Basic objections to the draft and the adopted Act 2.0 vel the Constitution for science
DOI:
https://doi.org/10.4467/2543702XSHS.18.016.9336Keywords:
Act 2.0 Constitution for Science, models of university, the model of corporate university, the model of university of new humanism, Research University of the Polish Academy of Sciences, science of science, scientometrics, bibliometrics, model of evaluatAbstract
The article presents essential reservations about the proposal and the adopted Act 2.0 vel Constitution for Science. It focuses on the analysis of two topics: model of university and model of evaluation of journals and books. Our analysis is made in the light of knowledge of integrated sciences of science (containing, i.a., history of science, history of organization of higher education system and science, scientometrics and bibliometrics) and a model of university of new humanism.
The article calls for introduction of series of vital modifications in the analyzed Act 2.0 and implementing regulations to remedy their fundamental drawbacks.
Author Biography
Michał Kokowski, Instytut Historii Nauki imienia Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk, Warszawa – Kraków
References
naukowców 2018: Apel blisko 150 naukowców, pracowników instytucji naukowych i wykładowców akademickich w sprawie zmian w planie reformy nauki ministra Jarosława Gowina. Wpolityce.pl 26 lutego 2018. Dostęp online: https://wpolityce.pl/polityka/383320-wazny-list-prawie-150-naukowcow-do-ministra-gowina-rewolucja-ktora-przygotowali-tworcy-tzw-konstytucji-dla-nauki-grozi-nieobliczalnymi-konsekwencjami.
Bernacki 2018: Prof. Bernacki o reformie szkolnictwa: „Na spotkaniu z prezesem PiS wyraziłem krytyczne zdanie i wskazałem poprawki, jakie powinny być wprowadzone”. Wpolityce.pl. Nasz wywiad. 22 lutego 2018. Dostęp online: https://wpolityce.pl/polityka/382817-nasz-wywiad-prof-bernacki-o-reformie-szkolnictwa-na-spotkaniu-z-prezesem-pis-wyrazilem-krytyczne-zdanie-i-wskazalem-poprawki-jakie-powinny-byc-wprowadzone.
Biuro Analiz Sejmowych 2018: Opinie Biura Analiz Sejmowych. Druk nr 2446. Dostęp online: http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/opinieBAS.xsp?nr=2446.
Cook, Hal et al. [w sumie 75 redaktorów reprezentujących 56 wiodących czasopism z historii nauki, techniki oraz medycyny] 2009: Journals under Threat: A Joint Response from History of Science, Technology and Medicine Editors. Medical History 53(1), ss. 1–4. Dostęp online (24.10.2017): http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2629173/pdf/medhis5301‑00a‑01.pdf.
Indeks Nature 2018: Institutions. Dostęp online: https://www.natureindex.com/annual-tables/2018/institution/all/all.
Inicjatywa Obywatelska Instytutów PAN, Akademia Młodych Uczonych PAN, Dyrektorzy Instytutów PAN 2018: LIST OTWARTY w sprawie pilnego wprowadzenia zapisów ustawowych dotyczących pracowników naukowych instytutów Polskiej Akademii Nauk. Warszawa-Wrocław-Kraków, 06.09.2018 r. Dostęp online: http://amu.pan.pl/images/List_otwarty_PAN.pdf.
ISAP Internetowy System Aktów Prawnych 2018a: Ustawa o Polskiej Akademii Nauk z 30 kwietnia 2010 r. Dz.U. 2010 nr 96 poz. 619. Dostęp online: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20100960619/U/D20100619Lj.pdf.
ISAP Internetowy System Aktów Prawnych 2018b: Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Dz.U. 2018 poz. 1668. Dostęp online: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001668/O/D20181668.pdf.
ISAP Internetowy System Aktów Prawnych 2018c: Ustawa z dnia 3 lipca 2018 r. –Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Dz.U. 2018 poz. 1669. Dostęp online: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001669/O/D20181669.pdf.
ISAP Internetowy System Aktów Prawnych 2018d: Ustawa budżetowa na rok 2018 z dnia 11 stycznia 2018 r. Dz.U. 2018 poz. 291. Dostęp online: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180000291/O/D20180291.pdf.
ISAP Internetowy System Aktów Prawnych 2018e: Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 września 2018 r. w sprawie pomocy de minimis w ramach programu „Wsparcie dla czasopism naukowych”. Dz.U. 2018 poz. 1832. Dostęp online: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001832/O/D20181832.pdf.
Kancelaria Sejmu 1999: Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim. Dz.U. 1999 nr 90 poz. 999. Dostęp online: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19990900999/U/D19990999Lj.pdf.
Kancelaria Sejmu 2010: Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk. Dz.U. 2010 nr 96 poz. 619. Dostęp online: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20100960619/U/D20100619Lj.pdf.
Kokowski, Michał 2014a: Podstawowe błędy mechanizmu oceny parametrycznej jednostek naukowych. Aspekt naukoznawczy. PAUza Akademicka 246 (20 marca 2014), s. 3. Dostęp online: http://www.pauza.krakow.pl/246_3_2014.pdf.
Kokowski, Michał 2014b: Błędy oceny parametrycznej. Forum Akademickie 2014/6, ss. 30–31. Dostęp online: https://prenumeruj.forumakademickie.pl/fa/2014/06/bledy-oceny-parametrycznej/.
Kokowski, Michał 2014c: Uniwersytet nowego humanizmu. Komitet Kryzysowy Humanistyki Polskiej. Dyskusje (2015). Dostęp online: http://www.cyfronet.krakow.pl/~n1kokows/M.Kokowski-Referat-Kongres-Kultury-Akademickiej-2014.pdf; http://kkhp.pl/dokumenty/dyskusje/dyskusja-ostanie-nauki-uniwersytetu-i-spoleczenstwa-w-polsce/m-kokowski-uniwersytetnowego-humanizmu/. [Tekst referatu wygłoszonego podczas Kongresu Kultury Akademickiej „Idea Uniwersytetu – Reaktywacja” w Krakowie 20 marca 2014 r. I Sesja plenarna: Idea uniwersytetu, autonomia uniwersytetu, uniwersytet badawczy czy szkoła wyższego stopnia? (Kraków, Auditorium Maximum UJ, Aula Duża, 20 marca 2014)].
Kokowski, Michał 2015a: SCOPUS vs. ERIH Plus – jakie zmiany nas czekają („Głos w dyskusji”, 14 marca 2015). [W:] E. Kulczycki, SCOPUS vs. ERIH Plus – jakie zmiany nas czekają. Warsztat Badacza 13 marca 2015. Dostęp online: https://disqus.com/home/discussion/emanuelkulczycki/scopus_vs_erih_plus_jakie_zmiany_na_czekaja/#comment-1906541044.
Kokowski, Michał 2015b: Szkic aktualnej debaty nad naukometrią i bibliometrią w Polsce i zapomniane naukoznawstwo / A sketch on the current debate on scientometrics and bibliometrics versus the forgotten science of science. Prace
Komisji Historii Nauki PAU XIV, ss. 117–134. Dostęp online: http://pau.krakow.pl/PKHN-PAU/pkhn-pau-XIV-2015-7.pdf. DOI: 10.4467/23921749PKHN_PAU.16.007.5263.
Kokowski, Michał 2015c: Jakiej naukometrii i bibliometrii potrzebujemy w Polsce? / What kind of scientometrics and bibliometrics do we need in Poland? Prace Komisji Historii Nauki PAU XIV (2015), ss. 135–184. Dostęp online: http://pau.krakow.pl/PKHN-PAU/pkhn-pau-XIV-2015-8.pdf. DOI: 10.4467/23921749PKHN_PAU.16.008.5264.
Kokowski, Michał 2015d: Bibliografia naukometryczno-bibliometryczno-informetryczna (wybór) / Scientometric, bibliometric and informetric bibliography (Selection). Prace Komisji Historii Nauki PAU XIV (2015), ss. 185–266. Dostęp online: http://pau.krakow.pl/PKHN-PAU/pkhn-pau-XIV-2015-9.pdf. DOI: 10.4467/23921749PKHN_PAU.16.009.5265.
Kokowski, Michał 2015e: Uniwersytet nowego humanizmu. Zagadnienia Naukoznawstwa 1(203), 2015, ss. 17–43. [Rozwinięta postać tekstu opartego na referacie wygłoszonym podczas Kongresu Kultury Akademickiej „Idea Uniwersytetu – Reaktywacja” w Krakowie 20 marca 2014 r. I Sesja plenarna: Idea uniwersytetu, autonomia uniwersytetu, uniwersytet badawczy czy szkoła wyższego stopnia?, Kraków, Auditorium Maximum UJ, Aula Duża, 20 marca 2014]. Dostęp online: http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-c111edb6-bcda-4b40-b1e1-5fc2925b19cb/c/ZN_1-2015_2-Uniwersytet.pdf.
Kokowski, Michał 2015f: The Science of Science (naukoznawstwo) in Poland: the changing theoretical perspectives and political contexts – A historical sketch from the 1910s to 1993. Organon 47(2015), pp. 147–237. Available online:
Kokowski, Michał 2016a: The Science of Science (naukoznawstwo) in Poland: Defending and Removing the Past in the Cold War. [In:] Science Studies during the Cold War and Beyond. Paradigms Defected. Edited by Elena Aronova, Simone Turchetti. Palgrave Macmillan. “Palgrave Studies in the History of Science and Technology”, pp. 149–176. DOI: 10.1057/978-1-137-55943-2_7.
Kokowski, Michał 2016b: Komentarz na temat kryteriów i trybu oceny czasopism naukowych przedstawionych w projekcie z dnia 6 czerwca 2016 r. „Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia … 2016 r. W sprawie przyznawania kategorii naukowej jednostkom naukowym” oraz postulowane zmiany zapisów. Studia Historiae Scientiarum 15 (2016), pp. 19–40. DOI: 10.4467/23921749SHP.16.003.6146. Available online: http://pau.krakow.pl/SHS/shs-15-2016-3.pdf.
Kokowski, Michał 2017a: Nie trzeba koniecznie mieć nadziei na zwycięstwo, aby walczyć… PAUza Akademicka 371 (9 lutego), p. 3. Dostęp online: http://pauza.krakow.pl/371_3_2017.pdf.
Kokowski, Michał 2017b: Podstawowe zastrzeżenia wobec Ustawy 2.0 vel Konstytucji dla nauki. Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój 26(51), ss. 19–27.
Kokowski, Michał 2017c: Uwagi na temat „Projektu z dnia 23 marca 2017 r. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia ………… 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania wysokości dotacji i rozliczania środków finansowych na utrzymanie potencjału badawczego oraz na badania naukowe lub prace rozwojowe oraz zadania z nimi związane, służące rozwojowi młodych naukowców oraz uczestników studiów doktoranckich”. Stanowisko zgłoszone w ramach konsultacji publicznych 19 maja 2017. Dostęp online: http://legislacja.rcl.gov.pl/docs//506/12296760/12422688/12422691/dokument289477.pdf.
Kokowski, Michał 2018: Oficjalna strona internetowa. Dostęp online: http://www.cyfronet.krakow.pl/~n1kokows/index.html.
Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego 2016: Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 7 grudnia 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu podziału dotacji z budżetu państwa dla uczelni publicznych i niepublicznych. Dz.U. 2016 poz. 2016. Dostęp online: http://www.dziennikustaw.gov.pl/du/2016/2016/D2016000201601.pdf.
Kulczycki, Emanuel 2017: Punktoza jako strategia w grze parametrycznej w Polsce. Nauka i Szkolnictwo Wyższe 1(49)/2017, ss. 63–78. DOI: 10.14746/nisw.2017.1.4. Dostęp online: https://core.ac.uk/download/pdf/144960728.pdf.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) 2017a: Projekt Ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Dostęp online: http://konstytucjadlanauki.gov.pl/content/uploads/2017/09/projekt-ustawy-prawo-o-szkolnictwie-wyzszym-i-nauce-16092017-v1.pdf.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) 2017b: Uzasadnienia do „Projektu z dnia 16.09.2017 r. USTAWA z dnia … Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce”. Dostęp online: http://konstytucjadlanauki.gov.pl/content/uploads/2017/09/uzasadnienie-do-projektu-ustawy-prawo-o-szkolnictwie-wyzszym-i-nauce-16092017.pdf.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego 2017–2018: „O ustawie: Reforma inna niż wszystkie”. Dostęp online: http://konstytucjadlanauki.gov.pl/o-ustawie.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) 2018a: Projekt rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej. Dostęp online: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//506/12314505/12525417/12525418/dokument352533.pdf.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) 2018b: Ewaluacja jakości działalności naukowej – przewodnik. Warszawa: MNiSW. Dostęp online: https://www.gov.pl/documents/1068557/1069061/6e48e5dd4e469616354f861c105e25f6.pdf/c745ebce-cebc-5f60-368c-27250a0c787b?version=1.0.
Monastersky, Richard 2005/2006: The Number That’s Devouring Science. The impact factor, once a simple way to rank scientific journals, has become an unyielding yardstick for hiring, tenure, and grants. The Chronicle of Higher Education October 14. Dostęp online: https://www.chronicle.com/article/The-Number-Thats-Devouring/26481; https://www3.nd.edu/~pkamat/citations/chronicle.pdf / Liczba, która paraliżuje naukę. Impact factor – kiedyś prosta metoda tworzenia rankingów czasopism naukowych, dziś bezwzględne kryterium zatrudniania i przyznawania grantów. Biuletyn EBIB 3/2006 (73) marzec. Dostęp online: http://www.ebib.pl/2006/73/monastersky.php.
Müller, Piotr; Tomala, Ludwika 2018: Koniec „punktozy” wśród naukowców? Wiceminister: Wolimy 4 dobre artykuły, niż 20 słabych [wywiad]. Forsal.pl (28 lutego). Dostęp online: https://forsal.pl/artykuly/1107811,koniec-punktozy-wsrod-naukowcow-wiceminister-wolimy-4-dobre-artykuly-niz-20-slabych-wywiad.html.
OECD 2018. Gross domestic spending on Research and Development. Dostęp online: https://doi.org/10.1787/d8b068b4-en.
Os. fiz. 71 [Kokowski, Michał] 2017: Uwagi na temat zasady nowego modelu oceny publikacji. Rządowy Proces Legislacyjny. Konsultacje publiczne. Projekt ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (zgłoszone w ramach konsultacji publicznych 19 października 2017; opublikowane 20 listopada 2017: Marta Wójcik, MNiSW). Dostęp online: http://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12303102/12458855/12458858/dokument317513.docx.
PAP Nauka w Polsce 2016: Wydatki budżetowe na naukę wzrosną o niemal 6 proc. 08.01.2016. Dostęp online: http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,407944,wydatki-budzetowe-na-nauke-wzrosna-o-niemal-6-proc.html.
PAP Nauka w Polsce 2017a: Ustawa 2.0 / Gowin: Uczelnie powinny się bać utrzymania status quo. Dostęp online (01.03.2017): https://web.archive.org/web/20171005032557/http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,413316,ustawa-20-gowin-uczelnie-powinny-sie-bac-utrzymania-status-quo.html.
PAP Nauka w Polsce 2017b: Gowin zaapelował o wzrost nakładów na naukę do 1 proc. PKB. Dostęp online (16.10.2017): http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,460131,gowin-zaapelowal-o-wzrost-nakladow-na-nauke-do-1-proc-pkb.html.
Rządowe Centrum Legislacji 2017: Projekt rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania wysokości dotacji i rozliczania środków finansowych na utrzymanie potencjału badawczego oraz na badania naukowe lub prace rozwojowe oraz zadania z nimi związane, służące rozwojowi młodych naukowców oraz uczestników studiów doktoranckich (27 marca 2017). Dostęp online: http://legislacja.rcl.gov.pl/docs//506/12296760/12422694/12422695/dokument281449.pdf.
Rządowe Centrum Legislacji 2018: Zestawienie uwag do projektu ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce zgłoszonych w ramach opiniowania i konsultacji (Iwona Orfiłowicz, MNiSW, 10 kwietnia 2018). Dostęp online: http://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12303102/12458855/12458859/dokument336800.pdf.
Skuza, Sebastian; Suchodolska, Mira 2018: Kończymy z produkcją naukowej makulatury [WYWIAD z Sebstanem Kuzą, wiceministrem nauki]. Gazetaprawna.pl 21 sierpnia 2018. Dostęp online: http://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/1224877,sebastian-skuza-systemowa-reforma-pan.html?ref=purchaseCompleted.
de Solla Price, Derek J. 1965: Networks of Scientific Papers. Science 149 (3683; 30 July), pp. 510–515. Dostęp online: https://garfield.library.upenn.edu/papers/pricenetworks1965.pdf.
Suchodolska, Mira 2017: Kreatywne wypłaty w jednostkach PAN. Gazetaprawa.pl (24 lipca). Dostęp online: https://edgp.gazetaprawna.pl/e-wydanie/55588,24-lipca-2018/65264,Dziennik-Gazeta-Prawna/669409,Kreatywne-wyplaty-wjednostkach-PAN.html.
Szewioła, Paulina 2018: RPO: Ustawa 2.0 powinna zostać zawetowana. Dziennik Gazeta Prawna 149(4799), 2 sierpnia, s. B9.
Szkup, Bogdan; Dańda, Aleksander; Banaszak, Bartłomiej; Rojek, Miłosz; Wewiór, Przemysław 2018: Ewaluacja jakości działalności naukowej – przewodnik. Warszawa: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Dostęp online: https://nkn.gov.pl/ewaluacja-jakosci-dzialalnosci-naukowej-przewodnik/.
Temkin, Aleksander 2017a: Ustawa Gowina czy upodmiotowienie. Więź 6 października 2017. Dostęp online: http://wiez.com.pl/2017/10/06/ustawa-gowina-czy-upodmiotowienie/.
Temkin, Aleksander 2017b: Przygotowana reforma szkolnictwa wyższego to maskarada i brudny deal Gowina z establishmentem i rektorami. Wpolityce.pl. Nasz wywiad (19 października). Dostęp online: https://wpolityce.pl/polityka/363135-nasz-wywiad-aleksander-temkin-przygotowana-reforma-szkolnictwa-wyzszego-to-maskarada-i-brudny-deal-gowina-z-establishmentem-i-rektorami.
Terlecki, Ryszard 2018: Nie ma zgody na ustawę Jarosława Gowina dot. Szkolnictwa wyższego i nauki. (Fragment wywiadu udzielonego Jackowi Karnowskiemu, opublikowany w Tygodniku „Sieci”). Gazetaprawna.pl, Forsal.pl (19 lutego). Dostęp online: https://forsal.pl/gospodarka/aktualnosci/artykuly/1105324,terlecki-nie-ma-zgody-na-ustawe-jaroslawa-gowina-dot-szkolnictwa-wyzszego-i-nauki.html.
Wróblewski, Andrzej Kajetan 2018: Zatruty prezent na stulecie niepodległości Polski. PAUza Akademicka 435 (6 września 2018), s. 2. Dostęp online: http://pauza.krakow.pl/435_2_2018.pdf.
Zakrzewski, Jakub; Życzkowski, Karol 2018: Przeciw „dziedziczeniu prestiżu”. Numer 440 (11 października 2018), s. 2. Dostęp online: http://www.pauza.krakow.pl/440_2_2018.pdf.
Zdziebłowski, Szymon 2017: Budżet w 2018 r.: ponad 9,2 mld zł na naukę i ok. 16,5 mld na szkolnictwo wyższe (Relacja z posiedzenia Sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży w dniu 26 października 2017). PAP Nauka w Polsce. Dostęp online: http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C460300%2Cbudzet-w-2018-r-ponad-92-mld-zl-na-nauke-i-ok-165-mld-na-szkolnictwo-wyzsze.html.
Zgromadzenie Narodowe 1997: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483. Dostęp online: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970780483/U/D19970483Lj.pdf.
Żylicz, Maciej 2018: Nieważne, co się publikuje, ważne gdzie. PAUza Akademicka 439 (4 października 2018), s. 2. Dostęp online: http://pauza.krakow.pl/439_2_2018.pdf.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2018 Michał Kokowski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
