiet nośnych, statków kosmicznych i modułów transportowych kompleksów orbitalnych, akademika Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, honorowego obywatela Charkowa. Znaczące osiągnięcia naukowe V.H. Serheieva nie znajdują jednak odpowiedniego miejsca we współczesnej historii nauki, a jego biografia nie została szeroko opracowana.
Artykuł, oparty na wykorzystaniu reprezentatywnej bazy źródłowej, podkreśla główne osiągnięcia naukowca. Informacje o najważniejszych projektach kosmicznych zostały podsumowane na podstawie wspomnień obserwatorów i bezpośrednich uczestników tych wydarzeń.
Zwrócono uwagę na osobiste cechy V.H. Serheieva jako szefa Specjalnego Biura Projektowego-692. W retrospekcji historycznej opisano rozwój techniczny i wynalazki mające na celu ulepszenie systemów sterowania międzykontynentalnych rakiet balistycznych R-16, R-16У, R-36, R-36П, R-36 orbitalnych, R-36М, R-36М UTTH, UR-100N, UR-100HU, R-36М2. Z inicjatywy V.H. Serheieva opracowano kompleksowe stanowiska, które pracowały non-stop we wszystkich trybach pracy niezbędnego sprzętu i rozwiązywały złożone problemy naukowo-techniczne stworzenia pokładowego komputera cyfrowego. Naukowiec był głównym projektantem kosmicznych rakiet nośnych „Kosmos”, „Kosmos-2”, „Cyklon-2”, „Cyklon-3” i statków kosmicznych serii „Tselina”. Opisano cechy innowacyjnych rozwiązań, które zostały wdrożone pod kierownictwem naukowca podczas tworzenia rakiety nośnej „Energia”, pojazdów dostawczych systemu rakiet kosmicznych „Almaz” i docelowych modułów orbitalnych stacji kosmicznych „Saliut” i „Myr”, międzynarodowych rakiet nośnych „Dnipro”, „Rokit” i „Strila”.
W artykule rozważono kwestie bezpośredniego udziału V.H. Serheieva w organizacji systemu szkolenia personelu naukowego w odpowiednich specjalnościach w instytucjach szkolnictwa wyższego Ukrainy, a także rozwoju współpracy międzynarodowej. Uzasadniono, że naukowiec stworzył jedną z wiodących szkół naukowo-budowlanych w zakresie rozwoju systemów sterowania dla technologii rakietowej i kosmicznej, która jest uznawana na arenie międzynarodowej.
Autorzy podkreślają, że V.H. Serheiev poświęcił wiele uwagi ludziom. Z jego inicjatywy i przy jego wsparciu dla pracowników przedsiębiorstwa „Hartron”w Charkowie powstała dzielnica imienia założyciela aerodynamiki M.Ye. Żukowskiego. Znajdowała się w pobliżu przedsiębiorstwa iposiadała rozwiniętą infrastrukturę: przedszkola, szkoły, sklepy, basen i kompleks budynków mieszkalnych.
Bibliografia
Archive of the Presidium of the National Academy of Sciences of Ukraine (Archive of the Presidium of the NAS of Ukraine), f. 251, case 354: Personal file of Sergeev Vladimir Grigorievich, 56 p.
Archive of the Central State Archive of Public Associations and Ukrainians (Archives of the CDAGO), f. 1, desc. 24, case 711: Information to the Central Committee of the Communist Party of the Soviet Union; reports and certificates from the defense industry department of the Central Committee of the Communist Party of Ukraine; letters to regional party committees; information from regional party committees and other organizations on defense industry issues, 237 р.
Archive of the museum of the Joint Stock Company “Hartron” (hereafter AM of the JSC “Hartron”). Photos from the history of the rocket and space industry. cat. no. 15.
AM of the JSC “Hartron”. Reference from the personnel department. cat. no. 21.
AM of the JSC “Hartron”. Personal records of the veteran of the Research and Production Enterprise “Hartron-Arkos” (hereafter RPE “Hartron-Arkos”) Baranovsky G. A. First steps in Pomerki. cat. no. 10.
AM of the JSC “Hartron”. Personal records of a veteran of the RPE “Hartron-Arkos” Borzenko G. A. Meetings with the Minister of General Mechanical Engineering - S. A. Afanasyev and the head of the enterprise - V. G. Sergeev. cat. no. 10.
Aizenberg, Ya.E. 2010: Rockets. Life. Fate. Memories. Kharkiv. ISBN 978-966-8371-30-1.
Chumachenko, V.I., Kuznetsov, Yu.A. 2014: Chief Designer of Rocket and Spacecraft Control Systems. Aviation and Space Engineering and Technology 1, pp. 5–10.
Degtyarev, A.V. 2014: Sixty years in rocket engineering and cosmonautics. Dnepropetrovsk: ART-PRESS. ISBN 978-966-348-349-8 (Degtyarev, A.V.).
Degtyarev, A.V. 2014: Yuzhnoye Design Bureau. People and rockets. Dnepropetrovsk: SE "Yuzhnoye Design Bureau named after M.K. Yangel", 2014, 448 pp. ISBN 978-966-2374-47-6 (Photo album,
Degtyarev, A.V.).
Gonchar, A. S. 2008: The glory days of rocketry. Memories. Kharkiv: Fact. ISBN 978-966-637-633-9.
Gorbulin, V.P., Vasilenko, B.E., Mitrakhov, N.A. 2014: Chief Designer of Control Systems of Rocket and Space Engineering (to the 100th anniversary of Academician V. H. Serheiev). Bulletin of the National Academy of Sciences of Ukraine 4, pp. 89-96.
Gorelova, S. A. 2009: History of the creation of the on-board computer and the "Electronic Start-up" inspection system at the Hartron Research and Production Enterprise. Bulletin of NTU "KhPI" 48, pp. 17–29. URL: https://repository.kpi.kharkov.ua/server/api/core/bitstreams/9c34bb28-48d7-4d65-853b-ebc6e9646d65/content (accessed on: 9 January 2024).
Gorelova, S. A., Ivanov, L. V., Larin, A. A., Obolenskaya, L. A. 2014: Vladimir Grigorievich Sergeev - General Designer of Rocket and Space Control Systems. Dnipro Orbit 2014: [In:] Abstracts of the IX scientific readings, pp. 23–28. URL: https://repository.kpi.kharkov.ua/server/api/core/bitstreams/12e0f662-1878-40af-9bdb-d8eb7e73658e/content (accessed on: 9 January 2024).
Gorelova, S. A., Larin, A. A. 2013: Graduates of Kharkiv Polytechnic Institute in the rocket and space industry. Dnipro Orbit 2013: [In:] Abstracts of the VIII scientific readings, pp. 27–32. URL: https://repository.kpi.kharkov.ua/server/api/core/bitstreams/bcbcd1d9-a6b1-47a2-bfb7-9abe4b93ebae/content (accessed on: 9 January 2024).
Horbulin, V. P. 2021: History of rocket and space science and engineering of Ukraine. Kyiv: Fenix. ISBN 978-966-136-876-6 (Monograph, Horbulin, V. P.).
Horbulin, V.P., Koltachykhina, O.Iu., Khramov, Yu.O. 2014: Main periods and stages in the development of rocket and space technology of Ukraine. P.2. Development of Strategic Ballistic Missiles and Missile Systems (1957–1990). Science and Science Studies 2, pp. 76–103. URL: http://dspace.nbuv.gov.ua/bitstream/handle/123456789/86045/12-GorbulinNEW.pdf?sequence=1 (accessed on: 9 January 2024).
Larin, A.A.; Gutnyk, M.V.; Tkachenko, S.S.; Horielova, S.O. 2021: The contribution of Kharkiv enterprises to the rocket and space industry development. Space Science and Technology 4(131), pp. 83–90. DOI:10.15407/knit2021.04.083.
Malynovskyi, B.M. 2004: Known and unknown in the history of information technologies in Ukraine. Kyiv: Interlink. ISBN 966-8122-14-3.
Malinovskii, B.N. 1998: Essays on the history of computer science in Ukraine. Kyiv: Fenix.
ISBN 5-87534-218-8.
Paton, B.Ie. 2015: Outstanding designers of Ukraine. Kyiv: NTUU “KPI”. ISBN 978-966-622-435-7 (“Outstanding designers of Ukraine”, vol. 7, Paton, B.Ie.).
Shudrik, I. O. 2014: Works of Memoir specialists. Kharkiv: Kursor. (Anniversary collection of scientific articles on memoirs protection work, vol. 3, Shudrik, I.O.). URL: http://www.spadschina.kh.ua/assets/files/Vidannya/yuviley_chast%201.pdf (accessed on: 9 January 2024).
Tverytnykova, O. Ye., Belous, O.V. 2011: To the History of the Creation of the Scientific and Production Association “Hartron”. Issues of History of Science and Technology 4(20), pp. 54–62.
Vakhno, N.I. 2014: Vladimir Grigoriev - Chief Designer of Control Systems. To the 100th anniversary of his birth: PJSC “Hartron”. ISBN 978-617-696-197-0 (Vakhno, N.I.).
Voitiuk, O.; Tverytnykova, E.; Gutnyk, M.; Kuzmenko, N.; Kolisnyk, T. 2022: Development and Practical application of the Space System of Earth Observation in Ukraine (from experience of DO “Pivdenne” and JSC “Hartron”). [In:] Proceedings of the 2022 IEEE 2nd Ukrainian Microwave Week, UkrMW 2022, pp. 680–685. DOI:10.1109/UKRMW58013.2022.10037147.
Zavalishin, A.P. 1997: Through Space and Time: Notes of a Veteran of the Baikonur Cosmodrome. Dnepropetrovsk: Dniproknyha. ISBN 5-89975-085-5.
Zlatkin, Yu.M. 2006: Scientific and Production Enterprise Hartron-Arcos. Chronicle of dates and events. 1959–2005. Kharkov.
Zvonkova, G.L., Mitrakhov, M.O. 2014: V. H. Serheiev Scientific and Technical School of Academician of the National Academy of Sciences of Ukraine. Science and Science Studies 3, pp. 128–136.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
