Abstrakt
Celem artykułu jest krótka charakterystyka ekoterroryzmu, którego podstawą jest specyficzna ideologia. Niektóre treści głoszone przez jej propagatorów mogłyby zasługiwać na poparcie, gdyby nie ich zbyt odhumanizowana retoryka, a zwłaszcza praktyka nią motywowana. Zjawisko ekoterroryzmu, czyli terroryzmu ekologicznego, jest związane ze stosowaniem przemocy przez ekstremistyczne ugrupowania proekologiczne i zradykalizowane jednostki. Ekoterroryzm dzieli się na terroryzm prośrodowiskowy i prozwierzęcy, zwany również animalistycznym. Terroryzm ekologiczny można też podzielić na terroryzm obrońców środowiska naturalnego i terroryzm stosowany przez obrońców praw zwierząt. Największy rozwój ekoterroryzmu nastapił w USA. Animal Liberation Front, ALF (Front Wyzwolenia Zwierząt) był najbardziej niebezpieczną organizacją proekologiczną, najwięcej członków liczyła natomiast była grupa Earth First!, EF! (Najpierw Ziemia!). Do przemocy ze strony ekoterrorystów dochodziło w wielu państwach naszego kontynentu, przede wszystkim w Wielkiej Brytanii. Do Polski również przeniknęła ideologia ekocentryzmu, stanowiąca na Zachodzie motywację do aktywności wielu ugrupowań, jednak w naszym kraju nie wywarła ona wielkiego wpływu na działalność zorganizowanych grup
ekologów i pojedynczych osób. Notowano natomiast przypadki przemocy układające się w serię zdarzeń skierowanych przeciw określonym firmom i instytucjom zagrażającym środowisku. Z przeprowadzonych badań wynika, że powoli, ale systematycznie spada na świecie liczba zdarzeń o charakterze ekoterrorystycznym. Za wcześnie, aby prognozować jego schyłek, jednak na pewno można mówić o coraz mniejszej aktywności związanej ze stosowaniem przemocy. Na obniżanie skali agresywnych działań proekologicznych składa się kilka okoliczności. Przede wszystkim nastąpił wzrost świadomości ekologicznej społeczeństw i rządów. Duży wpływ na spadek liczby zdarzeń o charakterze ekoterrorystycznym ma też zaostrzenie przepisów prawa, a także działalność organizacji ekologicznych.
Bibliografia
Czaja J., Terroryzm polityczny we Włoszech, w: Terroryzm polityczny, J. Muszyński (red.), Warszawa 1981, s. 206–231.
Kowalska S., Ekoterroryzm – rozważania w kontekście bezpieczeństwa i zasady zrównoważonego rozwoju. Wybrane regulaje prawa międzynarodowego, w: Prawa człowieka a ochrona środowiska. Wspólne wartości i wyzwania, B. Gronowska i in. (red.), Toruń 2018, s. 222–245.
Kuipers D., Operation Bite Back: Rod Coronado’s War to Save American Wilderness, London 2009.
Kushner H.W., Encyclopedia of Terrorism, Thousand Oaks 2003.
Machniak A., Radykalizm i ekstremizm nowych ruchów społecznych na przykładzie Frontu Wyzwolenia Zwierząt, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” 2018, nr 1, s. 259–269.
Michaud T.A., Ekoterror a ekoideologia, w: Terroryzm – dawniej i dziś, P. Jaroszyński i in. (red.), Lublin 2010, s. 73–85.
Patterson Ch., Eternal Treblinka: Our Treatment o f Animals and the Holocaust, New York 2002.
Posłuszna E., Ekstremizm ekologiczny, źródła – przejawy – perspektywy, Warszawa 2012.
Tomasiewicz J., Przemoc w ruchu ekologicznym: od obywatelskiego nieposłuszeństwa do terroryzmu (przypadek Earth Liberation Front), „Krakowskie Studia Międzynarodowe” 2004, nr 1, s. 187–209.
Źródła internetowe
Bondaroff T.P., Bitter Green: An Examination of the Strategy of Ecotage, 2009 r., s. 72–78, https://www.academia.edu/238985/Bitter_Green_The_Strategy_of_Ecotage [dostęp: 12 II 2021].
Bondaroff T.P., Throwing a Wrench into Things: The Strategy of Radical Enviromentalism, „Journal of Military and Strategic Studies” lato 2008, nr 4, s. 6–7, https://www.academia.edu/192381/THROWING_A_WRENCH_INTO_THINGS_THE_STRATEGY_OF_ RADICAL_ENVIRONMENTALISM?email_work_card=title [dostęp: 16 II 2021].
Cheda J., Ekoterroryzm jako współczesne zagrożenie bezpieczeństwa ekologicznego na świecie i w Polsce, „Karpacki Przegląd Naukowy” 2014, nr 3, http://ktnio.pl/Home/PokazPdf?nazwaPliku=KPN%20kwartalnik%2FKarpacki%20Przegl%C4%85d%20Naukowy%
Nr%203(11)-2014.pdf [dostęp: 30 I 2021].
DeBruin C., Right-Wing Extremism in the United States, Williams Honors College Akron University 2019, https://ideaexchange.uakron.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2024&context=honors_research_projects [dostęp: 22 II 2021].
Doherty B., Sea Shepherd says it will abandon pursuit of Japanese whalers, „The Guardian”, 29 VIII 2017 r., https://www.theguardian.com/environment/2017/aug/29/sea-shepherd-says-it-will-abandon-pursuit-of-japanese-whalers [dostęp: 25 II 2018].
Eco-terrorism Specifically Examining Stop Huntingdon Animal Cruelty („SHAC”), Hearing before the Committee on Environment and Public Works United States Senate, 26 X 2005 r., s. 5–8, https://www.govinfo.gov/content/pkg/CHRG-109shrg39521/pdf/ CHRG-109shrg39521.pdf [dostęp: 12 II 2021].
http://www.animalperson.net/ronnie-lee-on-the-alf/ [dostęp: 12 II 2021].
http://www.naiaonline.org/articles/article/quotes-from-the-leaders-of-the-animal-rights-movement#sthash.q4A1 wR4T.dpbs [dostęp: 12 II 2021].
http:/www.wegetarianie.pl/forum/ogolnie/2614/ [dostęp: 15 II 2021].
https://www.britannica.com/topic/ecoterrorism [dostęp: 24 XII 2021].
https://bagna.pl/mokre-tematy/194-dolina-rospudy-historia-i-tlo-konfliktu [dostęp: 14 II 2021].
https://biznesalert.pl/ekoterroryzm-ekologia-klimat-srodowisko/ [dostęp: 18 II 2021].
https://furcommission.com/in-their-own-words-the-animal-liberation-front-alf-hasthis-to-say/ [dostęp:12 II 2021].
https://miastojestnasze.org/ dziwny-przypadek-lukasza-warzechy/ [dostęp: 15 II 2021].
https://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/warzecha-od-rzeczy-w-do-rzeczy-369 [dostęp: 15 II 2021].
https://pl.qaz.wiki/wiki/International_Fund_for_Animal_Welfare [dostęp: 18 II 2021].
https://pl.wikipedia.org/wiki/Rainbow_Warrior [dostęp: 18 II 2021].
https://pracownia.org.pl/pracownia-aktualnosci/244-w-obronie-wielorybow-na-swiecie-zwyciestwo-sea-shepherd [dostęp: 18 II 2021].
https://prawy.pl/56196-ekoterroryzm-nowotwor-zzerajacy-polske/ [dostęp: 15 II 2021].
https://publicystyka.ngo.pl/klimatyczne-fiasko-premiera-morawieckiego-greenpeace-pyta-serio [dostęp:14 XII 2019].
https://swiatrolnika.info/ekoterroryzm-haracze-porwania-i-szantaz [dostęp: 15 II 2021].
https://tvn24.pl/magazyn-tvn24/byly-bloki-bedzie-las-do-poniedzialku-ma-was-tu-nie-byc,167,2880 [dostęp: 30 VII 2018].
https://web.archive.org/web/20171208174807/http://www.seashepherd.org/news-and-commentary/news/sea-shepherd-launches-new-anti-poaching-vessel-mv-sharpie.html [dostęp: 8 XII 2017].
https://www.consumerfreedom.com/2004/01/2339-peta-and-terrorism-the-real-deal/ [dostęp: 12 II 2021].
https://www.defence24.pl/japonia-rozpoczyna-wojnez-wielorybami-niedziela [dostęp: 18 II 2021].
https://www.ekoterroryzm.pl/index.php/przypadki-ekoterroryzmu/18-dzien-bez-futra-ekoterrorysci-uderzaja-w-polska-gospodarke [dostęp: 15 II 2021].
https://www.ekoterroryzm.pl/index.php/przypadki-ekoterroryzmu/23-ekoterroryzm-wsrod-najwiekszych-zagrozen-2018-roku [dostęp: 22 II 2021].
https://www.energetyka24.com/ekoterroryzm-w-polsce-tajemniczy-zielony-front-podpalil-harwestery-na-dolnym-slasku [dostęp: 11 IV 2019].
https://www.facebook.com/AnimalLiberationPressOffic/posts/animal-rights-militiathe-animal-rights-militia-arm-is-a-banner-used-by-animal-ri/2278788152207848/ [dostęp: 17 II 2021].
https://www.gov.pl/web/klimat/konwencja-waszyngtonska-cites [dostęp: 18 II 2021].
https://www.greenpeace.org/international/story/48966/irving-dorothy-stowe-greenpeace-history-founders-mentors/ [dostęp: 24 I 2022].
https://www.mojanorwegia.pl/aktualnosci/norwegia-ulatwi-polowy-wielorybow-resort-idziena-reke-wielorybnikom-17514.html [dostęp: 18 II 2021].
https://www.money.pl/gospodarka/budowa-s16-jak-walka-o-doline-rospudy-ministerstwo-infrastruktury-obawia-sie-ostrych-protestow-6381246601533569a.html [dostęp: 14 II 2021].
https://www.nature.com/articles/nbt0600_582b [dostęp: 18 II 2021].
https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2019-02-26/zatrzymano-podejrzanego-o-wysadzenie-jesienia-ubieglego-roku-budynku-w-bielsku-bialej/ [dostęp: 26 II 2019].
https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2019-06-22/twarz-premiera-morawieckiego-z-napisem-wstyd-wyswietlona-na- elektrowni/ [dostęp: 14 II 2021].
https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2021-07-19/bielsko-biala-sad-wyda-wyrok-w-sprawie-wysadzenia-bloku-mateuszowi-h-grozi-10-lat-wiezienia/ [dostęp: 20 VII 2021].
https://www.postbulletin.com/letter-animal-rights-movement-wallows-in-human/article_e932b1a3-54ac-526a-a086-be4c7deaa75e.html [dostęp: 12 II 2021].
https://www.radiozet.pl/Co-gdzie-kiedy-jak/piatka-dla-zwierzat-projekt-ustawy-tresc-co-to-kiedy-glosowanie [dostęp: 15 II 2021].
https://www.rp.pl/biznes/art1054421-greenpeace-blokuje-rafinerie-biopaliwa-we-francji-z-powodu-surowca [dostęp: 30 X 2019].
https://www.reuters.com/article/us-brazil-environment/brazil-authorizes-national-security-force-to-fight-deforestation-idUKKBN2041XI [dostęp: 18 II 2021].
https://www.supersummary.com/the-monkey-wrench-gang/summary/ [dostęp: 23 XII 2021].
https://www.tygodnikprzeglad.pl/prawdziwy-szwindel-klimatyczny/ [dostęp: 15 II 2021].
https://www.washingtontimes.com/news/2001/oct/7/20011007-025834-9663r/ [dostęp: 7 XI 2001].
Leksykon ekologii i ochrony środowiska, https://www.ekologia.pl/wiedza/slowniki/ leksykon-ekologii-i-ochrony srodowiska/ekoterroryzm [dostęp: 30 I 2021].
Loadenthal M., „Eco-Terrorism”: An Incident-Driven History of Attack (1973–2010), „Journal for the Study of Radicalism” 2017, t. 11, nr 2, https://www.academia.edu/33263882/_2017_Eco_Terrorism_An_Incident_Driven_History_of_Attack_1973_2010_?email_ work_card=thumbnail [dostęp: 22 II 2021].
Mączkowski K., Ekoterroryzm to głupota, „Dzikie Życie” 2011, nr 2/200, https://dzikiezycie.pl/archiwum/2011/ luty-2011/ekoterroryzm-to-glupota [dostęp: 30 I 2021].
Michaud T.A., Ekoterroryzm: kulisy bycia „zielonym”, https://3obieg.pl/ekoterroryzm-kulisy-bycia-zielonym-prof-thomas-michaud/ [dostęp: 19 IX 2012].
Parson S., Understanding the Ideology of the Eart Liberation Front, „Green Theory & Praxis:The Journal of Ecopedagogy” 2008, nr 2, s. 52, https://www.academia.edu/518248/Understanding_the_Ideology_of_the_Earth_Liberation_Front?email_work_card=title [dostęp: 11 II 2021].
Pellow D.N., Eco-terrorism, w: Keywords for Environmental Studies, J. Adamson, W.A. Gleason, D. Pellow (red.), New York 2016, https://www.degruyter.com/document/doi/10.18 574/9780814760741-029/html [dostęp: 24 XII 2021].
Posłuszna E., A Prognostic View on the Ideological Determinants of Violence in the Radical Ecological Movement, „Sustainability” 2020, t. 12, nr 16, https://www.mdpi.com/2071-1050/12/16/6536/html [dostęp: 18 II 2021].
„Resistance Magazine”, wiosna 2010, t. 2, nr 1, http://www.arissamediagroup.org/book/resistance-magazine-2/ [dostęp: 24 I 2022].
Sobczyk M., Gaja – Żyjąca planeta, „Dzikie Życie” 2002, nr 5/95, https://dzikiezycie.pl/archiwum/2002/maj-2002/gaja-zyjaca-planeta [dostęp: 30 I 2021].
Spadaro P.A., Climate Change, Environmental Terrorism, Eco-Terrorism and Emerging Threats, „Journal of Strategic Security” 2020, t. 13, nr 4, s. 58–80, https://digitalcommons.usf.edu/cgi/viewcontent.cgi? article=1863&context=jss [dostęp: 17 XI 2021].
US Department of Homeland Security, An Overview of Bombing and Arson Attacks by Environmental and Animal Rights Extremists in the United States, 1995-2010, maj 2013 r., https://www.dhs.gov/sites/default/files/publications/OPSR_TP_TEVUS_Bombing-Arson-
Attacks_Environmental-Animal%20Rights-Extremists_1309-508.pdf [dostęp: 18 II 2021].
Yang Sue-Ming, Jen I-Chin, An Evaluation of Displacement and Diffusion Effects on Eco-Terrorist Activities After Police Interventions, „Journal of Quantitative Criminology” 2018, t. 34, nr 4, s. 1103–1123, https://www.researchgate.net/publication/320213750_
An_Evaluation_of_Displacement_and_Diffusion_Effects_on_Eco-Terrorist_Activities_After_Police_Interventions [dostęp: 18 II 2021].
Artykuły zamieszczone w czasopiśmie objęte są licencją CC BY-NC-SA 4.0 (Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe).