Czy Kopernik był astrologiem? Z perspektywy historyka astrologii
DOI:
https://doi.org/10.4467/2543702XSHS.24.008.19581Słowa kluczowe:
Mikołaj Kopernik, uniwersytet krakowski, astrologia, noty marginalneAbstrakt
Osiągnięcia Mikołaja Kopernika na polu astronomii są powszechnie znane i niepodważalne, niewielu jednak wie, iż uczony zgłębiał również astrologię – w czasach, w których żył, uznawaną na naukę i będącą przedmiotem wykładów akademickich. Świadectwa tej aktywności, choć nieliczne, zachowały się na marginesach jednego z popularnych w stuleciach XV i XVI traktatów astrologicznych, który był własnością Mikołaja Kopernika. Dzięki tym notom marginalnym można podjąć rozważania na temat skali i powodów zaangażowania astronoma w eksplorację astrologii.
Bibliografia
Albohazen Haly 1485: Liber in iudiciis astrorum, Venetiae. Erhard Ratdolt. the Jagiellonian Library, St. Dr. Inc. vol. 2139 III.
Albohazen Haly 1485: Liber in iudiciis astrorum, Venetiae. Erhard Ratdolt. the Jagiellonian Library, St. Dr. Inc. vol. 448 III.
Albohazen Haly 1485: Liber in iudiciis astrorum, Venetiae. Erhard Ratdolt. the Jagiellonian Library, St. Dr. Inc. 2466 III.
Albohazen Haly 1485: Liber in iudiciis astrorum, Venetiae. Erhard Ratdolt. the Jagiellonian Library, St. Dr. Inc. 2467 III.
Albohazen Haly 1485: Liber in iudiciis astrorum, Venetiae. Erhard Ratdolt. the Jagiellonian Library, St. Dr. Inc. vol. 2140 III.
Barycz, Henryk 1960a. Fundaciones doctoris olim Miechovite Canonici Cracoviensis. [In:] Barycz, Henryk. Życie i twórczość Macieja z Miechowa. [In:] Henryk Barycz (ed.), Maciej z Miechowa 1453–1523. Historyk, geograf, lekarz, organizator nauki. („Monografie do Dziejów Nauki i Techniki,” vol. 15). Wrocław-Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, pp. 64–66.
Codex diplomaticus Universitatis Studii Generalis Cracoviensis continet privilegia et documenta quae res gestas academiae eiusque beneficia illustrant, Pars tertia: Ab Anno 1471 ad Annum 1506, Cracoviae: Sumptibus et Typis Universitatis 1880.
Codex diplomaticus Universitatis Studii Generalis Cracoviensis continet privilegia et documenta quae res gestas academiae eiusque beneficia illustrant, Pars quarta: Ab Anno 1507 ad Annum 1548, Cracoviae: Sumptibus et Typis Universitatis 1884.
Curtze, Maximilian 1875: Reliquiae Copernicanae nach den Originalen in der Universität Bibliothek zu Upsala. Leipzig: B. G. Teubner, pp. 67.
Curtze, Maximilian 1878: Mittheilungen des Coppernicus Vereins für Wissenschaft und Kunst zu Thorn. Heft 1: Inedita Copernicana. Aus den Handschriften zu Berlin, Frauenburg, Upsala und Wien. Leipzig: C. .A. Koeh’s Verlagshuchhandlung, pp. 75.
D. Martin Luther’s Werke: Kritische Gesamtausgabe, vol. I. 1912. Weimar: H. Böhlaus Nachfolger.
Dorotheus of Sidon 2005: Carmen astrologicum. Translated by David Pingree. Abingdon: Astrology Center of America. ISBN 978-1933303147, pp. 192.
Marsilio Ficino 2017: Traktat o Słońcu. Translated by Paulina Piotrowska, edited by Piotr Piotrowski. Warszawa: Polskie Towarzystwo Astrologiczne. ISBN 978-83-936435-8-5, pp. 61.
Instrukcja dla profesora astrologii tudzież zatwierdzenie powiększenia funduszu tej posady przez Macieja z Miechowa uczynionego 1842: [In:] Józef Muczkowski. Mieszkania i postępowania uczniów krakowskich w wiekach dawniejszych. Kraków: Nakładem Józefa Czecha, pp. 141–152.
Juste, David 2024a: Copernicus’s Astrological Expertise, 22.05.2024 [draft version; the final version will be published in the Proceedings of the World Copernican Congress. 550th Anniversary of the Birth of Nicolaus Copernicus, 1473–2023. History of Astronomy Section, Toruń, 12–15 September 2023].
Klaudiusz Ptolemeusz 2012: Czworoksiąg (Tetrábiblos). Translated and footnotes by Grzegorz Muszyński, introduced by Jarosław Włodarczyk, Grzegorz Muszyński, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. ISBN 978-83-229-3206-0 („Biblioteka Antyczna” vol. 44), pp. 264.
Leopold of Austria 2015: A Compilation of the Science of the Stars. Translated and edited by Benjamin N. Dykes. Minneapolis-Minnesota: The Cazimi Press. ISBN 978-1-934586-43-3, pp. 450.
Leopoldus de Austria 1520: Compilatio Leupoldi, ducatus Austrie filii, de astrorum scientia, decem continens tractatus. Venetiae: Melchior Sessa. BOss., XVI. Qu. 11830.
Malewicz, Małgorzata H. (ed.) 1985: Joannis de Glogovia “Persuasio brevis quomodo astrologiae studium religioni christianiae non est adversum”. Studia Mediewistyczne 22 (1), pp. 153-175.
Markowski, Mieczysław 1990: Astronomica et astrologica Cracoviensia ante annum 1550. Firenze: Leo S. Olschki Editore (Studi e Testi, 20), pp. 377.
Michał Falkener z Wrocławia 2014: Introductorium astronomie Cracoviense elucidans almanach czyli kompendium wiedzy astrologicznej. Translated by Sylwia Konarska-Zimnicka, edited by Sylwia Konarska-Zimnicka, Piotr Piotrowski, Warszawa: Polskie Towarzystwo Astrologiczne. ISBN 978-83-936435-6-1, pp. 153.
Nicolai Copernici Toruniensis De revolutionibus orbium coelestium libri sex 1854. Translated by Jan Baranowski, Varsaviae: Typis Stanislai Strąbski, pp. 642+VII.
Privilegium ordinationis Colegiaturae Astrologiae adaucte in censu et priori adjuncte, per eximium pie memorie Doctorem Mathiam de Myechow, pariter cum confirmatione Reverendissimi domini Petri Tomycij Episcopi Cracoviensis. [In:] Michał Wiszniewski 1857: Historia literatury polskiej. Vol. 4. Kraków: Drukarnia Uiwersytecka, pp. 474–482.
Ptholemaeus 1493: Liber Quadripartiti […] cum commento Hali Heben Rodan. Venetiae: Bonetus Locatellus. The Jagiellonian Library St. Dr. Inc. vol. 2701, p. 2r–106v.
Ptholemaeus 1493: Liber Quadripartiti […] cum commento Hali Heben Rodan. Venetiae: Bonetus Locatellus. The Jagiellonian Library St. Dr. Inc. vol. 1433 III, ff. 2r–106v.
Ptholemaeus 1493: Liber Quadripartiti […] cum commento Hali Heben Rodan. Venetiae: Bonetus Locatellus. The Jagiellonian Library St. Dr. Inc. vol. 1846 III, ff. 2r–106v.
Ptholemeus 1484: Liber Quadripartiti. Venetiae: Erhard Ratdolt, https://archive.org/details/OEXV762_2_P3 (accessed on 12 January 2021).
Rosińska, Grażyna 1984: Scientific Writings and Astronomical Tables in Cracow. A Centus of Manuscript Sources (XIVth–XVIth Centuries). Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk– Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich (“Studia Copernicana,” vol. XXII). ISBN 83-04-01256-1, pp. 606. URL: https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/32537/edition/41248 (accessed on 10 October 2017).
Wisłocki, Władysław (ed.) 1886: Liber diligentiarum Facultatis Artisticae Universitatis Cracoviensis, Pars I: 1487–1563. Kraków: Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności („Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce,” vol. 4), pp. 544.
Wisłocki, Władysław 1877–1881: Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, part 1: Wstęp. Rękopisy 1–1875; part 2: Rękopisy 1876–4176. Indeks, Cracoviae: Typis Univesitatis Jagellonicae, pp. 876+LLXXIXI.
Bakker, Paul, J.J.M. 2012: Petrus Trapolinus in the nature and place of psychology. [In:] idem, Sander W. de Boer, Cees Leijenhorst (eds.), Psychology and the other disciplines. A case of cross-disciplinary interaction (1250–1750). Leiden-Brill. ISBN 978-9004239531, pp. 11–59.
Bartel, Oskar 1962: Marcin Luter w Polsce Odrodzenie i Reformacja w Polsce 7, pp. 27–50.
Barwiński, Eugeniusz; Birkenmajer, Ludwik; Łoś, Jan 1914: Sprawozdanie z poszukiwań w Szwecji dokonanych z ramienia Akademii Umiejętności. Kraków: Nakładem Akademii Umiejętności, pp. 364.
Barycz, Henryk 1935: Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków: Nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego, pp. 762.
Birkenmajer, Ludwik A. 1900: Mikołaj Kopernik. Część pierwsza. Studia nad pracami Kopernika oraz materiały biograficzne. Kraków: Księgarnia Spółki Wydawniczej Polskiej, pp. 711. URL: https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/29291/edition/38989/content (accessed on 27 September 2022).
Birkenmajer, Ludwik A. 1924: Stromata Copernicana. Studia, poszukiwania i materiały biograficzne z jedną ryciną w tekście, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, pp. 403. URL: https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/29986/edition/39512/content (accessed on 22 April 2017).
Biskup, Marian 1973: Regesta Copernicana. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich („Studia Copernicana” vol. VII), pp. 243. URL: https://kpbc.umk.pl/Content/40241/download/ (accessed on 3 July 2023).
Biskup, Marian 1974: Wystawa Księgozbioru Uppsalskiego Mikołaja Kopernika w Toruniu. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 19(3), pp. 625–630.
Blumenthal, Geoffrey 2014: Copernicus’s Development in Context: Politics, Astrology, Cosmology and a Prince-Bishopric. Science in Context 27, pp. 1–32.
Blumenthal, Geoffrey 2015: Astrology and Copernicus’s Early Experiences in the World of Renaissance Politics. Centaurus 57, pp. 96–115.
Borawska, Teresa 1996: Życie umysłowe na Warmii w czasach Mikołaja Kopernika, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. ISBN 83-231-0738-6, pp. 231. URL: https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/36198/edition/44666/content (accessed on 30 June 2022).
Borawska, Teresa; Rietz, Henryk 2014: Mikołaj Kopernik i jego świat. Środowisko. Przyjaciele. Echa wielkiego odkrycia. Toruń: Wydawnictwo Naukowe. ISBN 9788361487777, pp. 520.
Borski, George; Kolkov, Ivan 2024: Was Copernicus and Astrologer. Studia Historiae Scientiarum 23. DOI: 10.4467/2543702XSHS.24.007.19580.
Casulleras, Josep; Hogendijk, Jan P. 2012: Progression, Rays and Houses in Medieval Islamic Astrology: A Mathematical Classification. Suhayl 11, pp. 33–102. URL: https://archive.org/details/ProgressionsRaysAndHousesInMedievalIslamicAstrologyAMathematicalClassificationBy (accessed on 3 March 2019).
Chachaj, Marian 2023: Mikołaj Kopernik. Czasy studenckie. Kraków, Bolonia, Rzym Padwa i Ferrara (1491–1503). Miejsca–ludzie–książki. Toruń Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. ISBN 978-83-231-5006-0, pp. 310.
Czartoryski, Paweł 1978: The Library of Copernicus. [In:] Erna Hilfstein, Paweł Czartoryski, Frank G. Grande (eds.), Science and History. Studies in Honor of Edward Rosen. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich (“Studia Copernicana,” vol. XVI), pp. 355–396. URL https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/31622/edition/40362 (accessed on 31 March 2016)
Dobrowolski, Józef, A. 1986: Filozoficzne uwarunkowania powiązań medycyny z magią (naturalną) i astrologią w XV–XVI wieku. Archiwum Historii i Filozofii Medycyny 49(3), pp. 307–318.
Dobrzycki, Jerzy 1975: Mikołaj Kopernik. [In:] Jerzy Dobrzycki, Mieczysław Markowski, Tadeusz Przypkowski, Historia astronomii w Polsce, t. 1, Edward Rybka (ed.). Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1975, pp.127–156.
Dobrzycki, Jerzy; Hajdukiewicz, Leszek 1968-1969: Kopernik Mikołaj. [In:] Polski Słownik Biograficzny, vol. 14, pp. 2–16. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Drewnowski, Jerzy 1978: Mikołaj Kopernik w świetle swojej korespondencji. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk Zakład Narodowy im. Ossolińskich („Studia Copernicana,” vol. XVIII), pp. 297. URL: https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/31624/edition/40364/content (accessed on 3 July 2023).
Duczko, Władysław 2010: Genom Mikołaja Kopernika i księgozbiór astronoma w Uppsali. [In:] Andrzej Kopiczko, Jacek Jezierski, Zdzisław Żywica (eds.), Warmińska Kapituła Katedralna. Dzieje i wybitni przedstawiciele. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych UWM. ISBN 9788393064786, pp. 31–35. URL:
https://www.academia.edu/53672012/Genom_Miko%C5%82aja_Kopernika_i_ksi%C4%99gozbi%C3%B3r_astronoma_w_Uppsali (accessed on 22 April 2023).
Garwoliński, Tomasz 2015: Stan badań nad odręcznymi zapiskami Mikołaja Kopernika w starych drukach biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum” w Olsztynie. Komunikaty Mazursko–Warmińskie 3(289), pp. 409–431. URL: https://kmw.ip.olsztyn.pl/Stan-badan-nad-odrecznymi-zapiskami-Mikolaja-Kopernika-w-starych-drukach-biblioteki,142742,0,1.html (accessed on 21 April 2023).
Goddu, André 2004: Copernicus’s Annotations: Revisions of Czartoryski’s “Copernicana”. Scriptorium 58(2): pp. 202–226. URL: https://www.persee.fr/doc/scrip_0036-9772_2004_num_58_2_3878 (accessed on 2 March 2023).
Gomółka, Bolesław 1972: Obserwacje Księżyca dokonane przez Mikołaja Kopernika. Komunikaty Warmińsko-Mazurskie 2–3, pp. 333–341. URL:
https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Komunikaty_Mazursko_Warminskie/Komunikaty_Mazursko_Warminskie-r1972-t-n2_3/Komunikaty_Mazursko_Warminskie-r1972-t-n2_3-s333-341/Komunikaty_Mazursko_Warminskie-r1972-t-n2_3-s333-341.pdf (accessed on 22 April 2020).
Górski, Karol 2012: Mikołaj Kopernik. Środowisko społeczne i samotność. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. ISBN 978-83-231-2777-2, pp. 289+I.
Hilfstein, Erna 1987: Kopernik i kometa roku 1533. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 32(1), pp. 195–196. URL: https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r1987-t32-n1/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r1987-t32-n1-s195-196/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r1987-t32-n1-s195-196.pdf (accessed on 22 April 2020).
Holden, James H. 1982: Ancient House Division. Journal of Research of the American Federation of Astrologers 1(1), pp. 19–29. URL: https://www.hellenisticastrology.com/holden-ancient-house-division.pdf (accessed on 1 July 2017).
Holden, James, H. 1996: A History of Horoscopic Astrology. From the Babylonian Period to the Modern Age. Tempe: American Ferderation of Astrologers. ISBN 9780866906425, pp. XVIII+375.
Jarzębowski, Leonard 1971: Biblioteka Mikołaja Kopernika. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu („Biblioteka Kopernikańska”, vol. 6), pp. 85.
Jervis, Jane, L. 1985: Cometary Theorv in Eifteenth-Century Europe. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk:Zakład Narodowy im. Ossolińskich (“Studia Copernicana,” vol. XXVI). ISBN 83-04-01533-1, pp. 209. URL https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/32533/edition/41251 (accessed on 3 April 2018).
Juste, David 2004a: Copernicus’s Astrological Expertise, 22.05.2024 [draft version; the final version will be published in the Proceedings of the World Copernican Congress. 550th Anniversary of the Birth of Nicolaus Copernicus, 1473–2023. History of Astronomy Section, Toruń, 12–15 September 2023].
Juste, David 2024b: Haly Abenrudian, Glosa super Quadripartito Tholomei (update: 19.02.2024). Ptolemaeus Arabus et Latinus. Works, URL: http://ptolemaeus.badw.de/work/47 (accessed on 23 March 2024).
Juste, David 2024c: Ptolemy, Quadripartitum (tr. Plato of Tivoli) (update: 19.02.2024). Ptolemaeus Arabus et Latinus. Works, URL: http://ptolemaeus.badw.de/work/28 (accessed on 23 March 2024).
Kesten, Herman 1961: Kopernik i jego czasy. Translated by Krzysztof Radziwiłł, Janina Zeltzer, introduced by Henryk Barycz. Warszawa: PIW, pp. 550.
Kibre, Pearl 1968: Giovanni Garzoni of Bologna (1419–1505): professor of medicine and defender of astrology. Isis 58(4), pp. 504–514.
Kokowski, Michał 1996: Copernicus and the hypothetico-deductive method of correspondence thinking. An Introduction. Theoria et Historia Scientiarum 5, pp. 7–101. DOI: 10.12775/ths.1996.002.
Kokowski, Michał 1997: Krytyka Kuhnowskiej interpretacji rewolucji kopernikowskiej w świetle hipotetyczno-dedukcyjnej metody myślenia korespondencyjnego. Rozprawa doktorska. Promotor rozprawy ks. prof. dr hab. Michał Heller. Warszawa: IHN PAN.
Kokowski, Michał 2001a: Thomas Kuhn (1922-1996) a zagadnienie rewolucji kopernikańskiej. „Studia Copernicana” vol. XXXIX Warszawa: Wydawnictwa IHN PAN. URL:
https://kpbc.umk.pl/dlibra/doccontent?id=41760.
Kokowski, Michał 2001b: Specyfika i problemy recepcji myśli Kopernika w Polsce. [In:] Recepcja w Polsce Nowych kierunków i teorii naukowych, ed. A. Strzałkowski, Kraków 2001 („Monografie Komisji Historii Nauki Polskiej Akademii Umiejętności,” vol. 4), pp. 37–55.
Kokowski, Michał 2004: Copernicus’s Originality. Towards Integration of Contemporary Copernican Studies, Warsaw-Cracow: Instytut Historii Nauki PAN. ISBN 83-86062-27-4, pp. XIV + 314.
Kokowski, Michał 2008: Co dalej z Mikołajem Kopernikiem? Historia, stan aktualny i perspektywy badań kopernikańskich w Polsce. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 53(3–4), pp. 69–82.
Kokowski, Michał 2009: Różne oblicza Mikołaja Kopernika. Spotkania z historią interpretacji. Warszawa: Instytut Historii Nauki PAN, Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Kokowski, Michał 2012: Copernicus, Arabic Science, and the Scientific R(e)volution. [In:] Arun Bala (ed.), Asia, Europe, and the Emmergence of Modern Science. Knowledge Crossing Boundaries. New York: Palgrave Macmilla. DOI: 10.1057/9781137031730_4. URL:
Kokowski, Michał 2024a: Perspektywy badań kopernikańskich a odmienne tradycje metodologiczne w 550. Rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika. Klio 71 (in print).
Kokowski, Michał 2024b: Introduction to the topic ‘Copernicus and astrology’. Commentary on the theses of Robert S. Westman / Wprowadzenie do tematyki „Kopernik a astrologia”. Komentarz do tez Roberta S. Westmana. Studia Historiae Scientiarum 23. DOI: 10.4467/2543702XSHS.24.005.19578 / DOI: 10.4467/2543702XSHS.24.006.19579.
Konarska-Zimnicka, Sylwia 2018a: “Wenus panią roku, Mars towarzyszem…”. Astrologia w Krakowie XV i początku XVI wieku. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. ISBN 978-83-7133-729-1, pp. 454.
Konarska-Zimnicka, Sylwia 2018b, Dom rodzinny a domy horoskopowe w średniowiecznej tradycji astrologicznej. [In:] Bożena Popiołek, Agnieszka Chłosta-Sikorska, Marcin Gadocha (eds.), Dom, codzienność i święto. Przestrzeń domowa – ludzie i rzeczy. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. ISBN 978-83-8084-165-9, pp. 11–20.
Konarska-Zimnicka, Sylwia 2019: Jatromatematyka w optyce twórczości krakowskich uczonych późnego średniowiecza. Przyczynek do badań. [In:] Medicina antiqua, mediaevalis et moderna. Historia, filozofia, religia, Sylwia Konarska-Zimnicka, Lucyna Kostuch, Beata Wojciechowska (eds.). Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. ISBN 9788371337529, pp. 165–181.
Konarska-Zimnicka, Sylwia 2024: Maciej z Miechowa. Astrolog, medyk, a może jatromatematyk? Medycyna Nowożytna. Studia nad kultura medyczną 30(1): pp. 35-68. DOI: 10.4467/12311960MN.24.002.19690.
Konopka, Stanisław 1973: Mikołaj Kopernik wśród lekarzy. [In:] Mikołaj Kopernik i medycyna. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, pp. 189–209.
Losev, Alexandre, 2012: ‘Astronomy’ or ‘Astrology’: a Brief History of an Apparent Confusion. Journal of Astronomical History and Heritage 15(1), pp. 42–46. DOI: 10.3724/SP.J.1440-2807.2012.01.05.
Małłek, Janusz 2015: Mikołaj Kopernik. Szkice do portretu. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. ISBN978-83-231-3256-1, pp. 205.
Markowski, Mieczysław 1972: Okresy rozwoju astronomii w Polsce w epoce przedkopernikańskiej. Studia Warmińskie 9, pp. 339–378. URL:
https://wmbc.olsztyn.pl/Content/10822/12_okresy_rozwoju_astronomii.pdf (accessed on 10 January 2026).
Markowski, Mieczysław 1975a: Powstanie pełnej szkoły astronomicznej w Krakowie. [In:] Jerzy Dobrzycki, Mieczysław Markowski, Tadeusz Przypkowski, Historia astronomii w Polsce, vol. 1, Eugeniusz Rybka (ed.) Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, pp. 87–106.
Markowski, Mieczysław 1975b: Stopniowa przewaga astrologii nad astronomią w pierwszej połowie XVI wieku w Uniwersytecie Krakowskim. [In:] J. Dobrzycki, M. Markowski, T. Przypkowski, Historia astronomii w Polsce, vol. 1, pp. 157–183.
Markowski, Mieczysław 1975c; Szczyt rozkwitu i międzynarodowego promieniowania krakowskiej szkoły astronomicznej. [In:] J. Dobrzycki, M. Markowski, T. Przypkowski, Historia astronomii w Polsce, vol. 1, pp. 107–126.
Markuszewska, Agnieszka (red.) 2013: Mikołaj Kopernik i jego czasy. Wstęp Teresa Borawska. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. ISBN 978-83-231-2935-6, pp. 490.
Mikulski, Krzysztof 2015: Mikołaj Kopernik. Środowisko społeczne, pochodzenie i młodość. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. ISBN 978-83-231-3341-4, pp. 449.
North, John 1992: The Quadrivium. [In:] Hilde de Ridder-Symoens (ed.), A History of the University in Europe, vol. 1: Universities in the Middle Ages. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0 521 36105 2, pp. 337–359.
Pawluk, Tadeusz 1974: Warmińska Kapituła Katedralna a Mikołaj Kopernik. Prawo Kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny 17(3–4), pp. 3–22. URL:
Piotrowski, Piotr 2011: Reguły astrologii tradycyjnej. Od wielkiej polityki do udanych związków z ludźmi. Białystok: Studio Astropsychologii, pp. 290.
Piotrowski, Piotr 2023: Co Mikołaj Kopernik wyczytał w swoim horoskopie. Nieznany Świat 8, pp. 62–63.
Rosińska, Grażyna 2002: Krakowski księgozbiór Mikołaja Kopernika w kodeksach Copernicana 4 i Copernicana 6 Biblioteki Uniwersyteckiej w Uppsali. Res Historica 13, pp. 105–123. URL: https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/36054/edition/44486/content (accessed on 05.03.2017).
Sikorski, Jerzy 1967: Mikołaj Kopernik na Warmii: chronologia życia i działalności [cz. 4]. Komunikaty Mazursko-Warmińskie 1–2, pp. 201–238. URL:
https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Komunikaty_Mazursko_Warminskie/Komunikaty_Mazursko_Warminskie-r1967-t-n1_2/Komunikaty_Mazursko_Warminskie-r1967-t-n1_2-s201-238/Komunikaty_Mazursko_Warminskie-r1967-t-n1_2-s201-238.pdf (accessed on 14 February 2023).
Sikorski, Jerzy 2023: Mikołaj Kopernik na Warmii. Chronologia życia i działalności. Olsztyn: Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego. ISBN 978-83-96-7044-6-7, pp. 310.
Siraisi, Nancy G. 1990: Medieval and Early Renaissance Medicine. An Introduction to knowledge and Practice, Chicago: University of Chicago Press. ISBN 9780226761312, pp. 264.
Słownik pojęć i terminów astrologicznych występujących w dziele Flores astrologie Albumasara. [In:] Albumasar, Flores astrologie. Kwiatki astrologii 2020. Translated and edited by Sylwia Konarska-Zimnicka, Beata Wojciechowska, Lucyna Kostuch, coopperated by Piotr Piotrowski. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. ISBN 978-83-7133-859-5, pp. 153–150.
Słownik pojęć i terminów astrologicznych występujących w dziele Ysagoga minor Albumasara w przekładzie Adelarda z Bath. [In:] Sylwia Konarska-Zimnicka, Piotr Piotrowski 2020. Albumasar i jego „Ysagoga minor”. Kielce: Uniwersytet Jana Kochanowskiego. ISBN 978-83-7133-870-0, pp. 181–189.
Sobotko, Paweł 1991: O zaćmieniach Słońca i Księżyca obserwowanych przez Mikołaja Kopernika. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 36(3), pp. 153–174. URL:
https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r1991-t36-n3/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r1991-t36-n3-s153-174/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r1991-t36-n3-s153-174.pdf (accessed on 23 February 2018).
Sudhoff, Karl 1902: Iatromathematiker vornehmlich in 15 und 16 Jahrhundert. Eine Studie, Breslau: J.U. Kern, pp. VIII+ 92.
Swerdlow, Noel M. 2012: Copernicus and Astrology, with an Appendix of Translations of Primary Sources. Perspectives on Science 20, pp. 353–378.
Szelińska, Wacława 1966: Biblioteki profesorów uniwersytetu krakowskiego w XV i początkach XVI wieku. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich („Monografie z Dziejów Nauki i Techniki,” vol. 33), pp. 331.
Waniakowa, Jadwiga 2003: Polska naukowa terminologia astronomiczna, Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN. ISBN 83-87623-67-0, pp. 231.
Wardęska, Zofia 1975: Teoria heliocentryczna w interpretacji teologów XVI wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich („Studia Copernicana”, vol. 12). URL:
https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/31618/edition/40246/content, pp. 216.
Wasiutyński, Jeremi 1938 (II wyd. 2007): Mikołaj Kopernik. Twórca nowego nieba. Warszawa: Wydawnictwo Przeworskiego; II wyd. 2007 Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Westman, Robert S. 1993: Copernicus and the Prognosticators: The Bologna Period, 1496–1500. Universitas 5, pp. 1–5.
Westman, Robert S. 2011: The Copernican Question. Prognostication, Scepticism, and Celestial Order. Berkeley–Los Angeles–London: University of California Press. ISBN 9780520254817. DOI: 10.1525/california/9780520254817.001.0001, pp. XVIII+681.
Westman, Robert S. 2017, Copernicus and the Astrologers: Dibner Library Lecture, D. C. Washington: Smithsonian Libraries, pp. 99.
Włodarczyk, Jarosław 2015: Wstęp. [In:] Jerzy J. Retyk, Narratio prima. Relacja pierwsza z ksiąg O obrotach Mikołaja Kopernika. Translated by Ignacy Lewandowski, introd. and comm. by Jarosław Włodarczyk. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. ISBN 978-83-941728-0-0, pp. 7–68. URL: https://www.wuw.pl/product-pol-6785-Narratio-prima-Relacja-pierwsza-z-ksiag-O-obrotach-Mikolaja-Kopernika-PDF.html (accessed on 14 April 2023).
Wołyński, Artur 1873: Kopernik w Italii czyli dokumenta italskie do monografii Kopernika, Poznań: Nakładem Tygodnika Wielkopolskiego, pp. 288. URL:
https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/29832/edition/39475/content (accessed on 07.06.2017).
Zins, Henryk 1959: Kapituła fromborska w czasach Mikołaja Kopernika. Komunikaty Mazursko-Warmińskie 4, pp. 399–434. URL:
https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Prawo_Kanoniczne_kwartalnik_prawno_historyczny/Prawo_Kanoniczne_kwartalnik_prawno_historyczny-r1974-t17-n3_4/Prawo_Kanoniczne_kwartalnik_prawno_historyczny-r1974-t17-n3_4-s3-22/Prawo_Kanoniczne_kwartalnik_prawno_historyczny-r1974-t17-n3_4-s3-22.pdf (accessed on 8 September 2023).