Aptekarstwo w polskich kalendarzach farmaceutycznych przełomu XIX i XX wieku. Prolegomena do badań

Abstrakt

Kalendarze na przełomie XIX i XX wieku były nieraz jedynym źródłem informacji o otaczającym ówczesnych ludzi świecie. Kalendarze farmaceutyczne w języku polskim wydawane były od roku 1878.

Obecnie piśmiennictwo dotyczące wydawnictw, jakimi były kalendarze, jest skromne. Kalendarze były publikacjami bardzo popularnymi, o szerokiej rozpiętości tematycznej i wysokim poziomie edytorskim, jednak nie doczekały się dotąd precyzyjnej definicji bibliologicznej.

Współcześnie niewiele miejsca poświęca się w pracach naukowych kalendarzom wydawanym w języku polskim dla farmaceutów, początkowo we Lwowie, a następnie w Warszawie, od roku 1878 do wybuchu I wojny światowej (ostatni kalendarz farmaceutyczny z tego okresu wydany był w roku 1914).

Celem pracy jest ukazanie aptekarstwa pod koniec XIX i na początku XX wieku na podstawie informacji zawartych w kalendarzach znajdujących się w zbiorach Muzeum Farmacji UJ CM w Krakowie, ponieważ kalendarze te stanowią cenne i bogate źródło wiedzy o tych czasach. Omawiane w niniejszej pracy kalendarze ukazywały się w latach 1878–1914 we Lwowie i w Warszawie. Zamieszczano w nich artykuły naukowe, manuały, wykazy aptek i aptekarzy prowadzących polskie apteki, reklamy, tablice i wykazy.

Analizowane kalendarze farmaceutyczne stanowiły ważne źródło wiedzy fachowej dla ówczesnych aptekarzy, ponieważ dostęp do podręczników farmaceutycznych był ograniczony. Kalendarze farmaceutyczne umożliwiały aptekarzom wykonywanie pracy zgodnie z przepisami prawa, reklamy ułatwiały zaopatrzenie aptek w niezbędne produkty, a spisy aptekarzy polskich i aptek działających pod różnymi zaborami nie tylko umożliwiały kontakt między aptekarzami, lecz także wzmacniały patriotyzm w aptekarzach oraz mobilizowały do wspólnej wytrwałej pracy na rzecz farmacji i odrodzenia Polski.