Nikolai Nikolaevich Luzin at the crossroads of the dramatic events of the European history of the first half of the 20th century

Abstrakt

Nikołaj Nikołajewicz Łuzin na skrzyżowaniu dramatycznych wydarzeń w historii Europy pierwszej połowy XX wieku

Życie Mikołaja Nikołajewicza Łuzina (1883–1950) i twórczość wybitnego rosyjskiego matematyka, członka Akademii Nauk ZSRR i zagranicznego członka Polskiej Akademii Umiejętności, przypadają na bardzo trudny okres w historii Rosji: dwie wojny światowe, rewolucja 1917 w Rosji, dojście do władzy bolszewików, wojna domowa 1917–1922, wreszcie budowa nowego typu państwa – Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, obejmująca kolektywizację w rolnictwie i industrializację przemysłu, czemu towarzyszył masowy terror, który bez wyjątku dotknął wszystkie warstwy społeczeństwa radzieckiego. Na tle tych dramatycznych wydarzeń przebiegał proces powstawania i rozkwitu naukowca Łuzina, twórcy jednej z głównych szkół matematycznych XX wieku – moskiewskiej szkoły teorii funkcji, która stała się jednym z kamieni węgielnych radzieckiej szkoły matematycznej. Twórczość Łuzina można podzielić na dwa okresy: pierwszy obejmuje zagadnienia dotyczące metrycznej teorii funkcji, których kulminacją jest jego słynna rozprawa Całka i szeregi trygonometryczne (1915), a drugi, poświęcony głównie rozwojowi problemów wynikających z teorii zbiorów analitycznych. Ideą leżącą u podstaw badań Łuzina był problem struktury kontinuum arytmetycznego, który stał się nadrzędnym zadaniem jego pracy.

Przeznaczenie sprzyjało mistrzowi: złożone zwroty historii, w które był wplątany, nie przeszkadzały, a czasem nawet sprzyjały pomyślnemu rozwojowi jego badań. I nawet katastrofa, która wybuchła w 1936 roku – „przypadek akademika Łuzina” – zakończyła się dla niego pomyślnie.